کورتون چیست ؟
عوارض کورتون درمانی
کورتون نام عامیانه گروهی از داروها است. کورتون یا کورتیزون نوعی استروئید است که سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیرقرارمی دهد و خاصیت مسکن و تضعیف سیستم ایمنی بدن را داشته و در درمان تعداد زیادی از بیماری‌ها کاربرد دارند.
نام علمی این داروها کورتیکواستروئید است و به شکل قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی در بازار وجود دارند.
کورتون‌ها بیشتر به دلیل اثرات قوی ضد التهابی خود ، برای درمان بیماری هایی که روی عملکرد سیستم ایمنی بدن اثرمی گذارند استفاده می شود.
این داروموجب کاهش التهاب شده و درنتیجه درد را کاهش می دهد. در بسیاری از بیماری‌های پوستی حاد نیز پمادهای حاوی کورتون برای تسکین علامتی به کار می‌روند.
برای درمان برخی از بیماری‌ها به عنوان مسکن فوری از انواع کورتون‌ها استفاده می‌شود.
مثلا در حساسیت‌های شدید تزریق یک آمپول کورتون می‌تواند نجات‌بخش باشد یا در حملات شدید آسم استفاده از کورتون خوراکی یا تزریقی باعث باز شدن راه‌های هوایی و بهبودی می‌شود.
کورتون یا کورتیکوستروئید نوعی چربی است که درکبد و ازماده اولیه کلسترول ساخته می شود و غده آدرنال یا فوق کلیوی ازاین چربی درساختن هورمون ها استفاده می کند.
کورتون چیست ؟
مهمترین هورمون استروئیدی که در بدن ساخته می شود کورتیزول نام دارد.
به کورتیکواستروئیدهایی که بطور مصنوعی ساخته می شوند و به عنوان دارو ازآنها استفاده می شود، کورتون می گویند.
همچنین بخوانید ::
سندرم کوشینگ (افزایش کورتیزول) را بیشتر بشناسید
انواع کورتون‌ها
کاربرد و موارد مصرف کورتون
موارد بی‌شماری از کاربرد این داروها در درمان درازمدت بیماری‌ها وجود دارد که قابل جایگزینی با هیچ داروی دیگری نیستند و به دلیل خاصیت تضعیف ایمنی کورتون‌ها استفاده وسیع از این داروها برای درمان بیماری‌های خود ایمنی صورت می‌گیرد. مثلا :
تزریق آمپول کورتون در کاهش درد و التهاب مؤثراست. این داروی تزریقی معمولاً درمفصل مچ پا، آرنج، مفصل ران، زانو، شانه، ستون فقرات و مچ دست تزریق می شود. تزریق کورتون معمولاً با بی حسی موضعی و درمطب پزشک انجام می شود.
موارد مصرف کورتون
از کورتیکواستروئیدها برای درمان بیماری های زیر نیز استفاده می شود:
از داروهای کرتیکواستروئید برای پیشگیری از رد پیوند عضو و بسیاری بیماری های دیگر نیز استفاده می شود.
همچنین ازاین داروها برای درمان بیماری های سیستمیک زیراستفاده می شود:
عوارض تزریق کورتون
عوارض تزریق کورتون
تزریق کورتون گاهی عوارضی نیز دارد از قبیل :
-
عفونت مفصل -
آسیب های عصبی -
نازک شدن پوست و بافت نرم اطراف محل تزریق -
شعله ور شدن موقت درد و تشدید التهاب در مفصل -
سفید و یا روشن شدن پوست اطراف محل تزریق -
خون ریزی دررگ های پوست یا عضله -
درد درمحل تزریق -
افزایش موقت در قند خون -
پارگی تاندون
عوارض جانبی بالقوه کورتون درنتیجه دریافت دوزهای بالای دارو و تزریق های مکرر عبارتند از :
عوارض مصرف کورتون و راه حل حداقل شدن این عوارض
بیشتر عوارض مصرف کورتون مربوط به میزان دارویی است که شما دریافت می کنید. برخی از عوارض جانبی مصرف کورتون تقریبا در هر فردی که از این دارو استفاده می کند رخ می دهد ولی برخی دیگر از عوارض جانبی، کمتر شایع می باشد.
