خواجه نصرالدین طوسی یکی از سرشناس ترین و متنفذترین شخصیت های تاریخ جریان های فکری اسلامی می باشد. علوم دینی و عقلی را زیر نظر پدرش و منطق و حکمت طبیعی را نزد دایی اش آموخت. وی تحصیلاتش را در نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته آوازه یافت.
در زندگی نامه خواجه نصیرالدین طوسی اینگونه آمده است که: خـواجه نصیر الدیـن طوسى، روز شنبه یازدهـم جمادى الاول سال 597 هـ.ق در شهر طوس خراسان دیده به جهان گشـود نام او محمد، کنیه اش (ابو جعفر ) لقبش (نصیر الدین) (محقق طوسى) (استاد البشر) و شهرتـش (خـواجه) است.
خواجه نصیرالدین طوسی در یک نگاه
اسم: محمد بن حسن مکی ابو جعفر معروف به خواجه نصیرالدین طوسی
ولادت: ۱۱ جمادی الاول سال ۵۹۷ هجری در طوس
وفات: ۱۸ ذی الحجه سال ۶۷۲ هجری در کاظمین
مدت عمر: ۷۵ سال
اساتید خواجه نصیرالدین طوسی
- در عقلیات : شاگرد فریدالدین داماد و او شاگرد سیدصدرالدین سرخسی و او شاگرد افضل‌الدین‌و او شاگرد ابوالعباس لوگری و او شاگرد بهمنیار و او شاگرد ابوعلی سینا.
- در شرعیات : شاگرد پدر بزرگوار خود و او شاگرد امام فضل ا…راوندی و او شاگرد سید مرتضی‌علم الهدی و حضور در حوزه درس فقه محقق حلی .
- در ریاضیات : کمال الدین محمد حاسب . کمال الدین یونس موصلی و قطب الدین مصری وابوالسعادات اصفهانی .
- شاگردان خواجه ـ خواجه اصیل الدین فرزند خواجه نصیر، علامه حلی ، قطب الدین شیرازی ابن‌میثم بحرانی ، کمال الدین افسطی آبی ـ سید رکن الدین استرآبادی ـ ابن‌الفوطی کمال‌الدین‌بغدادی ابن الخوام عمادالدین ـ ابن‌طاووس ـ اثیرالدین دومانی ، حموینی .
تألیفات خواجه نصیرالدین طوسی
بیشتر در زمینه کلام ـ حکمت ـ ریاضیات ـ الهیات ـ تعلیم و تربیت ـ اخلاق و دیگر علوم‌اسلامی است که قریب به ۸۰ جلد از آن مشخص است که تعدادی در داخل و مابقی درکتابخانه‌های خارج از کشور موجود است .
سهم خواجه نصیرالدین طوسی در تمدن بشری
تمدن براساس تعاریفی که از آن شده عبارت است همکاری مردم با یکدیگر در امور زندگانی و فراهم ساختن اسباب ترقی و آسایش و اصولا ظهور تمدن هنگامی امکان‌پذیر است که امنیت‌و آسایش برقرار باشد.
و این مهم در زمان خواجه نصیر بخاطر حمله مغول به ایران میسر نشدمگر با یک سیاست خاص که آنهم پیدا کردن ضعف دستگاه حکومتی بود که پای بندی آنها به مسایل خرافی همچون پیشگوئی و خواب دیدن توجه خواجه نصیر را به خود جلب کرد.
و او از همان نقطه، سیاست عملی خود را به اجرا گذاشت که همکاری با دستگاه در آن مقطع و عدم برخورد با مسایل خرافی مورد اعتقاد آنها یکی از سیاستهای مورد نظر بود که تاریخ در گذر ایام پاسخ به خدمت گرفتن چنین دستگاهی را داده است که آنهم مهار جنگ و باز گرداندن آرامش بود که برای پی‌ریزی هر تمدنی لازم است.
داستان ذیل تائید سیاستهای بکار گرفته شده توسط خواجه نصیر است که به اختصار از نظرتان می‌گذرد:
روزی هلاکو به خواجه نصیرالدین می‌گوید که یک حادثه جالب را پیشگویی کنید که من مشخصا شاهد باشم خواجه ضمن پذیرش می‌گوید این حادثه در شب پنجشنبه اتفاق خواهد افتاد که همراه با کسوف است.
و اتفاقا در آن شب هلاکو در خواب بود و نگهبانان اجازه ورود به‌خواجه را نمی دادند که باعث نگرانی خواجه شده بود که مبادا هلاکو این حادثه را نبیند.
