راهنمای کاشت و برداشت ذرت

اصول کاشت ذرت

ذرت گیاهی از خانواده گندمیان است. ذرت، گیاه بومی آمریکا بوده و در نتیجه بهترین نوع ذرت در آمریکا به عمل می آید و یکی از مهمترین محصولات کشاورزی در آمریکا می باشد. ذرت سازگاری زیادی با شرایط مختلف آب و هوایی و خاک دارد. از دانه ذرت می توان در تغذیه انسان ها و هم به عنوان علوفه دام استفاده کرد. دانه ذرت علاوه بر مصرف غذایی به جای آرد گندم نیز استفاده می شود و دارای مقدار زیادی نشاسته است.

مشخصات گیاه شناسی

ذرت گیاه تک لپه‌ای ساقه بلندی است. برگ‌های آن بطور متناوب و به صورت افتاده در دو طرف ساقه قرار گرفته‌اند. زاویه بین برگ و ساقه، ۹۰ درجه می‌باشد. در اوایل رشد گیاه، بعضی از یاخته‌های موجود در بخش بالایی ساقه اصلی ذرت از شاخه‌های فرعی متمایز می‌شود. در انتهای این شاخه‌ها، عضوی به نام بلال بوجود می‌آید که در واقع، گل ماده گیاه ذرت است.

انواع ذرت

ذرت بو داده:

این ذرت معمولا برای تهیه پاپ کورن یا ذرت بو داده مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهترین میزان رطوبت دانه برای حداکثر پف کردن، ۱۴ درصد می‌باشد

ذرت سخت:

تمام آندوسپرم این نوع ذرت که در مرکز دانه می‌باشد، با لایه سختی از آندوسپرم پوشیده شده است

ذرت دندان اسبی:

این نوع ذرت معمولا در نواحی ذرت خیز ایالات متحده آمریکا به عمل می‌آید. بلال ذرت دندان اسبی نسبتا بزرگ بوده و ۱۶ تا ۳۰ ردیف دانه دارد. از خصوصیات ظاهری دانه آن، می‌توان به وجود نقطه‌ای فرو رفته در طرف تاج دانه اشاره نمود که به دلیل خشک شدن آندوسپرم نشاسته‌ای بوجود می‌آید

ذرت نرم یا آردی:

بخش عمده آندوسپرم این نوع ذرت، نشاسته است. این ذرت تنها به دلیل این که به رنگ‌های مختلف یافت می‌شود، برای تزئین غذا‌ها از آن استفاده می‌شود

ذرت شیرین:

آندوسپرم این نوع ذرت شیرین، قندی و براق بوده و برخلاف آندوسپرم ذرت‌های دیگر، حالت نشاسته‌ای ندارد ذرت شیرین انواع مختلفی دارد که به صورت تازه، کنسرو شده و منجمد مورد مصرف قرار می‌گیرد

ذرت مومی:

آندوسپرم ذرت مومی ظاهرا به شکل موم می‌باشد. ذرت مومی جدا از مصرف خوراکی، در صنایع چسب‌سازی هم استفاده می‌شود.

شرایط اکولوژیک مورد نیاز رشد ذرت

دما

ذرت با وجود آن که یک گیاه گرمسیری است، نمی‌تواند آب و هوای بسیار گرم را تحمل کند. مناسب‌ترین محیط برای کشت آن، ناحیه‌ای است که دمای آن دست کم به مدت ۳ تا ۴ ماه متوالی، ۲۱ تا ۳۲ درجه سانتیگراد باشد. در صورتی که دمای اواسط تابستان ناحیه کشت ذرت، کمتر از ۱۸ درجه سانتیگراد باشد یا میانگین دمای تابستان کمتر از ۱۳ درجه باشد، میزان رشد گیاه کاهش یافته و در صورت طولانی شدن کاهش دما، کشت ذرت غیر ممکن خواهد بود.

آب

معمولا در مراحل گسترش برگ‌ها، گرده افشانی و تشکیل دانه که اغلب در ماه‌های گرم تابستان صورت می‌پذیرد، گیاه ذرت به آب زیادی نیاز دارد. تعداد دفعات آبیاری تحت تأثیر خاک، آب و هوا و… قرار دارد که بین ۲ تا ۱۵ بار متغیر است. زراعت ذرت در مناطقی که بارندگی سالیانه ۲۵۰ تا ۲۵۰۰ میلیمتر دارند به صورت دیم هم امکان‌پذیر می‌باشد.

