آشنایی با موارد مصرف و عوارض سیپروفلوکساسین

معرفی آنتی بیوتیکی سیپروفلوکساسین

سیپروفلوکساسین از دسته آنتی بیوتیک های کینولینی است که در درمان بعضی عفونت ها از جمله عفونت های تنفسی، ادراری، پروستات، گوارشی، مفصلی و استخوانی و برخی از عفونت های تناسلی کاربرد دارد.

این آنتی بیوتیک فقط عفونت های باکتریایی را درمان می کند، و برای عفونت های ناشی از ویروس (مانند سرماخوردگی) استفاده نمی گردد. استفاده های غیر ضروری یا کاربرد نادرست هر آنتی بیوتیک می تواند بهکاهش اثربخشی آن منجر گردد.

این دارو به صورت قرص خوراکی، قطره ی چشمی، ویال و محلول آماده ی تزریق موجود می باشد.

موارد مصرف سیپروفلوکساسین

• عفونت‌های ادراری (به‌عنوان نخستین درمان آنتی‌بیوتیکی پیشنهاد نمی‌شود)
• عفونت مثانه (سیستیت) در بانوان
• پروستاتیت باکتریایی مزمن (به‌عنوان نخستین درمان آنتی‌بیوتیکی پیشنهاد نمی‌شود)
• عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی (به‌عنوان نخستین درمان آنتی‌بیوتیکی پیشنهاد نمی‌شود)
• سینوزیت حاد (به‌عنوان نخستین درمان آنتی‌بیوتیکی پیشنهاد نمی‌شود)
• عفونت‌های پوستی
• عفونت‌های استخوان و مفصل
• تب تیفوئید
• اسهال عفونی

فارماکوکینتیک – دینامیک، مکانیسم اثر سیپروفلوکساسین

سیپروفلوکساسین آنتی بیوتیکی از دسته فلوروکینولون هاست که با مهار زیر واحد A از DNA gyrase باکتریایی، آثار باکتریوسیدی خود را اعمال می کند.سیپروفلوکساسین جذب خوب و سریعی از دستگاه گوارش دارد.

اوج غلظت پلاسمایی آن 2-1 ساعت پس از تجویز یک دوز 500 میلی گرمی خوراکی در حدود 5/2 میکروگرم در میلی لیتر است. نیمه عمر سیپروفلوکساسین در حدود 5/4-5/3 ساعت بوده و ممکن است در نارسایی شدید کلیوی تا 8 ساعت نیز افزایش یابد. میزان اتصال سیپروفلوکساسین به پروتئین های پلاسما از 20 تا 40 درصد متغیر است.

این دارو به طور گسترده ای در بدن توزیع شده و نفوذ خوبی در بافت ها دارد. سیپروفلوکساسین می تواند وارد CSF شود اما غلظت آن در صورت ملتهب نبودن مننژ، تنها ده درصد غلظت پلاسمایی آن است. غلظت های بالایی از سیپروفلوکساسین در صفرا ایجاد می شود.

این دارو از جفت عبور می کند و در شیر نیز توزیع می شود. سیپروفلوکساسین عمدتاً از طریق ادرار دفع می شود اما حدود یک سوم دفع آن با مکانیسم های غیرکلیوی شامل متابولیسم کبدی، دفع صفراوی و احتمالاً ترشح از طریق مخاط روده صورت می گیرد. پروبنسید دفع ادراری سیپروفلوکساسین را کاهش می دهد. تنها مقادیر کمی از سیپروفلوکساسین به وسیله همودیالیز یا دیالیز صفاقی قابل برداشت است.

پیش از مصرف سیپروفلوکساسین

1. در صورت بارداری یا اقدام به بارداری، شیردهی، مشکلات عضلانی،التهاب و یا کشیدگی تاندون ها، مشکل کلیوی، قلبی،بیماری صرع و سایر موارد پزشک خود را مطلع نمایید.
2. در صورتی که مبتلا به فاویسم می باشید مصرف این دارو برای شما مناسب نیست.
3. مصرف این دارو در افراد زیر ۱۸ سال تنها در شرایط خاص و با تجویز پزشک متخصص توصیه می شود.
4. از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.
5. در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی خصوصا حساسیت به آنتی بیوتک هایی مانند افلوکساسین، نورفلوکساسین، لووفلوکساسین، موکسی فلوکساسین و نالیدیکسیک اسید ،حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه مصرف سیپروفلوکساسین

آنتی بیوتیک ها را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید و دوره ی درمان را حتی اگر احساس بهبودی می کنید و علائمتان برطرف شده است کامل کنید زیرا در این زمان ممکن است هنوز باکتری به صورت کامل ریشه کن نشده باشد و این کار احتمال بروز مقاومت میکروبی را افزایش می دهد.