اگر نیاز است که شما داروهای استروئیدی را بیش از یک یا دو هفته مصرف نمایید، مصرف آن را ناگهان متوقف نکنید. عوارض ترک ناگهانی این دارو می توانند جدی باشند بنابراین شما باید آغاز و پایان استفاده از این دارو را با احتیاط انجام دهید.
پزشک شما توصیه های لازم را برای قطع مصرف دارو می دهد. در ادامه توصیه هایی برای کمک به حداقل شدن ریسک برخی از مشکلات و عوارض مصرف کورتون ها آورده ایم:
1. افزایش وزن ناشی از عوارض مصرف کورتون
استروئیدها بر روی متابولیسم بدن شما تاثیر گذاشته و بر سیستم ذخیره چربی موثرند. در ابتدا، بیشتر افزایش وزن شما به دلیلی ذخیره آب خواهد بود. اما به مرور زمان، چربی بدن شما نیز ممکن است افزایش یابد.
کورتون ها اشتهای شما را افزایش داده و شما را وادار به خوردن بیشتر از حدی که نیاز دارید می کنند. ممکن است شما تجمع چربی در صورت، پشت گردن و اطراف شکم خود مشاهده کنید.
راه حل : میزان کالری مصرفی خود را یادداشت کنید و به صورت منظم ورزش نمائید تا از انباشتگی چربی و چاقی جلوگیری نمائید. میزان مصرف نمک را نیز حتماً در نظر داشته باشید، چرا که باعث تجمع مایعات می شود.
اگر دچار اضافه وزن شدید، این حالت همیشگی نخواهد بود. بیشتر افراد با قطع استفاده از استروئید ها مجدداً به آسانی شروع به کاهش وزن خواهند کرد.
2. نوسانات در خلق و خو ناشی از عوارض مصرف کورتون
کورتون ها در بعضی از افراد باعث ایجاد حس مثبت و شادی شده اما در برخی دیگر باعث ناراحتی، اضطراب، استرس یا افسردگی می شوند.
راه حل : به طور کلی، تاثیرات مثبت و منفی بر روی خلق و خو پس از گذشت چند هفته پس از شروع درمان فروکش می کند. احساس اضطراب و مشکلات در خواب می تواند با مصرف داروی در اول صبح بر طرف گردد.
راه های سنتی کاهش استرس : ورزش کردن، یوگا با مدیتیشن نیز می تواند به شما کمک کند خلق و خوی خود را در زمان مصرف دارو کنترل نمایید. اما در صورتی که تغییر رفتار و خلق و خوی شدید احساس کردید حتما با پزشک خود مشورت نمائید.
3. نازک شدن پوست ناشی از عوارض مصرف کورتون
کورتون مانع تولید کلاژن می شود، این ماده یک مولفه اصلی در پوست است. کاهش کلاژن باعث نازکی و ضعیف شدن پوست می شود و ممکن است باعث باعث ایجاد کشیدگی، کبودی و دیده شدن رگ های زیر پوست شما شود.
راه حل : اگر چه راه حل های موجود برای جلوگیری از نازک شدن پوست پس از مصرف موضعی یا خوراکی کورتون وجود دارد، بسیار کم است اما تعدادی محصول وجود دارند که می توانند آسیب و نازک شدن پوست شما را بهبود بخشند.
از جمله این محصولات می توان به هیدرولیز کلاژن و ویتامین E اشاره کرد. آرایش می تواند باعث استتار رگ هایی که در زیر پوست شما دیده می شوند و کبودی های احتمالی شود.