خاک

میزان عملکرد ذرت در خاک‌های عمیق، حاصلخیز و زهکشی شده با بافت متوسط بیشتر است. ذرت نسبت به کمبود اکسیژن که ناشی از رطوبت یا وجود لایه‌های فشرده زیرزمینی می‌باشد، بسیار حساس است. همچنین ذرت قادر است در خاک‌هایی با PH حدود ۵٫۵ تا ۸ هم رشد نماید. البته PH مناسب برای آن ۶ می‌باشد. PH کمتر از ۶ معمولا میزان جذب کلسیم را در گیاه کاهش می‌دهد.

زمان کاشت ذرت

بهترین زمان برای کاشت ذرت، زمانی است که دمای خاک در عمق ۷ تا ۸ سانتیمتری به مدت ۳ تا ۴ روز متوالی در فصل بهار، تقریبا ۱۳ درجه سانتیگراد باشد. اگر کشاورز قادر نیست که دمای خاک را اندازه‌گیری نماید، می‌تواند از میانگین دمای هوا در ساعت ۷ صبح و ۱۲ ظهر استفاده کند.

کوددهی ذرت

کود شیمیایی، بویژه کود‌هایی که دارای نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد و همچنین، منگنز، آهن، روی و مولیبدن باشند برای بالا بردن سطح تولید ذرت بسیار ضروری هستند. مناسب‌ترین زمان برای استفاده از کود، در بهار و قبل از بذر کاری یا هم زمان با آن است. بهترین روش برای ریختن کود، به فاصله ۵ سانتی از بذر و به عمق ۳ تا ۵ سانتی متری از بذر می‌باشد.

آفات و بیماریهای ذرت

از بیماری‌های مهم گیاه ذرت، سیاهک ذرت و سیاهک خوشه ذرت می‌باشد. ضدعفونی نمودن بذر ذرت با تیزام، ارتوساید و ارازان در کنترل این بیماری‌ها مفیدند.

شرایط پرورش و کاشت ذرت

برای کاشت ذرت توجه زیادی را به انتخاب بذر مناسب معطوف کنید. بذر خوب گام مهمی در پرورش ذرت است. این گیاه برای رشد به تغذیه مناسب نیاز دارد و این تغذیه در فصل رشد بسیار مهم است. توجه داشته باشید که این گیاه نباید تشنه نگه داشته شود. این نگه داری و حفظ ذخیره رطوبتی به خصوص در فصل جوانه زنی باید اعمال گردد.

گرده افشانی ذرت به وسیله باد انجام می گیرد. بنابراین برای تکثیر ذرت آن ها را در فضاهایی کشت نماید که امکان گرده افشانی به راحتی برقرار شود.فضاهای کوچک شده محیط مناسبی برای گرده افشانی ایجاد می کنند. این گیاه عمل گرده افشانی را به شکل یکنواخت انجام نمی دهد و گاهی نیز متقاطع عمل می کند.

گرده افشانی متقاطع برای کاشت ذرت مناسب نیست و باعث شیرین نبودن ذرت و سفتی آن خواهد شد. زمانی که دو نوع ذرت را در یک فضا مانند باغچه می کارید، شرایط لازم برای گرده افشانی متقاطع را فراهم می کنید.

ذرت باید مانند سایر گیاهان در فصل مناسب کاشته شود و در زمان مناسب نیز برداشت گردد. توجه داشته باشید که این گیاه در زمینی که هنوز گرم نشده و یا رطوبت را بیش از اندازه دریافت کرده، جوانه نمی زند.

در صورت برقراری شرایط مطلوب پرورش ذرت، به یک ساقه با دو گوش ذرت دست می یابید. اگر این ذرت را در محیط منزل می کارید، احتمالاً از نمونه های بازاری کوتاه تر خواهد بود. البته این ذرت ها از نظر طعم شیرینی تفاوت دارند.

نحوه کاشت ذرت

ابتدا یک مکان مناسب برای نگه داری ذرت انتخاب کنید. این گیاه باید درمحیط هایی کشت شود که قبلاً در آن کاشت بادمجان، گوجه فرنگی یا محصولاتی که مراقبت زیاد نیاز دارند، انجام نشده باشد.

خاک منطقه را در نظر بگیرید. مواد معدنی موجود در این خاک اهمیت زیادی دارد. چون ذرت برای جوانه زنی و ثمردهی به مواد مغذی متکی می باشد.

ردیف های کاشته شده باید حدود ۳۰ و نیم سانتی متر با هم فاصله داشته باشند. این فضاهای چهار ضلعی ۳*۳ سه ردیفه هستند و در فواصل ۳۰ و نیم سانتی از یکدیگر قرار می گیرند. البته اگر شما همچنان به فضای کافی برای کاشت ذرت دسترسی دارید، بهتر است تعداد آن ها را افزایش دهید.

امکان کاشت ذرت در گلدان وجود دارد اما همان طور که می دانید فضای داخلی گلدان برای ریشه گیاه اندکی کوچک می باشد. زمانی که کوددهی به ذرت را آغاز می کنید، این گیاه دچار رشد پیوندی در گلدان می شود که این موضوع برای ذرت چندان مطلوب نمی باشد. بنابراین در حین رویش ذرت وضعیت آن را به خوبی مورد بررسی قرار دهید.

ذرت شیرین شرایط ویژه تری برای رشد دارد. این ذرت باید در باغچه ای کاشته شود که از نظر دمایی به ۵۰ درجه فارنهایت رسیده باشد. ضمن اینکه ذرت مانند کاشت زنجبیل فوق العاده به سرما حساس است. در واقع ذرت های شیرین برای رشد و نمو به حداقل دمای ۶۰ درجه نیاز دارند.

خاک باید قبل از کاشت ذرت آماده شود. یعنی به وسیله شخم زدن همگون و یکدست گردد. در صورت غنی نبودن خاک آن را با کود تغذیه کنید. بعد از کوددهی آبیاری را انجام دهید. این آبیاری فرصت شکل گیری خاک مناسب قبل از کشت را فراهم می کند. آماده کردن خاک معمولاً ۲ تا ۴ هفته قبل از کاشت ذرت انجام می گیرد.

این خاک باید از نظر زهکشی در حد عالی باشد. چون گیاه ذرت به نسبت زیاد آبیاری می شود. بنابراین نبود یک خاک با زهکشی مناسب شرایط غرقابی شدن و پوسیدگی گیاه را فراهم می کند. بافت خاک باید سبک باشد.

پس از اطمینان از امن بودن محیط از یخ زدگی، ردیف های لازم برای کاشت را به شکل جوی و پشته فراهم کنید. فضاهای ۳*۳ را بر روی ردیف ها درست نمایید. برای کاشت نمونه ذرت شیرین عمق را در ۱ تا ۱٫۲ اینچ در نظر بگیرید و هر بذر ذرت را به فاصله ۶ الی ۸ اینچ از یکدیگر قرار دهید.

اگر ذرت شما از نوع بسیار شیرین است، بهتر است عمق را به یک اینچ و فواصل گیاهان را به ۶ تا ۸ اینچ محدود سازید. هر گودال محل کاشت یک یا دو عدد بذر ذرت است. روی بذر خاک ریخته و بعد از اتمام کاشت، آن ها را آب دهید.

بعد از گذشت یک هفته جوانه ذرت شما سر از خاک در می آورد. زمانی که این جوانه به اندازه ۱۰ اینچ مرتفع شد، کود حاوی نیتروژن به آن اضافه نماید. منتشر کردن نیتروژن در خاک باید به شکل بطئی و تدریجی انجام بگیرد.

این کود باید در پیرامون بذر ریخته شود. در غیر این صورت به گیاه صدمه خواهد زد. اگر جوانه ها با تراکم بالا رشد کرده اند، بهتر است ترتیب یک تنک سازی را در ردیف های ذرت بدهید. به گونه ای که جوانه های ضعیف از فضای کشت حذف گردند.

در کاشت ذرت, عمل کوددهی هر ۳۰ روز یک بار انجام می گیرد. توجه داشته باشید که آبیاری ذرت نیز به اندازه کوددهی اهمیت دارد. در صورت نبود آبیاری مطلوب، گوش مناسب برای ذرت شکل نخواهد گرفت.

با شکل گیری منگوله ذرت و رویت ابریشم آن، رأس ذرت را مورد بررسی قرار دهید. حالا متوجه می شوید که این گرده افشانی چگونه توسط باد منتشر می شود. این گرده افشانی به کلیه گوش های ذرت می رسد. برای منتشر کردن گرده می توانید یک کیسه را از گرده پر سازید. کیسه باید بر روی گوش قرار بگیرد. یعنی قسمت انتهایی کیسه به وسط گوش متمایل شود.

برداشت ذرت

برای این که بدانیم کی ذرت ما نتیجه مطلوب را داده است باید دانه ها را فشار دهیم اگر شیره سفید رنگی از دانه ها خارج شود نشان دهنده رسیدن ذرت می باشد. نشانه دیگر رسیدن ذرت قهوه شدن رشته های ابریشمی می باشد. همانطور که در بالا اشاره شد بعد از برداشت ذرت باید مصرف شود زیرا قند سریعا به نشاسته تبدیل می شود. به مدت ۲-۳ روز در یخچال می توانید نگهداری کنید . سعی کنید همیشه در مکانی سرد آنها را نگهداری کنید تا تبدیل قند به نشاسته کندتر انجام شود.

بیشتر بخوانید:

روش های کاشت و تکثیر انواع درخت توت

اصول کاشت و مراقبت از درخت سنا

اصول کاشت و نگهداری از درخت گردو