مقاومت میکروبی یکی از مشکلات جهانی می باشد که با سرعت زیادی رو به افزایش است و در صورتی که مصرف بی رویه و نامناسب آنتی بیوتیک ها در دنیا ادامه یابد با مشکلات تهدید کننده حیات مواجه خواهیم شد .زمانی که این داروها بدون تجویزپزشک ،با مقدار نامناسب یا طول درمان نامناسب مصرف شوند،نه تنها اثرات مطلوب برای خود فرد ندارند بلکه منجر به عدم ریشه کن شدن باکتری های موجود در بدن آن فرد می شوند و علاوه بر این،باکتری هایی که در معرض دارو قرار گرفته اند اما از بین نرفته اند، نسبت به این دارو مقاومت پیدا می کنند.این مسأله منجر به ایجاد نسل جدید و مقاومی از میکروب ها می شود که دیگر به سادگی به داروهای آنتی بیوتیکی موجود، پاسخ نمی دهند.

• از آنجا که عموماً عفونت ها مسری می باشند مصرف بی رویه ی آنتی بیوتیک ها نه تنها برای خود فرد بیمار بلکه برای سایر افراد جامعه نیز مشکل آفرین می باشد.
• قرص خوراکی این دارو باید حتما بطور کامل بلعیده شود لذا از خرد کردن یا جویدن آن بپرهیزید. از آنجایی که این قرص دارای طعم نامطبوعی می باشد می توانید آن را همراه با یک لیوان آب میل نمایید.
• مصرف شیر و لبنیات، آب پرتقال و نوشیدنی های انرژی زا همراه با این دارو منجر به کاهش اثربخشی آن می شود.
• درمان با این دارو معمولا به صورت دوبار در روز به مدت یک هفته یا بیشتر می باشد. با این وجود برای برخی عفونت ها ممکن است حتی به صورت یک قرص تکی تجویز شود.به همین دلیل طول درمان و مقدار مصرف را به طور دقیق از پزشک خود سوال بفرمایید.
• این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد. اگر قرص به صورت دو نوبت در روز تجویز گردد، بهتر است فاصله ی بین دو نوبت 12 ساعت باشد.
• در مدت درمان با این دارو مصرف آب و مایعات به مقدار کافی احتمال بروز عوارض را کاهش می دهد.
• در مدت درمان با این دارو مصرف شیر و لبنیات، شربت های ضداسید معده و مکمل های حاوی آهن یا روی را حداقل ۲ ساعت با مصرف این دارو فاصله دهید.
• در مدت درمان با این دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد. لذا تا حد ممکن از قرارگرفتن در معرض نور مستقیم خودداری کنید و از کرم ضدافتاب، پوشش مناسب و عینک آفتابی استفاده کنید.
• در صورت اقدام به هرگونه واکسیناسیون پزشک خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید.
• در برخی افراد با مصرف آنتی بیوتیک ها ضایعات قرمز همراه با خارش در دهان یا واژن ایجاد می شود.در صورت بروز این علائم به پزشک خود مراجعه نمایید.
• مصرف این دارو سرگیجه ی مختصری ایجاد می کند. لذا از رانندگی و فعالیت هایی که نیاز به تمرکز بیشتری دارند تا زمانی که اثر دارو برطرف نشده است، خودداری نمایید.
• از آنجا که سیپروفلوکساسین می تواند بر روی سطح قند خون موثر باشد، در افراد دیابتی کنترل قند خون روزانه در مدت درمان با این دارو ضروری می باشد.

موارد و مقدار مصرف سیپروفلوکساسین

توجه: مصرف این دارو برای افراد زیر 18 سال توصیه نمی شود و دوزاژ زیر در مورد بزرگسالان صدق می کند.

عفونت های ادراری (استافیلوکوک، گرم منفی، انتروکوک):

در صورتی که عفونت خفیف تا متوسط باشد 500mg/day خوراکی (معادل 400mg.day فرم وریدی) در دو دوز جداگانه روزانه و در صورتی که عفونت شدید یا عارضه دار باشد 100mg/day خوراکی (معادل 800mg/day فرم وریدی) در دو دوز جداگانه روزانه به مدت 14-7 روز یا دو روز پس از قطع تب (و اگر شدید باشد 6-4 هفته) توصیه شده است.

پنومونی (گرم منفی، پنوموکوک، هموفیلوس) در درمان پنومونی اکتسابی از جامعه، دوزاژ به صورت 400mg، IV هر 8 ساعت به مدت 14-10 روز است.

استئومیلیت و آرتریت بزرگسالان:

بسته به شدت بیماری 500-750mg ، IV هر 12 ساعت به مدت 6-4 هفته.

