معرفی درخت سمر و کاربردهای آن

درخت سمر یا کهور پاکستانی

سمر یا کهور پاکستانی از جمله درختان مناطق گرمسیری و کویری که در کویر رشد می کند. در گویش جنوبی به این درخت سُمر می گویند. سمر درختچه ای بزرگ می باشد، درختی همیشه سبز است که زیبایی خاصی دارد.استفاده از این درخت در مناطق جنوبی و کویری سر سبزی و نشاط را به این مناطق هدیه می دهد. به عنوان درختی سایه دار می باشد که دارای برگهای سبز رنگی است.

سمر گونه ای از درختان صحرایی و همیشه سبز بوده که بومی جنوب شرقی آسیا از جمله ایران، هند، پاکستان ، عربستان و یمن است.

زیستگاه طبیعی این گیاه سراسر دشت ها، بیابان ها ، کوهپایه ها و گاها قله کوهها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد. تمام قسمتهای درخت سمر ، مفید و قابل استفاده می باشد از این رو پادشاه صحرا نیز نامیده می شود.پراکندگی این درخت در کشور ما شامل : بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و حواشی کویر لوت است.

سمر به عنوان یک درخت سایه دار در فضای سبز و پارک‌های جنگلی و برای تثبیت شنهای روان کاربرد دارد. اما مناسب فضای سبز شهری نیست چون ریشه‌های قوی و تنومند آن باعث خرابی پیاده‌رو می‌شود و خارهای تیز آن نیز پس از ریزش از درخت، می‌تواند ایجاد مزاحمت بنماید؛ و کاشت آن در محوطه‌های کارگاهی، در حاشیه و کنار جاده‌های خارج از شهر و در اطراف اتوبان‌ها نیز توصیه می‌شود. ازدیاد آن به وسیله کاشت بذر به راحتی امکان‌پذیر است.

گیاه شناسی درخت سمر

درختی است از تیره مخروطیان. درختی بسیار زیبا با اندامی بلند که شکل خارجی آن (از دور) شباهت زیادی به چتر دارد. شاخه‌های درخت سُمر تو برهم و دور یگدیگر است. گویند که این درخت بیش از صدسال عمر می‌کند. چوب این درخت سفید ومحکم است و در برخی گونه‌های چوب کمی سرخ رنگ می‌شود. درخت سمر در برابر خشک سالی و کم آبی مقاوم است، اما اگر چند سال متوالی باران نبارد، در اثر تشنگی کم کم خشک می‌شود و می‌میرد.

برگ درخت سمر باریک وسوزنی وشاخه‌هایش مملو از خار است. و گلی زرد رنگ دارد ، در موسم گُل و بارداری زنبورهای عسل به طور قابل توجه‌ای در روی شاخه‌های این درخت مشاهده می‌شوند که شهد برای عسل جمع آوری می‌کنند.

رویشگاه سمر در ایران

در هرمزگان به کهور پاکستانی سُمْر گفته می‌شود و درختی است زیبا با اندامی بلند که شکل خارجی آن (از دور) شباهت زیادی به چتر دارد. شاخه‌های درخت سُمر تو برهم و دور یگدیگر است. گویند که این درخت بیش از صدسال عمر می‌کند. چوب این درخت سفید و محکم است و در برخی گونه‌های چوب کمی سرخ رنگ می‌شود. درخت سمر در برابر خشک سالی و کم‌آبی مقاوم است، اما اگر چند سال متوالی باران نبارد، در اثر تشنگی کم‌کم خشک می‌شود و می‌میرد.

تهیه عسل از سمر

عسل گل سمر طعم و مزهٔ مخصوصی دارد. ازدرخت سمر در فصل تابستان گلی زرد رنگ می‌روید که بوی مطبوعی دارد. دراین فصل زنبور عسل از این گلها رحیق انگبین برای تهیه عسل می‌گیرند.

