پروپوزال چیست؟
پروپوزال، یک پیشنهاد است. پروپوزال ایدهای را پیشنهاد میدهد و سپس با ارائهی مدارک نشان میدهد چرا آن ایده خوب یا بد است.
با وجود کاربرد گستردهی پروپوزال در کسبوکار و مبادلات اقتصادی، دامنهی استفادهی آن محدود به این دو حیطه نیست. پروپوزال توسط دانشجویان و در زمینههای علمی در سطح شخصی و حرفهای استفاده میشود.
قبل از آغاز کار: اقدامات پیش از نوشتن
بیشتر کار شما، پیش از اینکه نخستین جمله را بنوسید، انجام میشود. بهتر است پیش از نوشتن پروپوزال، تمام موارد زیر را بررسی کنید:
1. مخاطبتان را بشناسید
هدف از ارائهی پروپوزال این است که خوانندهی آن قانع شود یک ایدهی خاص ارزش دنبال کردن دارد، یا برعکس، دنبال کردن ایدهی مذکور به صلاح نیست. برای این منظور، شما باید طرف مقابل خود را بشناسید. آیا آنها صاحبان کسبوکار هستند؟
آیا دانشگاهی هستند؟ از مسئولین دولتی هستند؟ اگر با صاحبان کسبوکار طرف هستید، احتمالا در پروپوزال خود بر منفعتهای مالی ایدهی پیشنهادی تأکید میکنید. اگر با مسئولین دولتی سر و کار دارید، بهتر است بر پرطرفدار بودن ایدهتان در میان عموم تأکید کنید.
2. خودتان تحقیق کنید
قانع کردن دیگران با استناد به مدارک و دادههای دستهدوم، دشوارتر و زمانبرتر است. بنابراین زمانی را به صحبت با کارشناسان و مطالعهی تحقیقات آنها اختصاص دهید.
3. پیش از نگارش
قبل از اینکه نوشتن را آغاز کنید، مدتی را صرف طوفان ذهنی و گردآوری ایدههای گوناگون کنید. پس از اینکه به چندین ایدهی خوب رسیدید، مشخص کنید چگونه میخواهید آنها را سازماندهی کنید.
4. بازبینی
هرگز به نسخهی اول اکتفا نکنید. از دوست یا همکاری قابل اعتماد بخواهید پروپوزال شما را بخواند و نظراتش را با شما مطرح کند. سپس سعی کنید این نظرات را در نسخهی دوم اعمال کنید.
همچنین بخوانید:
آموزش قدم به قدم نوشتن بیزینس پلن + نمونه بیزینس پلن
مراحل نوشتن نامه اداری
مهارت های نوشتن:ویژگی نویسنده خوب چیست؟
قسمتهای اصلی یک پروپوزال
معیارهای انتخاب یک موضوع تحقیقاتی:
اولین قدمی که برای انجام پایان نامه ارشد باید انجام دهید انتخاب یک موضوع است برای آشنایی با نحوه انتخاب موضوع لطفا مقاله چگونه موضوع پایان نامه انتخاب کنم را بخوانید.در واقع می توان گفت مهم ترین بخش در پروپوزال قسمت موضوع است.
استاندارد کاملاً تعریف شده ای برای نگارش یک پروپوزال وجود ندارد. ساختار پروپوزال بر حسب موضوع و نیاز سازمانها و بنا بر هدفی که از آن دارید و یا به مقتضای رشته تحصیلی شما می تواند قدری متغیر باشد.
برخی از سازمان ها یا نهادها و تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای پایان نامه های ارشد یا دکترا فرمت مشخصی دارد که باید در آن قالب ارائه شود. بنابراین بهتر است که از همان ابتدا فرم مربوطه را دریافت کنید و به بررسی نمونه پروپوزال ها بپردازید و بعد اقدام به تهیه پروپوزال خودکنید.
اما شکل بندی بنیادین آن،می تواند شامل عنوان بندی ها و بخش های زیر می باشد:
- عنوان تحقیق
- مقدمه
- بیان مساله
- اهمیت و ضرورت تحقیق
- پیشینه تحقیق
- اهداف تحقیق(کلی و جزئی)
- سئوالات تحقیق
- فرضیه های تحقیق( توجه نباید برای سئوال ارائه شده فرضیه نوشته شود)
- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
- روش اجرای تحقیق ( روش تحقیق، جامعه، نمونه و حجم آن، روش نمونه گیری،ابزار های اندازه گیری و روشهای آماری)
- محدودیت های احتمالی اجرای تحقیق
- نتیجهگیری
- منابع
پروپوزال باید زیر نظر استاد راهنما تدوین شود. با توجه به این که فرم های پروپوزال بخش های یکسان و مشابه فراوانی دارند، توضیحات لازم برای پر کردن هربخش ارایه می شود.