عفونت های پوستی (گرم منفی – استافیلوکوک) :

در عفونت های خفیف تا متوسط 100mg/day خوراکی (معادل 800 mg/day وریدی) در دو دوز جداگانه روزانه با همان طول درمان ذکر شده در بالا توصیه شده است. در عفونت های شدید یا عارضه دارد، 150 mg/day خوراکی در 2 دوز جداگانه (معادل 120mg/day وریدی، در سه دوز جداگانه) توصیه شده است.

• اسهال عفونی (Ecoli و شیکلا): 100mg در روز در دو دوز جداگانه به شکل خوراکی به مدت 14-7 روز
• تب تیفوییدی : مثل اسهال عفونی
• گونوکوک (سرویسیت، یورتریت) : 250mg تک دوز خوراکی

عوارض شایع سیپروفلوکساسین

• احساس خستگی، تهوع یا استفراغ از عوارض شایع مصرف سیپروفلوکساسین می باشد که با مصرف وعده های غذایی سبک و همچنین مصرف دارو پس از غذا می توان آن را کنترل نمود.
• اسهال خفیف و درد حین ادرار کردن نیز از عوارض شایع سیپروفلوکساسین می باشد که با مصرف مایعات بمقدار کافی، می توان آنها را برطرف کرد با این حال اگر اسهال ادامه دار شد و یا حاوی خون بود، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

عوارض خاص اما مهم سیپروفلوکساسین

این دارو می تواند عوارض نادر اما مهمی داشته باشد که علی رغم اینکه احتمال وقوع آنها کم می باشد اما پیگیری و توجه به آنها بسیار مهم می باشد.لذا در صورت داشتن علائم سرفه همراه با گلودرد ،خشکی و التهاب چشم و. بروز لکه های قرمز پوستی فوراًبه پزشک خود یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

در موارد کمی مصرف این آنتی بیوتیک کینولینی منجر به انقباضات و کشیدگی عضلات و آسیب تاندون ها و مفاصل می شود. در صورت احساس درد و کشیدگی در عضلات و مفاصل در مدت درمان با این دارو، در اولین فرصت پیش از مصرف نوبت بعدی دارو به پزشک مراجعه نمایید.

مصرف بی رویه سیپروفلوکساسین باعث شده که بسیاری از باکتری ها که قبلا به راحتی با این دارو از بین می رفتند نسبت به سیپروفلوکساسین مقاومت پیدا کرده اند.

موارد منع مصرف سیپروفلوکساسین

کنترا اندیکاسیون مصرف این دارو زمانی است که سابقه حساسیت نسبت به هر یک از داروهای گروه فلوروکینولون با آنتی بیوتیک های گروه کینولون (نالیدیکسیک اسید) وجود داشته باشد. این دارو نباید در کودکان تجویز شود. در اختلالات CNS نظیر آرتریواسکلروز شدید مغزی یا بیماری های تشنجی، در بیمارانی که مشتقات تئوفیلینی یا کافئین دریافت می کنند، در نارسایی شدید کلیه و افرادی که هنگام مصرف این دارو کریستالوری پیدا می کنند و نیز در بیمارانی که تحت درمان با ضد انعقاد خوراکی هستند، مصرف این داروها (کینولون ها) با احتیاط انجام شود. البته قابل ذکر است که مصرف افلوکساسین و کافئین مشکلی ایجاد نمی کند. جهت تکمیل اطلاعات به قسمت تداخلات و عوارض جانبی مراجعه شود.

موارد احتیاط‌ در مصرف سیپروفلوکساسین

در صورت‌ وجود هریک‌ از موارد زیر پیش‌ از مصرف‌ سیپروفلوکساسین‌ ، پزشکتان‌ را مطلع‌ سازید:

• حساسیت‌ به‌ سیپروفلوکساسین‌ یا دیگر داروهای‌ ضدباکتریایی‌ فلوروکینولون‌.
• سن‌ کمتر از 18 سال‌ ، بارداری‌ ، یا شیردهی‌.
• مصرف‌ داروهای‌ دیگر ، به‌ ویژه‌ گشادکننده‌های‌ برونشی‌ ( آمینوفیلین‌ ، اکستریفیلین‌ ، تئوفیلین‌ ) ، آنتی‌اسیدها ، قرص‌ آهن ‌، سوکرالفات ، کافئین ‌، دیدانوزین‌ ، یا ضدانعقادها (رقیق‌کننده‌های‌ خون‌ مثل‌ وارفارین‌ ).
• سابقه‌ یا ابتلا به‌ بیماری‌های‌ تشنجی‌ ، کلیوی‌ یا کبدی‌.

