آنوریسم مغزی چیست ؟
آنوریسم مغزی (به انگلیسی: Cerebral aneurysm) یک بیرون زدگی بصورت حباب در جدار شریان‌های مغزی است در حقیقت آنوریسم عروق مغزی ناشی از یک ضعف در جدار شریان‌های مغزی است که بتدریج به علت بالا بودن فشار در داخل عروق سبب برجستگی و ایجاد حباب میشود و چون جدار آنها ضعیف تر از جدار طبیعی شریانها است ممکن است پاره شود و سبب خونریزی مغزی شود خونریزی می‌تواند در فضای ساب آراکنویید اتفاق افتد که خون همراه با CSF (مایع مغزی نخاعی) است یا در داخل خود نسج مغز ایجاد شود که خونریزی داخل مغزی (اینتراسربرال هماتوما) گویند
علائم ابتلا به آنوریسم مغزی
آنوریسم مغزی معمولا علائمی ندارد، با این حال در برخی موارد فشار تورم شریان روی رگ های عصبی و بافت های اطراف می تواند علائمی مثل درد اطراف چشم، تغییرات بینایی، ورم مردمک چشم، ضعف یا بی حسی، مشکل در صحبت کردن و از دست دادن حافظه داشته باشه. همچنین ممکنه سردرد هشداری داشته باشید که درحال شروع شدن است ولی هنوز اتفاق نیفتاده. بعضی علائم به شما ثابت می کنن که آنوریسم ترکیده و باید به بیمارستان مراجعه کنید مثل
-
سردرد شدید و ناگهانی که به آن سردرد صاعقه ای نیز گفته می شود thunderclap headache، که درد آن شبیه ضربه زدن ناگهانی یا اصابت یک جسم به سر توصیف شده است. دردی که هرگز شخص آن را قبلاً تجربه نکرده باشد. -
سفتی گردن -
حالت تهوع و استفراغ -
حساسیت به نور (احساس درد شدید هنگام دیدن نور) -
تشنج -
اختلالات حرکتی در دست و پا -
معمولا سه پنجم از اشخاصی که به این عارضه مبتلا می شوند و آنوریسم مغزی آنها پاره میشود، جان خود را ظرف دو هفته از دست می دهند. و مابقی آنان زنده مانده اما عوارضی مثل ناتوانی حرکتی و فلج و آسیب های مغزی شدید را تجربه خواهند کرد. -
در صورتی که باریکی دیواره شریان در مغز مشاهده شود و احتمال پارگی آن داده شود، باید قبل از پارگی اقدامات لازم صورت بگیرد. -
در صورت ملاحظه و تشخیص احتمال بالای پارگی، دیواره شریان بوسیله مش یا یک وسیله آلیاژی ترمیم می شود تا از خطر پارگی احتمالی آن جلوگیری شود. -
اما در صورتی که خطر پارگی دیواره زیاد نباشد فقط به بیمار پیشنهاد مراقبت و پیشگیری می شود و برای بیمار داروهایی جهت کاهش فشار خون تجویز می شود.
علل آنوریسم مغزی
تا کنون دلیل اصلی ابتلا به آنوریسم مغزی نا مشخص است اما برخی عوامل مثل عوامل ژنتیکی و سابقه ابتلا این بیماری در خانواده، فشار خون بالا، مصرف دخانیات و سیگار می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
در برخی مواقع ممکن است هنگام زایمان به دیواره شریان مغز آسیب برسد و آنوریسم ایجاد شود.
با توجه به اینکه بیماری آنوریسم مغزی هیچ علامتی ایجاد نمی کند لذا تشخیص این بیماری بسیار مشکل است، و ابتلا به این بیماری فقط بطور اتفاقی یا بعد از پاره شدن دیواره شریان تشخیص داده می شود.
علت و علائم سکته مغزی در کودکان چیست ؟
سردرد ناشی از آنوریسم مغزی چگونه است؟
سردرد ناشی از نشت آنوریسم مغزی شدید است. خون نشت کرده به شدت مغز و غشاهای محصور کننده آن را تحریک کرده و باعث درد بسیاری زیادی میشود. هنگامی که بیماران درد خود را بدترین سردرد عمرشان توصیف می‌کنند، باید پزشک احتمال بدهد که ممکن است آنوریسم مغزی علت چنین دردی باشد. این سردرد معمولاً با تهوع، استفراغ و اختلالات بینایی و دید همراه است. البته، برای اطمینان از وجود آنوریسم، علاوه بر وجود سردردی با این شدت، می‌بایست مواردی که عوامل خطرزای نشت آنوریسم تلقی می‌شوند نیز مشاهده و بررسی شوند.