دانشجو باید فرم طرح پایان نامه یا پروپوزال را تکمیل نماید(پیش نویس) و پس از رویت و هماهنگی با استاد راهنما آن را نهایی نماید. دقت کنید که برای تدوین فرم پروپوزال نباید بخش های اساسی مربوط به تحقیق خالی بماند.
1. مقدمه
در مقدمه، پیشزمینهای از پیشنهاد ارائه میشود و موضوع به مخاطب، که ممکن است با موضوع آشنا یا از آن بیاطلاع باشد، معرفی میشود.
از برخی جوانب، این بخش مهمترین قسمت پروپوزال است. شما باید موضوع را برای مخاطبان خود توضیح دهید و همچنین روشن کنید چرا این موضوع مهم است. در اغلب موارد، ارائهی حقایق، آمار و داستانهای جالب و جذاب، در جلب نظر مخاطبان مؤثر است.
معمولا پروپوزال را برای حل یک مشکل مینویسند. در این صورت بهتر است بر مشکلی که راه حل آن را ارائه میدهید، تاکید کنید. با شناخت مخاطبانتان، میتوانید به مزایای این پیشنهاد برای آنها، اشاره کنید.
2. پیشنهاد
در این بخش، هدف مشخص میشود. این قسمت باید مختصر باشد و تنها بر اینکه پیشنهاد شما حقیقتا چیست، تمرکز کند. اگر پروپوزال شما کوتاه است، چند خط هم برای این بخش کافی است. جزئیات چگونگی پیادهسازی را در این قسمت مطرح نکنید.
3. برنامهی اجرایی
برنامه اجراییچگونه پیشنهادتان را به انجام میرسانید؟ چگونه به مخاطبان ثابت میکنید که آمادگی کافی دارید؟ اینجاست که باید جزئیات پیادهسازی پیشنهاد را بیان کنید. به این نکات توجه کنید:
الف. مخاطب را قانع کنید
شما نه تنها باید مخاطبانتان را قانع کنید طرح شما ایدهی خوبی است، بلکه باید کاری کنید که آنها بپذیرند شما مناسبترین فرد برای اجرای آن هستید. تاکید بر قابلیتهایی که شما را واجد شرایط انجام این کار میکند، سودمند است.
ب. جزئیات
در این بخش باید به اندازهای داده و اطلاعات در اختیار مخاطبان قرار دهید تا به روشنی نشان دهد شما کاملا از فرآیند اجرا آگاه و بر آن مسلط هستید؛ اما در عین حال نباید با جزئیات بیش از حد فنی و کسلکننده، حوصلهی آنها را سر ببرید.
پ. پیشبینی
پیشبینی موانع و مشکلات احتمالی اثر مثبتی دارد و به مخاطبانتان نشان میدهد شما جوانب مختلف پیشنهادتان را با دقت بررسی کردهاید و از موانع بالقوه غافل نشدهاید.
4. عملی بودن
باید نشان دهید پیشنهاد شما عملی و امکانپذیر است. میتوانید از تجربیات پیشین استفاده و تأکید کنید این پروژه هم درست مانند موارد پیشین قابل اجرا است. اگر در گذشته تجربهای در این زمینه نداشتهاید، روی نکاتی که مخاطبتان مایل به شنیدن آن است، تمرکز کنید.
مثلا اگر مدیر شما به انجام به موقع کارها اهمیت میدهد، میتوانید بر تأثیر پیشنهادتان بر افزایش سرعت بهرهوری تأکید کنید.
5. نتایج مورد انتظار
نتایج در این بخش اهداف پیشنهادتان را بیان کنید. ممکن است این بخش تکراری و مشابه بیان مزیتهای پیشنهاد به نظر برسد. اما در این بخش باید دقیقا اصل قضیه را مطرح کنید.
نکته: این قسمت را مشابه «مزایای پیشنهاد» ننویسید. تهیهی این قسمت هم ساده است. برای به انجام رساندن پیشنهادتان به چه منابعی نیاز دارید؟ منایع ملموس (کاغذ، کامپیوتر، پول و…) و غیرملموس مثل زمان، باید لحاظ شوند.
6. آمادهسازیهای صورت گرفته
به مخاطبتان نشان بدهید که میدانید چه میکنید. هرچه آمادهتر به نظر بیایید، شانس قبولی پیشنهادتان بیشتر است (یا گرفتن نمرهی بالاتر، اگر کارتان مربوط به کلاس است).
7. نتیجهگیری
تاریخچهی پروپوزال را که در مقدمه بیان کردید، دوباره اینجا تکرار نکنید. اما اگر در مقدمه از تاریخچه سخنی نگفتید، خلاصهای از پیشزمینهی پروپوزال مطرح کنید. در این قسمت میتوانید به طور مختصر همهی قسمتهای پیشین، یعنی پیشنهاد، برنامهی اجرایی، کلیهی دلایل و…، را دوباره توضیح دهید.