توصیه های مهم‌ هنگام‌ مصرف‌ سیپروفلوکساسین

1. حتی‌ در صورت‌ احساس‌ بهبود ، دارو را تا انتها مصرف‌ کنید تا عفونت‌تان‌ درمان‌ شده‌ ، از عود آن‌ جلوگیری‌ شود.
2. روزی‌ هشت‌ لیوان‌ آب‌ بنوشید ، مگر اینکه‌ پزشکتان‌ دستور دیگری‌ داده‌ باشد.
3. سیپروفلوکساسین‌ را دور از دسترس‌ کودکان‌ ، و دور از گرما ، نور مستقیم‌ و حرارت‌ مرطوب‌ نگهداری‌ کنید (سیپروفلوکساسین‌ در این‌ شرایط‌ فاسد می‌شود).
4. از آفتاب‌ ساعت‌ 10 صبح‌ تا 3 بعدازظهر و دستگاه‌های‌ برنزه‌کننده‌ اجتناب‌ کنید. نواحی‌ در معرض‌ آفتاب‌ پوست‌ بدنتان‌ را با یک‌ کرم‌ ضدآفتاب‌ با قدرت‌ محافظتی‌ (اس‌پی‌اف‌) حداقل‌ 15 بپوشانید.
5. اگر ظرف‌ 3 روز از آغاز درمان‌ با سیپروفلوکساسین‌ احساس‌ بهبودی‌ ندارید با پزشکتان‌ مشورت‌ کنید.

تداخلات دارویی سیپروفلوکساسین

فعل و انفعالات دارویی ممکن است اثر داروهای شما را بهبود دهند و یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهند. این مطلب شامل همه فعل و انفعالات ممکن نمی باشد. لیستی از تمام محصولاتی که مصرف می کنید را تهیه و با پزشک خود و یا داروساز در میان بگذارید.

میزان مصرف هیچ دارویی را بدون نظر پزشک خود تغییر ندهید و قطع نکنین و یا اینکه بدون اطلاع پزشک مصرف هیچ دارویی را آغاز نکنید.

برخی محصولات که ممکن است با این دارو فعل و انفعالاتی داشته باشند عبارتند از: رقیق کننده های خون (مانند آسنوکومورال، وارفارین) و استرانسیوم.

علاوه بر سیپروفلوکساسین، بسیاری از داروهایی که ممکن است بر ریتم قلبی (طولانی شدن زمان QT) اثر بگذارند، عبارتند از: آمیودارون، دوفتیلید، کوئینیدین، پروکینآمید، سوتالول.

این دارو میتواند خروج دیگر داروها از بدن شما را کُند کنَد که ممکن است بر نحوه تاثیر این داروها اثر داشته باشد. مثال هایی از داروهایی که تحت تاثیر قرار می گیرند عبارتند از: دولکستین،پیرفنیدون، تاسیملتئون،تیزانیدین.

از نوشیدن مقدار زیادی از نوشیدنی های کافئین دار (قهوه، چای، کولا)، خوردن مقدار بالای شکلات، یا مصرف زیاد داروهای کافئین دار، اجتناب کنید. این دارو ممکن است اثرات کافئین را افزایش دهد و یا زمان اثر آن را بیشتر کند.

اگرچه بیشتر آنتی بیوتیک ها مانند قرص ها، پچ، یا حلقه، بعید است که بر کنترل بارداری هورمونی اثری داشته باشند، تعدادی از آنتی بیوتیک ها (مانند ریفامپین، ریفابوتین) میتوانند تاثیر آنها را کاهش دهند. این امر ممکن است در بارداری تاثیرگذار باشد، اگر شما تحت کنترل بارداری هورمونی هستید، از پزشک خود و یا داروساز بخواهید تا جزئیات بیشتری را در اختیارتان بگذارند.

نبایدها در مصرف سیپروفلوکساسین

• نباید داروهای‌ آنتی‌اسید ، سوکرالفات‌ ، یا داروهای‌ حاوی‌ آهن‌ را همزمان‌ مصرف‌ کنید. این‌ داروها را حداقل‌ 6 ساعت‌ قبل‌ یا 2 ساعت‌ پس‌ از سیپروفلوکساسین‌ مصرف‌ کنید.
• نباید تا مشخص‌ نشدن‌ پاسخ‌ بدنتان‌ به‌ دارو ، رانندگی‌ کنید یا اقدام‌ به‌ انجام‌ کارهایی‌ کنید که‌ نیاز به‌ هوشیاری‌ دارد. این‌ دارو ممکن‌ است‌ شما را خواب‌آلوده‌ یا گیج‌ کند.

بیشتر بخوانید:

همه چیز در مورد آنتی بیوتیک سفورکسیم

همه چیز در مورد آنتی بیوتیک پر مصرف داکسی سایکلین

همه چیز در مورد آنتی بیوتیک توبرامایسین

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم