آشنایی با روش کاشت و تکثیر گیاه اشک تمساح 

معرفی گیاه بریوفیلوم یا اشک تمساح

اشک تمساح گیاه زیبایی است که گل های زنگوله وار و زیبایی می دهد فقط فصل بهار اگر گیاه خیلی بزرگ شد می توانید گلدان را تعویض کنید. به دلیل رنگ و شکل برگها که تمساح را به یاد می آورد و نیز بوته های ریزی که در لبه این برگها می روید و آنرا شبیه اشک تمساح می کند به اشک تمساح معروف است . گلهای این گیاه عجیب شبیه لوستر وارونه می باشد و در چند طبقه قرار می گیرد به همین دلیل به آن گل لوستری یا گل طبقاتی هم می گویند .

اشک تمساح گیاه زنده زایی است که روی برگ هایش بچه می دهد که اگر روی خاک بریزند براحتی رشد کرده و تکثیر می شود. این گیاه اسم های مختلفی دارد مثل اشک تمساح، مادر هزاران، بریوفیلوم. توانایی تولید گل هایی به رنگ زرد، نارنجی، صورتی و… دارد. معمولا گل ها در اواخر زمستان یا اوایل بهار تشکیل می شوند.

گیاه شناسی اشک تمساح

این گیاه به صورت بوته ای تا ارتفاع 1 متر می باشد که معمولا یک یا دو شاخه در ابتدا هست که هر کدام از این شاخه ها در بالا به چندین شاخه تقسیم می شوند . البته هنگام گل دادن ارتفاع این گیاه به یک ونیم متر می رسد . معمولا این گیاه هر سال گل نمی دهد و دو یا سه سال طول می کشد تا گل دهد . گلها در فصل زمستان بر گیاه ظاهر می شون و ماندگاری زیادی دارند و تا بیشتر از یک ماه ه بر گیاه باقی می مانند .

گلهای گیاه نیز به صورت واژگون و در چندین طبقه برگیاه ظاهر می گردند . این گیاه دارای خصوصیت عجیبی است . روی لبه برگهای این گیاه جوانه های کوچکی می روید و وقتی دارای 4 برگ شدند از برگ جدا می شوند و اگر در جایی مناسب که خاک و رطوبت باشد قرار گیرند به گیاهی جدید تبدیل می شوند.

روی لبه برگهای این گیاه جوانه های کوچکی می روید و وقتی دارای 4 برگ شدند از برگ جدا می شوند و اگر در جایی مناسب که خاک و رطوبت باشد قرار گیرند به گیاهی جدید تبدیل می شوند .اگر این گیاه را از طریق قلمه زدن زیاد نماییم معمولا گیاهی با ساقه ضخیم تر و قد بلندتر به دست می آوریم قدرت ریشه زایی در این گیاه خیلی زیاد می باشد اگر یک برگ را از قسمت دمبرگ در خاک بکاریم و البته به آن رطوبت کافی برسد ، برگ ریشه تولید کرده و گیاه جدیدی از آن می روید . البته معمولا خود برگ بعد از چندین هفته به مرور خشک می گردد اما گیاه جدید به رشد خود ادامه می دهد .

شرایط اکولوژیک مورد نیاز گیاه اشک تمساح

آبیاری:

آبیاری منظمی نیاز دارد و بهتر است که بین هر دو نوبت آبیاری اجازه دهیم که سطح خاک خشک شود و سپس گیاه را آبیاری کنیم . بنابراین آبیاری هفته ای یک مربته برای این گیاه کافی است. در طی زمستان باید آبیاری را کاهش داد و تا حدی گیاه را آب داد که فقط خاک به شکل کامل خشک نشود.

آبیاری کم و یا زیاد این گیاه از جمله دلایل اصلی از بین رفتن آنان می باشند. آبیاری زیاد موجب پوسیدگی ریشه گیاه و لهیدگی و ریزش برگهای آن و آبیاری اندک نیز موجب خشک شدن و چروکیده شدن برگها و ریزش آنان و در نهایت از بین رفتن گیاه خواهد شد.

نور:

این گیاهان مکانی پر نور و روشن را ترجیح می دهند و هر مقدار که دمای میحط بالاتر رود نیز نور بیشتری را نیاز دارند. این گیاه روز کوتاه است و به بیان دیگر در اواخر زمستان و اوایل بهار که طول روزها هنوز کوتاه هستند به گل می نشیند. نور کم محیط در فصول رشد موجب بلند و باریک شدن ساقه ها، کم رنگ شدن برگها و همچنین ریزش گل می شود. نور شدید نیز می تواند موجب سوختن برگهای گیاه شود.

دما:

گرچه این گیاه متعلق به مناطق گرمسیر می باشد اما دمای هوا تا صفر درجه و حتی پایینتر را البته اگر طولانی مدت نباشد می تواند تحمل نماید و حتی در هوای سرد گل می دهد . گرمای هوا را نیز می تواند تحمل نماید .

محیط گرم را ترجیح می دهند و دما نباید به زیر 13 درجه سانتیگراد نزول کند. این گیاه به وزش باد بخصوص بادهای سرد نیز حساس است و آنرا در معرض وزش باد کولر قرار ندهید. دمای 30-15 درجه سانتیگراد برای رشد این گیاه مناسب است اما گیاه در دمای حدود 21 درجه سانتیگراد بهترین رشد را خواهد داشت. همچینن دمای بیش از 25 درجه در زمان شکل گیری جوانه های گل موجب تاخیر در رشد جوانه ها خواهد شد.

خاک:

این گیاه به خاکی سبک با زهکش مناسب نیاز دارد بخصوص اینکه به پوسیدگی ریشه ناشی از مرطوب باقی ماندن بستر کاشت حساس است . بکارگیری 60٪ پیت +40٪ پرلایت و یا هر مخلوط دیگری که سبک باشد و آب را در خود نگه ندارد ، محیط خوبی را برای رشد آن فراهم می کند. کمبود مواد غذایی موجب کاهش رشد گیاه، ریز شدن و پریدگی رنگ برگ ها و عدم شکل گیری و یا ریزش غنچه های گل می شود.

کوددهی:

در طی تابستان هر ماه یک بار با کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی، گیاه را تغذیه کنید.

تعویض گلدان:

زمان تعویض گلدان بعد از فصل گلدهی است و این گیاه در گلدانهای سفالی بهتر از گلدانهای پلاستیکی رشد می کند.

نکاتی برای نگهداری از گل اشک تمساح

اشک تمساح حتما نور و سایه آفتاب، می خواهد پس اگر در خانه حالش بد است و پژمرده شده آن را روزها در محیط باز بگذارید و شب ها آن را داخل بیاورید. تا دمای صفر درجه را تحمل می کند. از آبیاری هر روزه بی زار است اجازه بدهید وقتی خاک آن رو به خشکی رفت به آن آب بدهید.

آخر زمستان و اوایل بهار گل های زنگوله ای می دهد. آخر بهار بعد از اتمام گلدهی آن را هرس کنید و شاخه های خشک و زردش را جدا کنید.

وقتی گل ها را داخل فضای بسته خانه می آوریم مطمئنا از گلدهی یا شادابی می افتند بهار که شد دوباره گل ها را بیرون می بریم تا سرحال شوند.

نحوه تکثیر گل اشک تمساح

الف) کاشت گیاهک

برخی از گونه‌های گیاه اشک تمساح همانند K.pinnata و K.beharensis توسط گیاهچه‌های موجود در حاشیه برگ تکثیر و زنده‌زا محسوب می‌شوند. چون در حاشیه برگ‌ها، گیاهک کوچک رشد یافته‌ای بوجود می‌آید که دارای ریشه نازک و سفید رنگی است که از برگ یا گیاه مادری جدا شده و به خاک گلدان افتاده و گیاه جدید بوجود می‌آورد. بنابراین یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تکثیر این گیاه، قرار دادن جوانه‌های اطراف برگ‌ها بر روی خاک مرطوب است.

اما نمونه‌های گلدار همانند K.blossfeldiana از طریق بذر، قلمه برگ و یا قلمه نوک ساقه تکثیر می‌شوند. بذر این گیاهان را می‌توان کاشت و از کاشت بذر تا بدست آمدن گیاهی گلدار ۱۰-۹ ماه طول خواهد کشید.

ب) کاشت بذر

۱. بذر‌ها را در بستری سبک همانند یک قسمت پیت + یک قسمت شن بکارید.

۲. دقت کنید که قبل از کاشت بذر‌ها بستر را به خوبی مرطوب کنید.

۳. بذر‌ها در دمای ۲۱ درجه سانتی‌گراد ۱۰ روز طول می‌کشد تا جوانه بزنند. برای حفظ رطوبت در اطراف بذر‌ها می‌توانید بر روی سطح بستر کاشت بذر‌ها پلاستیک شفاف بکشید.

ج) کاشت قلمه

• 
  برای تکثیر از طریق قلمه، قلمه‌های گیاه را از قسمت انتهایی ساقه به طول ۵ تا ۷ سانتیمتر جدا کنید.
• 
  قلمه‌ها را به مدت ۲ تا ۳ روز در محلی نگهداری کنید تا شیره اضافی از قلمه‌ها بیرون بیاید.
• 
  بعد از گذشت این مدت برگ‌ها از قسمت پایین قلمه جدا می‌شوند و حدود نیمی از طول قلمه که شامل گره (محل اتصال برگ جدا شده به ساقه) نیز است، در داخل بستر کاشت قرار می‌گیرد.
• 
  بستر کاشت را می‌توان از یک قسمت پیت + یک قسمت پرلایت و یا شن تهیه کرد. وجود رطوبت در هوای اطراف گیاه به ریشه‌زایی آن کمک می‌کند و دمای ۲۱ درجه سانتی‌گراد برای ریشه‌زایی قلمه‌ها مناسب است و قلمه‌ها در طی مدت ۲۱-۱۴ روز ریشه خواهند داد.

روش هرس گیاه اشک تمساح

از اواخر زمستان شروع به گلدهی می کنند. فصل اصلی گلدهی در بهار است و گلدهی تا اواخر بهار می تواند ادامه داشته باشد. زمانی که طول روز بلند می شود گلدهی گیاه نیز کاهش می یابد و در نهایت متوقف می شود. در طی سال می بایست برگهای خشک شده و ساقه هایی که به هر دلیل آسیب دیده اند از گیاه جدا کرد.

اما کوتاه کردن و یا سرزنی ساقه ها بعد از اتمام فصل گل انجام می شود. بعد از تمام شدن گل می بایست گلهایی را که خشکیده و قهوه ای هستند را از گیاه جدا کرد. با این کار گیاه را به گلدهی بیشتر تشویق و فصل گلدهی را افزایش می دهیم.

همچنین بعد از اتمام فصل گلدهی ، می توان برخی ساقه های مسن گیاه را کوتاه کرد تا تولید ساقه های جوان تحریک شود بدین صورت که ساقه مسن را طوری کوتاه می کنیم که 3-2 جفت برگ روی آن باقی بماند. بعد از چنین هرسی معمولا آبیاری گیاه را نیز باید کمتر کرد زیرا به دلیل کم شدن حجم کل برگها ، گیاه به آب کمتری نیاز خواهد داشت. زمانی که ساقه های جدید شکل گرفتند می توان میزان آبیاری را بیشتر کرد. همچنین زمانی که عمل هرس و کوتاه سازی شاخه ها را انجام می دهیم بهتر است که زمان کوددهی گیاه ، کود را با نصف غلظت معمول که استفاده می کنیم به کار بریم.

آفات و بیماری های گیاه اشک تمساح

سفیک پودری از جمله بیماری های احتمالی این گیاه است که در طی آن شبکه های سفید رنگ بسیار نرمی که مشاهده آنان سخت نیز است بر روی برگها تشکیل می شود و برگها به تدریج منقوط و زرد می شوند و نقاط مرده و خشکیده بر روی آنان شکل می گیرد. گیاه ممکن است کوتاه قامت بماند و گل شکل نگیرد. ایجاد تهویه مناسب در اطراف گیاه و عدم خیس شدن برگسار از جمله راهکارهای جلوگیری از شیوع این بیماری است. شپشک آرد آلود ، شته و حشره سپردار قهوه ای از جمله آفات شایع این گیاه هستند.

بیشتر بخوانید:

روش کاشت و پرورش گل رعنا

راهنمای کاشت و نگهداری گل آهار

اصول کاشت و تکثیر گیاه کالانکوآ