4. آب مرواری و آب سیاه ناشی از عوارض مصرف کورتون
استفاده از کورتون می تواند خطر ابتلا به دو بیماری چشم را افزایش داده با بدتر کند: آب مروارید (تار شدن و سایه افتادن بر روی دید) و آب سیاه (ایجاد فشار بر چشم).
راه حل : برای کاهش خطر آب مروارید، از دیگر عوامل خطر این بیماری مانند مشاهده مستقیم نور خورشید و مصرف سیگار جلوگیری کنید.
با این که آب مروارید قابل پیشگیری نیست، آزمایش های چشمی منظم می تواند شما را از آسیب های احتمالی به چشم آگاه سازد.
ممکن است لازم باشد داروهای شما تغییر یافته یا دوز آن کاهش پیدا کند. چکاپ های چشمی منظم برای تشخیص بیماری آب سیاه نیز مهم هستند. این بیماری در صورت تشخیص، درمان پذیر و برگشت پذیر است.
5. پوکی استخوان از عوارض مصرف کورتون
یکی از رایج ترین و مخرب ترین عوارض جانبی استفاده از داروی کورتون، پوکی استخوان است. پوک شدن استخوان ها می تواند باعث شکستگی های دردناک و ناتوان کننده شود.
راه حل : در زمان استفاده از کورتون ها، بیش از هر زمانی مهم است که مصرف سیگار را متوقف کرده و به میزان کافی کلسیم دریافت کنید (1500 میلی گرم در روز). مصرف ویتامین D (به میزان 800 میلی گرم در روز) نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
تمرینات ورزشی از جمله پیاده روی، رقص و ورزش با وزنه های ورزشی نیز می تواند در جلوگیری از پوکی استخوان مفید باشد. اگر نیاز است بیش از 3 ماه کورتون مصرف کنید، حتماً آزمایش های حجم استخوان و مصرف داروی پوکی استخوان تحت عنوان بیس فسفونات را در نظر بگیرید.
6. تغییرات در قند خون یکی از عوارض مصرف کورتون
کورتون ها به علت تاثیر گذاری بر متابولیسم قند خون و گلوکز بدن گلوکوکورتیکوئیدها نیز نامیده می شوند. احتمال افزایش سطوح گلوکز خون در افرادی که استروئید مصرف می کنند بیشتر است. برخی از افراد ممکن است دچار بیماری دیابت ناشی از مصرف استروئید شوند.
راه حل : افرادی که دارای بیماری دیابت هستند ، در زمان مصرف کورتون باید بیشتر و بیشتر تحت نظر پزشک خود قرار گیرند تا قند خون آن ها مرتب آزمایش شود و داروی مناسب تجویز گردد. مشکلات مرتبط با گلوکوز خون معمولاً پس از کاهش یا قطع مصرف کورتون بهبود می یابند.
7. عفونت یکی از عوارض مصرف کورتون
کورتون ها عکس العمل سیستم خود ایمنی بدن را سرکوب می کنند و از این طریق باعث کم کردن التهاب می شوند. بنابراین، می توانند عکس العمل بدن به عفونت را نیز سرکوب نمایند و باعث شوند حتی عفونت های جزئی، جدّی شوند.
راه حل : حتماً به صورت سالانه واکسن آنفولانزا را تزریق نموده و در خصوص واکسن ذات الریه با پزشک خود مشورت نماید. به هیچ وجه واکسن های زنده چون واکسن سرخک، اوریون، سرخجه و ابله مرغان تزریق نکنید. این واکسن ها در زمان مصرف کرورتون احتمالاً به شدت یافتن بیماری شما خواهند انجامید.
دائما دست های خود را بشوئید تا از آلودگی ها جلوگیری نمایید. از حضور در مکان های شلوغ و در میان افرادی که می دانید بیمار هستند خودداری نمایید. در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت، یا سرفه خشک، تب و یا ادرار دردناک حتماً سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض درمان طولانی مدت با کورتون
درمان طولانی مدت با کورتون اگرچه باعث رهایی بیمار از درد و رنج بیماری می‌شود، اما منجر به وابستگی و ایجاد عوارض متعدد می‌شود.
برای فرار از این مشکل بزرگ اکنون شکل‌هایی از این دارو طراحی شده است که به صورت متمرکز روی قسمت خاصی تاثیر می‌گذارد و به این ترتیب با مقادیر کم اثرات خوب و موثری ایجاد می‌شود و عوارض به حداقل می‌رسند.
اسپری‌های تنفسی مثال خوبی برای این فرم دارو هستند. اسپری بکلومتازون و فلوتیکازون در حال حاضر اساس درمان دراز مدت آسم هستند و خوشبختانه عوارض بسیار کمی دارند.
اسپری بینی این داروها نیز موجود است که با کمترین عارضه در درمان حساسیت‌های فصلی به کار می‌روند.
در مورد بیماری‌های مفصلی نیز در صورتی که مصرف دارو لازم باشد، تزریق داخل مفصل موثرتر و با عارضه کمتری همراه است
. اخیرا انواعی از کورتون موضعی به شکل انما برای درمان بیماری‌های روده‌ای نیز به بازار عرضه شده است.
آیا از آمپول کورتون درسرماخوردگی می توان استفاده کرد؟
در کشور ما تزریق آمپول دگزامتازون برای بیمار هنگام بروز سرماخوردگی بسیار شایع است.
با تزریق دگزامتازون علائم سرماخوردگی بسرعت از بین می رود، اما به علت اثراتی که این دارو بر تضعیف سیستم ایمنی بدن می گذارد، خطر ابتلا به بیماری های عفونی در بیمار افزایش پیدا می کند.
به همین علت بیمار باید در چنین شرایطی هر نوع علامت ساده همچون تب و بی حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند. زیرا ممکن است در معرض ابتلا به یک بیماری جدی عفونی قرار داشته باشد.
تزریق کورتیزون درافراد مبتلا به دیابت
بیشترافرادی که دچارورم مفاصل هستند تزریق کورتون را تجربه کرده اند.
تزریق کورتیزون درافراد مبتلا به دیابت می تواند قند خون را بالا ببرد. همچنین اگرعفونتی دربدن دارید تزریق کورتون ممکن است آن را تشدید کند.
درصورتی که مشکل لخته شدن خون داشته باشید، پزشک از تزریق کورتون برای شما خودداری خواهد کرد.
مزایای تزریق کورتون چیست؟
تزریق کورتیزون برای درمان التهاب ناحیه کوچکی از بدن مانند التهاب مفصل یا تاندون خاص تجویز می شود.
همچنین کورتیزون ها این توانایی را دارند که التهاب شدید درهمه بدن را درمان کنند.
کورتون ها واکنش های آلرژیک، آسم و آرتریت روماتوئید را که بسیاری از مفاصل را تحت تاثیر قرارمی دهد، درمان می کنند.
مزیت تزریق کورتیزون تسکین سریع وفوری و ازبین بردن درد ناشی ازالتهاب است که درقسمتی ازبدن مانند مفصل آرنج یا زانو اتفاق افتاده است.
تزریق کورتون معمولاً درمطب پزشک انجام می شود.
اما اگر داروی ضد انعقاد خون مصرف می کنیم لازم است که چند روز قبل ازتزریق کورتون مصرف داروی ضد انعقاد خون را قطع کنید.
زیرا مصرف این داروها احتمال خون ریزی وکبودی و خون مردگی را افزایش می دهند.
بعضی ازداروهای مکمل نیزاثرات ضد انعقاد خون دارند و پیش ازتزریق کورتیکو استروئید ها باید درمورد قطع مکمل با پزشک معالج خود مشورت فرمائید.