چاره اندیشید و شنید که یکی از خرافات درباره ماه گرفتگی این است که می‌گویند اژدها ماه را گرفته پس باید به ظروف مسینی کوبید تا اژدها بترسد و ماه را رها کند.
بلافاصله خواجه نگهبانان را ازاین قضیه ترساند و آنها ظروف مسین را برداشته و به یکدیگر کوبیدند و این باعث شد که خودهلاکو از خواب بیدار شود و خواجه آنچه را که دیده بود به هلاکو نشان داد و او سخن خواجه راپذیرفت و اعتبار علمی و شخصیت خواجه برای او تثبیت شد.
پس از آن، هلاکو از خواجه سئوال کرد آیا چون ما دیشب می‌دانستیم که ماه خواهد گرفت، ماه گرفته است یا اگر نمی دانستیم ماه می‌گرفت؟
خواجه گفت چه شما می‌دانستید و چه نمی‌دانستید این اتفاق می افتاد. هلاکو پرسید آیا ما می توانستیم از وقوع این حادثه جلوگیری کنیم؟
خواجه گفت خیر متأسفانه مسایل طبیعی و فلکی در اختیار ما نیست و از بشر هم کاری بر نمی‌آید. هلاکو گفت کاری که اگر ما بدانیم یا ندانیم اتفاق می‌افتاد و اگر بدانیم نمی‌توانیم از وقوعش جلوگیری کنیم دانستنش چه سودی دارد؟
خواجه نصیرالدین تدبیری اندیشید که هلاکو آمادگی برای درک مسایل علمی را ندارد لذا با بعضی از دوستانش مشورت کرد و نتیجه آن شد که آنان دو دیگ بزرگ مسین را از بالای محلی مرتفع که در نزدیکی خیمه هلاکو است بزمین بیاندازند.
در این هنگامه که هلاکو از شکار بر می‌گشت خواجه باتفاق او وارد شدند اما خواجه به هلاکو گفت‌که صحبت محرمانه‌ای با شما دارم و آن اینست که تا چند لحظه دیگر صدای مهیبی خواهید شنید لطفا نترسید و فقط به چهره اطرافیان نگاه کنید به موقع علت قضیه را توضیح خواهم داد.
میهمانان یکی پس از دیگری وارد شدند که ناگهان صدای مهیبی بلند شد هر یک عکس العملی ازخود نشان دادند فقط هلاکو و خواجه نصیرالدین آرام نشسته بودند، در این لحظه خواجه گفت: اگر جنابعالی از این قضیه مطلع نبودید حتما می‌ترسید و این اطلاع باعث شد که شما از این صدا نهراسید.
خاصیت پیشگوئی و پیش‌بینی منجمین واقعی این است که به شما آرامش می‌دهد وهمین باعث شد که خواجه بعنوان مشاور هلاکو انتخاب شود.
پس از اینکه خواجه نصیرالدین طوسی در دربار هلاکو خان محبوبیت یافت و بعنوان مشاورانتخاب شد از فرصت بدست آمده کمال استفاده را برد و شروع به پی‌ریزی بنای تمدن عظیمی نمود که تاریخ از آن بهره‌های فراوانی برده است.
نشانه‌های تمدن خواجه نصیرالدین طوسی
- ـ رفتن به دربار هلاکو خان و مهار جنگ و خونریزی و برگرداندن آرامش
- ـ احترام و تکریم علماء و دانشمندان
- ـ تأمین هزینه زندگی دانشمندان از طریق موقوفات و ساخت اولین کوی دانشمندان وابسته به‌رصدخانه مراغه
- ـ دعوت دانشمندان و صاحبنظران از دیگر بلاد به مراغه
- ـ تأسیس رصدخانه مراغه و یا به تعبیری دانشگاه مراغه
- ـ جمع‌آوری و خریداری کتب و تأسیس کتابخانه
یکی از عوامل تمدن و ابزار رشد و ترقی، علماء و دانشمندان می‌باشند که خواجه نصیرالدین طوسی از این عامل بخوبی استفاده کرد. در حقیقت خواجه نصیرالدین طوسی در زمان خودش تمدنی بنا نهاد که می‌توان گفت عالی‌ترین بنای تمدن بوده است که امروزه ما نیز بخشی از تمدن را وامدار و مدیون افکار و آثار و خدمات آن نابغه اسلامی هستیم.
بیشتر بخوانید:
روز مهندس در تقویم سال ۹۷ و ۹۸ چه روزی است ؟
جدیدترین پیامهای تبریک روز مهندس
عکس نوشته های تبریک روز مهندس ، روز مهندس مبارک