آنوریسم مغزی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص آنوریسم مغزی زمانی آغاز میشود که پزشک احتمال دهد بیمار مبتلا به این عارضه است. عموماً سابقه سردرد، شروع ناگهانی سردرد همراه با خشکی گردن و مشاهده ناخوشی ظاهری بیمار در حین معاینه، باعث میشود پزشک دستور به انجام سی‌تی‌اسکن (تومورافی رایانه‌ای) سر بدهد.
اگر سی‌تی‌اسکن با فاصله ۷۲ ساعت از آغاز سردرد انجام شود، ۹۳% تا ۱۰۰% تمامی آنوریسم‌ها تشخیص داده می‌شوند. در مواردی که عارضه با سی‌تی‌اسکن قابل تشخیص نیست، پزشک با روش نمونه‌گیری از مایع مغزی نخاعی (LP، یا اسپینال تاپ) وجود خون در مایع مغزی- نخاعی که در فضای زیر عنکبوتیه در جریان است را تشخیص میدهد. برخی بیمارستان‌ها به جای نمونه‌گیری از سی‌تی آنژیوگرافی استفاده می‌کنند.
اگر سی‌تی یا نمونه‌گیری وجود خون را نشان دهند، برای تعیین محل آنوریسم آنژیوگرافی انجام شده و بر اساس آن برای درمان برنامه‌ریزی میشود. در آنژیوگرافی، یک کاتتر وارد شریانها مغز شده و پس از تزریق رنگ به درون شریانها از مغز عکس گرفته میشود. این تکنیک می‌تواند با نشان دادن آناتومی شریانها وجود آنوریسم و محل آن را مشخص کند.
سی‌تی آنژیوگرافی یا ام‌آر آنژیوگرافی را می‌توان، مانند آنژیوگرام‌های معمولی، بدون وارد کردن کاتتر به مغز نیز انجام داد. در مورد اینکه کدام نوع از آنژیوگرافی برای ارزیابی بیماران بهتر است اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما در کل انتخاب هر یک از آنها به شرایط و عارضه بیمار بستگی دارد.
در مواردی که علائم نشان دهنده وجود آنوریسم مغزی هستند باید احتمال وجود سایر عارضه‌ها نیز در نظر گرفته شود. زیرا سردردهای میگرنی،تومورها و سکته مغزی نیز می‌توانند باعث علائم عصبی شوند.
جراحی آنوریسم مغزی
درمان آنوریسم مغزی
درمان آنوریسم مغزی بزرگ خیلی مهم است زیرا احتمال پارگی وجود دارد. ۲ راه درمان کلی وجود دارد :
-
عمل جراحی -
عروقی داخلی
پزشک معالج براساس وضعیت سلامت شما، محل تشکیل آنوریسم، اندازه و شکل توصیه هایی ارائه میدهد. برای هر عمل جراحی بیهوشی عمومی انجام میشود. موقع جراحی یک قسمتی از جمجمه شما برداشته میشود تا پزشک به آنوریسم دسترسی پیدا کند
اگر آنوریسم مغزی توت شکل باشد جراح یک قیچی روی ساقه قرار میدهد تا جریان خون به داخل آنوریسم را متوقف کند.
اگر آنوریسم مغزی متقارن باشد روشی به اسم کلوژن استفاده میشود. در این روش جراح ۲ قیچی بالا و پایین آنوریسم قرار میدهد تا کل جریان خون اطراف اون رو بند بیاورد. جریان خون به رگ های مجاور سوق داده میشود.
بعد از جراحی قسمت برداشته شده جمجمه شما سر جای خودش برمی گردد.
اگه دسترسی به آنوریسم سخت باشد روش جراحی عروقی متفاوتی استفاده میشود، جراح یک بخشی از پا، بازو یا گردن شما رو برش میدهد، یک لوله خیلی باریک به اسم کاتر در شریان فرو کرده و به کمک اشعه ایکس آن را به طرف آنوریسم هدایت می کند. از طریق لوله، یک حجمی از فنر وارد آنوریسم شده و همانجا می ماند تا مانع ورود خون به داخل شود.
عوارض و جراحی بسته شدن زود هنگام جمجمه نوزادان
دارو درمانی آنوریسم مغزی
معمولاً دارو درمانی تنها گزینه‌ای برای درمان آنوریسم های پاره نشده است. در اینجا، استراتژی‌های درمانی شامل ترک سیگار و کنترل فشار خون می‌شوند. زیرا این دو، تنها عوامل شناخته شده‌ای هستند که تأثیر قابل توجهی بر تشکیل، رشد و یا پاره شدن آنوریسم دارند. معمولاً برای بیمارانی که مبتلا به فشار خون بالا هستند، پزشک درمان را با تجویز داروهای کاهش دهنده فشار خون و یا رژیم غذایی و برنامه ورزشی شروع می‌کند.
جراحی کلیپینگ
در حال حاضر، کلیپس‌های دارای صدها نوع مختلف با اندازه‌ها و شکل‌های متفاوت هستند. جراحی کلیپینگ یک عمل تهاجمی با یک فرایند تکنیکی چالش‌زا است. در این نوع جراحی، آنوریسم از طریق کرانیوتومی جدا میشود. کرانیوتومی یک عمل جراحی است که در آن دسترسی به مغز و رگ‌های خونی از طریق ایجاد شکافی در جمجمه امکان‌پذیر میشود. در این روش، بعد از شناسایی آنوریسم، جراح آن را با دقت از بافت‌های مجاور مغزی جدا می‌کند و سپس یک کلیپس فلزی کوچک (معمولاً از جنس تیتانیوم) را در گردن (قاعده) آنوریسم قرار میدهد.
بهترین راه نجات بیمار سکته مغزی با یک سوزن
کوییلینگ (کلاف پیچی) اندوواسکولار
یک متخصص نورولوژی مداخله‌ای ، می‌تواند مانند آزمایش آنژیوگرام که برای تشخیص آنوریسم انجام میشود، یک لوله را وارد شریانها کرده و آن را با سیم‌های از جنس پلاتین یا لاتکس پر کند. این کار مانع از ورود خون بیشتر به آنوریسم شده و در نتیجه مشکل را رفع می‌کند.
کوییلینگ اندوواسکولار گزینه مطلوبی برای درمان آنوریسم‌ها است زیرا به شکافتن جمجمه نیازی نداشته و عموماً در زمان کوتاه‌تری انجام میشود، که در نتیجه داروی بیهوشی کمتری به بیمار تزریق میشود. در هر حال، میان روش‌های کلیپینگ و کوییلینگ تفاوت‌های مهمی، از جمله تفاوت در نوع آب‌بندی (مانع) ایجاد شده، وجود دارد. البته، هنوز مشخص نشده که نتیجه کوییلینگ در دراز مدت چقدر دوام دارد، به علاوه کوییلینگ برای همه آنوریسم‌ها مناسب نیست.
مراقبت بعد از عمل جراحی آنوریسم
بعد از این عمل تا چند روز توی بیمارستان تحت مراقبت شدید یا حتی ICU می مانید. شاید آزمایش های عکس برداری دیگه ای هم انجام شود تا از موفقیت جراحی مطمئن شوند. اگه نتیجه جراحی رضایت بخش نباشد ممکن است به جراحی های بعدی نیاز داشته باشید. جراحی های عروقی داخلی معمولا نیاز به پیگیری های زیادی دارند. فراموش نکنید که آنوریسم های مغزی معمولا علائمی ندارن، شاید به جراحی یا درمان عروقی نیاز داشته باشید، بعد از جراحی به آزمایش های دیگری هم نیاز دارید تا از درمان مطمئن بشید. هدف درمان آنوریسم مغزی جلوگیری از پارگی ورم میباشد. اگر از آنوریسم های بزرگ به خوبی مراقبت نشود به پارگی و خونریزی داخل مغز منجر خواهد شد.
تهیه شده مجله اینترنتی دلگرم
مرضیه ملایری