آشنایی با درختچه دغدغک و خواص دارویی آن

معرفی درختچه دغدغک

دغدغک درختچه ای خزان پذیر و سریع الرشد، دارای برگهای مرکب از برگچه های کوچک به رنگ سبز کم رنگ و گل های زرد رنگ در تابستان و میوه نیام بادکنکی شکل در پائیز می باشد.

دغدغک ها، سرده ای از گیاهان از تیره باقلائیان و راسته باقلاسانان می باشد. جنس دغدغک ها شامل حدود ۲۵ گونه از بوته های برگ ریز با ارتفاع ۲ تا ۵ متر است که بومی جنوب اروپا، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا هستند.

درختچه ی دغدغک در مناطق استپی مرتفع و در نقاط مختلف ایران رویش پیدا می کند. گل های آن زرد و میوه آن درشت و میان خالی است که به همین علت به آن دغدغک می گویند.

گیاه شناسی دغدغک

دغدغک درختچه ای است به ارتفاع تا 6 متر که پس از ظاهر شدن میوه های متورم، زیبایی خاصی پیدا می کند. برگ ها مرکب از 7 تا 13 برگچه هستند. گل ها درشت، زیبا و زردرنگ می باشند و میوه ی متورم دارای جدار نازک به طول 5 تا 7 و به عرض 3 تا 4 سانتیمتر و محتوی دانه هایی قهوه ای رنگ، مسطح و شفاف است. در داخل پوست نازک میوه، مخلوطی از گاز کربنیک، اکسیژن و ازت جمع می شود.

از دغدغک به عنوان گیاهی زینتی و پوششی در فضای سبز و برای کنترل فرسایش خاک استفاده می شود.

شرایط محیط رشد دغدغک

دغدغک به مکان های آفتابی، در هر خاکی به جز خاک های غرقابی به خوبی رشد می کند، حداقل دمای مورد تحمل آن ۱۵- درجه سانتیگراد است. این گیاه در خاک های فقیر نیز رشد خواهد کرد. اگرچه آبیاری سبب رشد بهتر گیاه خواهد شد اما این گیاه می تواند شرایط خشکی را نیز تحمل کند.

انواع گونه های دغدغک

گونه های دیگری از دغدغک در ایران می روید که از لحاظ خواص دارویی شبیه گیاه فوق هستند، که مهمترین آن ها عبارت اند از دارگنده که در شمال خراسان در راه بجنورد به مراوه تپه و غلامان در ارتفاعات 1300 متر از سطح دریا دیده شده است نام محلی آن در قوشخانه و باجگیران دارگنده است.

نوعی از دغدغک در ارتفاعات دامنه های البرز و در قسمت های جنوبی و شمالی کندوان تا هزار چم دیده می شود و در جنوب کشور در کتل پیرزن و چهل چشمه بین شیراز و دشت ارژن نیز دیده شده است. درختچه ای است با ساقه های کمانی و خاکستری رنگ گل های آن زرد نارنجی و برگ های آن دارای 4 جفت برگچه کوچک، این گونه در دره کرج دغدغک، در کجور و پل زنگوله قدقدک، در سیاه بیشه لامبیزک، در گرگان و گلی داغ کپول و در مازندران حپوک نامیده می شود.

روش تکثیر دغدغک

تکثیر این گیاه از طریق قلمه چوب نرم در تابستان یا کاشت بذر در فصل پائیز صورت می گیرد.

ترکیبات شیمیایی دغدغک

از نظر ترکیبات شیمیایی در گیاه وجود یک ماده تلخ، تانن و یک اسید متبلور خرمایی رنگ و کمی اسانس مشخص شده است.

خواص و کاربرد گیاه دغدغک

در هند از برگ های گیاه به عنوان مسهل و از دانه های آن به عنوان قی آور استفاده می شود. از نظر مسهل معمولا از دم کرده 100-40 گرم برگ گیاه در 1000 گرم آب جوش استفاده می شود ولی چون طعم آن تلخ و تهوع آور است خیلی کم مصرف آن معمول است و به جای آن از برگ سنا استفاده می شود مگر اینکه برگ سنا در دسترس نباشد و برگ های این درختچه به سهولت در دسترس باشد که در این صورت ناچار می توان استفاده کرد و در این قبیل موارد ممکن است دم کرده را با برگ گیاهان معطر و مناسب محلی مخلوط نمود که پوششی برای طعم و بوی نامطبوع آن باشد و با کمی شربت ساده مخلوط و خورده شود.

بیشتر بخوانید:

راهنمای کاشت درخت به و نگهداری از آن

چگونه درخت گواوا بکاریم؟

اصول کاشت و تکثیر درخت زبان گنجشک