معرفی درخت راش
راش درختی از خانواده فاگاسه یا راشیان است که به اوراسیا در شرق اروپا و غرب آسیا تعلق دارد. راش‌ها از درختان غنی و مهم در جنگل های جهان هستند که تاکنون حدود ۱۳ گونه از آن در نقاط مختلف دنیا شناسایی شده است. هر یک از این گونه ها ضمن شباهت‌هایی با یکدیگر از تفاوت هایی که شامل شکل درخت، خواص و اقلیم محل سکونت آنها می گردد با یکدیگر متفاوت می‌باشند.
درخت راش در جلگه تقریباً نایاب ولی در بلندی‌های کوهستان‌ها فراوان است. در ایران در گیلان و مازندران در ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متر از سطح دریا جنگلهای خالص آن یافت می‌شود. راش درختی است سایه پسند و ازاین‌رو دارای شاخ و برگ فراوان می‌باشد. نهال جوان آن از سرمای شدید زود آسیب می‌بیند و به ویژه سرمای بهاره برگ‌های آن را نابود می‌سازد، گرمای زیاد نیز برای آن زیان‌بخش است. در نقاط سرد خوب رشد نمی‌کند ولی در جاهای گرم تا اندازه‌ای بهتر جست می‌دهد.
خصوصیات ظاهری درخت راش
درخت راش دارای ریشه‌های سطحی است و برای جنگل‌هایی با خاک کم‌ژرفا و آهکی مناسب است. در جنگلهای انبوه از ۶۰ تا ۸۰ سالگی ولی در فضای باز از ۴۰ تا ۵۰ سالگی بار می‌دهد. در خاکهای خوب هر ۵ یا ۶ سال یکبار و در آب‌وهوای ناسازگار هر ۱۵ سال یکبار میوهٔ فراوان می‌دهد. میوه‌اش ۵ تا ۷ درصد روغن دارد. ارتفاع این درخت خیلی زیاد می‌شود و به ۳۵ متر و قطرش به ۱٫۵ متر می‌رسد. عمر آن ۲۰۰ تا ۲۵۰ سال می‌باشد. چوب آن برای ساختن در و پنجره و تراورس راه‌آهن و میز و صندلی و مبل و صندوق و غیره بکار می‌رود و مصرف آن بیش از دیگر چوب‌ها است.
-
راش درختی با ابهت است که ارتفاع آن تا 30 متر می رسد. پوست تنه آن نرم و خاکستری ملایم است. برگ ها تخم مرغی شکل هستند. این گونه گیاهی یک پایه و دارای گل های نر و ماده و میوه آن فندقه هرمی است . -
دارای گل های مخروطی و میوه فندق مانند است. نهال ها پس از استقرار در زیر سایه و پناه درختان مادری به مرور زمان رشد و نمو می نمایند . -
پس از اینکه نهال راش به ارتفاع مورد نظر رسید و دیگر نیازی به نور نداشته باشد بایستی پایه های مادری که از نور دهی به نهال ها جلوگیری می نمایند ، حذف گردد . این درخت هر پنج سال یکبار بذر فراوان تولید می کند. -
راش در جنگلهای ایران موجود می‌باشد. تعداد زیادی از تحقیقاتی که درباره جنگل های شمال انجام می شود مربوط به این گونه است زیرا مرغوب ترین چوب را در کشور دارد و در اغلب نواحی جنگل های شمال می روید.
گیاه شناسی درخت راش
درخت راش درختی تک پایه است. در راش گل ها همزمان با برگ ها ظاهر می شوند. گل های نر به صورت شاتون های کوتاه و گرد و یا کروی است که به وسیله ی دمگل های بندی آویزان شده اند. پریانت گل نر در بالا پوشیده از کرک های سیاه رنگ و در قسمت پایین پوشیده از کرک های سفید رنگ است. پرچم ها ضخیم و کوتاه است و بساک آن بلندتر است. دمگل نر بلند و به طول 20-50 میلیمتر است. تعداد پرچم ها در هر گل 8-12 عدد است. گل های ماده معمولا شاتون نیستند، بلکه یک تا سه عدد و معمولاً دو عدد گل در داخل گریبانه مجاور هم قرار می گیرند.
میوه راش فندقه خشک و سه وجهی است. معمولاً تعداد دو عدد در گریبانه ی چهارلبه قرار می گیرد. گریبانه پوشیده از فلس های باریک و بلند است که نواری یا قاشقی شکل است. معمولاً فلس های پایین گریبانه بلندتر از فلس های بالای آن است.
راش جزء درختان با بذر سنگین است. یک درخت راش حدوداً 4-5 کیلوگرم و یا حدود 30000 بذر در سال بذردهی تولید می کند.
ریشه های این گیاه در جوانی به طور عمیق در خاک فرو می رود ولی در سنین پیری ریشه های آن به صورت سطحی گشترس می یابد. راش دارای دیرزیستی متوسط است یعنی طول عمر طبیعی آن بین 150 تا 300 سال است.
شرایط محیط رشد برای درخت راش
-
خاک مناسب آن می تواند بافت ملایم باشد و باید از زهکشی خوبی برخوردار باشد. -
راش درختی است سایه پسند و می تواند در سایه کامل رشد داشته باشد. از این رو دارای شاخ و برگ فراوان می‌باشد. -
نهال جوان آن از سرمای شدید زود آسیب می‌بیند و بویژه سرمای بهاره برگ های آن را نابود می سازد، گرمای زیاد نیز برای آن مضر است . -
در نقاط سرد خوب رشد نمی کند ولی در جاهای گرم تا رشد بهتری دارد. درخت راش دارای ریشه‌های سطحی است و برای جنگلهای خاکهای کم عمق و آهکی مناسب می باشد. -
راش خاک حاصلخیز با گیاه خاک زیاد و مواد معدنی غنی و آب و هوای مرطوب و سرد را می پسندد.
نحوه تکثیر درخت راش
افزایش راش طبیعی و با بذر افشانی خود درخت انجام می گیرد ( ریزش دانه ها در اطراف درخت ها در طبیعت) . یا بذر پاشی در زمین اصلی در پاییز یا زمستان انجام می گیرد.
خواص و کاربردهای درخت راش
درخت راش سبب کنترل فرسایش خاک، تنظیم شرایط اقلیمی، تولید اکسیژن، جذب دی اکسید کربن و ده ها خدمت دیگر می شود. راش از جمله درختان با اهمیت در احداث جنگل می باشد و نیز از نظر طراحی ییلاقات در زیبایی چشم اندازها بخصوص در پارک های بزرگ اهمیت زیادی دارد. کولتیوارهای زیادی از این درخت وجود دارد که احتمالاً بهترین نوع آن به راش قرمز یا مسی معروف است که از اوایل قرن هجدهم کاشته شده است.
درخت راش علاوه بر جنبه های عمومی دارای مصارف روستایی بسیار است. در روستاها از چوب آن برای ساختن درب و پنجره و تیر و ستون و همچنین انواع کفش چوبی گَتَله، گهواره (پاروهای محلی) و در تراورس سازی، تخته بشکه سازی، ادوات چوبی منزل، جعبه سازی، روکش سازی، قایق سازی، تهیه زغال عالی برای باروت استعمال دارد.
برگ های جوان طعم ملایم و خوبی دارد. بذور خام آن را می پزند و استفاده خوراکی دارد. بذور در روغن غنی هستند. می توان بذور راش را پودر کرد و در پخت نان و طعم دهندگی آن از آنها بهره جست. از سلولز آن پارچه‌های ابریشمی لطیف و خوب تهیه می‌شود. زغال و هیزم آن نیز مرغوب است .
بیشتر بخوانید:
اصول کاشت و مراقبت از درخت سنا
آشنایی با روش کاشت و تکثیر درخت پسته
روش کاشت و تکثیر درخت یا بوته آناناس چگونه است؟