شرایط اکولوژیک مناسب درخت سمر

خاک مناسب: نسبت به خاک حساس نیست، در انواع خاکهای رشد می کند. در برابر شوری خاک مقاوم است.

دمای مناسب : به دمای بین 10 تا 30 درجه سانتیگراد نیاز دارد.

مقدار آبدهی : به دلیل گرمسیری و کویری بودن به آبیاری کمی نیاز دارد.

نور لازم: به نور زیاد خوردشید برای رشد نیاز دارد.

روش کاشت و تکثیر درخت سمر

درخت سمر یا کهور پاکستانی از طریق بذر تکثیر می شود. برای کشت بذر ابتدا پس از تهیه بذر، بذرها را به مدت 24 تا 48 ساعت در آب ولرم بگذارید تا خیس شود. سپس بذر بدست آمده را آبیاری کنید.

پس از مدتی حدود دو تا سه ماه بذر جوانه می زند و رشد خود را آغازمی کند. توجه داشته باشید که جوانه زنی این درخت متغیر است. پس از مدتی می توانید در صورت نیاز نهال بدست آمده را جا به جا کنید.

فاصله کاشت بذرها بین 20 تا 40 سانتی متر و فاصله کاشت نهال بین 5/1 تا 2 متری می باشد. بذرها را در عمق نیم سانتی تا یک سانتی متری بکارید.

کاربردهای برگ و درخت سمر

برگ درخت سُمر غذای مخصوص شتر است، همچنین از چوب درخت سمر ذغال بسیار خوبی تهیه می شود. تهیه کفش پوشهای چوبی و میز و صندلی و مبلمان از دیگر کاربردهای چوب این درخت می باشد. غلاف گونه کهور از غداهای گزارش شده ماقبل تاریخ می باشد.

امروزه غذاهایی ساخته شده از آرد غلاف این گونه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. در کشور برزیل دانه آن فراوری و به قهوه اضافه می شود. از سایر استفاده های دیگر این گونه می توان استفاده در قنادی ها ، تهیه آدامس ، سقف ساختمان ، استفاده های دارویی شامل بهبود درد شکم ، سرماخوردگی ، ضد تهوع ، رفع خشونت صدا ، خارش ، التهاب های پوستی را نام برد. گفته می شود سرخپوستان دم کرده آن را برای درمان گلودرد استفاده می کنند. لازم به ذکر است به علت وجود ترکیبات اسیدی در برگ و چوب آن مواردی از مسمومیت در کشورهایی که از این گونه بسیار استفاده می شود گزارش شده است .

یکی از مهمترین کاربردهای این گونه در ایران بیابان زدایی می باشد که با عنایت به سازگاری خوب این گونه بر روی تپه های ماسه ای نوار ساحلی جنوب در این منطقه با موفقیت خوبی همراه بوده است که در صورت برنامه ریزی بهتر و استفاده های دیگر از این گونه همانند سایر کشورها به بهبود وضع اقتصادی ساکنان این مناطق کمک نمود و هم با کشت و توسعه این گونه در نواحی بیابانی به تثبیت این اراضی کمک نمود.

مضرات درخت سمر

این درخت مضرات فراوانی برای محیط زیست و انسان و حیوان داشته است . در حالیکه به نحو گسترده ای در ایران کاشت می شود در کشورهای اطراف ایران سرمایه گذاری فراوانی برای نابودی ان بکار رفته است.اتحادیه اروپا این گونه گیاهی را خطرناک‌ترین موجود زنده دنیا نامگذاری کرده و در لیست سیاه مهاجم دنیا قرار گرفته است.

درخت سمر یا کهور مضرات فراوانی برای انسان داشته و می تواند و در صورت تنفس گرده ان می تواند سبب اسیب به دستگاه تنفس و عروق شده و ممکن است سبب سرطان ریه گردد.

بیشتر بخوانید:

روش کاشت درخت تبریزی چگونه است؟

روش کاشت درخت تسبیح و خواص درمانی آن

با روش کاشت درخت انگور و نگهداری از آن آشنا شوید