فیلم مستند
سینمای مستند چیست ؟
سینمای مستند اغلب به آن دسته از آثار و فیلم های سینمایی اطلاق می گردد که ساختار، مضمون، عناصر و شخصیت های آن از حیث جنس، منطبق بر واقعیت باشند، یعنی بتوان از موجودیت و کارکرد بصری شان برای اثبات واقعیت استفاده کرد.
عین واقعیت بودن اصلی ترین خصیصه ایی است که فیلم های مستند را از دیگر فیلم های سینمایی مجزا می سازد، با این وجود می توان در کنار سینمای مستندِ محض و با توجه به انواع تعابیر و تعاریف متنوعی که امروزه از آن در دست است، شاخه ایی تازه از این نوع سینما را نیز شناسایی و بررسی کرد.
سینمای مستندی که با وجود برخورداری از اصول و قواعد از جنس واقعیت بودن، در ساخت و محتوای خود نیز درون مایه های نه چندان پررنگی از وقایع داستانی و خلاقیت های بصری داشته باشد که به اعتباری می توان آن را در گروه وسیعی تحت عنوان کلی سینمای مستند داستانی مورد ارزیابی قرار داد.
انواع فیلم مستند
بنابراین اغلب می توان فیلم های مستند را به دو دسته ی کلی تقسیم بندی کرد:
-
اول فیلم های مستند خبری و گزارشی -
دوم فیلم های مستند خلاقانه
در موجودیت و ساخت فیلم های دسته ی اول نمی توان چندان سراغی از آفرینش های خلاقه گرفت، زیرا همه چیز این نوع فیلم ها معطوف به ابزار و تکنیک های استفاده از لوازم بوده و ارزش های آن ها یکی در روزآمد بودنشان است و دیگری در استفاده های آرشیوی آن ها که گاه به لحاظ تاریخی از اهمیت قابل توجهی برخوردار می شوند.
فیلم های دسته ی دوم (مستندهای خلاقانه) ضمن این که ویژگی های خبررسانی و آگاهی دهی لازم را دارا هستند، از نگاهی پویا و ذهنی خلاقه هم در ساخت و پرداخت بهره مندند که فیلم را از جنبه ی هنری دارای جایگاه خاصی می گرداند.
در این نوع فیلم ها کوشیده می شود تنها به نمایش یا بیان یک واقعیت صرف اکتفا نشود، بلکه سعی بر این است که با تکیه بر تحقیق ها و جست وجوهای مورد لزوم، واقعیت ها آن گونه که باید باشند به نمایش درآیند نه آن گونه که هستند.
انواع فیلم های مستند بر اساس موضوع
در یک تقسیم بندی دیگر، ذیل آن چه که در بالا آمد، می توان فیلم های مستند خلاقانه را به بخش های موضوعی دیگری تقسیم کرد:
-
مستندهای قوم شناسانه (با هدف شناسایی اقوام، ملت ها و فرهنگ های مختلف) -
مستندهای معماری _ تاریخی (با هدف جست وجوی ویژگی ها و کارکرد بناهای تاریخی به لحاظ معماری) -
مستندهای حیات وحش (که طی آن گونه های مختلف حیوانی و روش های زیست آن ها و نقش شان در زنجیره ی غذایی طبیعت بررسی می شود) -
مستندهای آموزشی -
مستندهای تبلیغاتی (شامل انواع فیلم های صنعتی و تیزرهای تبلیغاتی با اهداف اقتصادی مشخص) -
مستندهای اجتماعی (با موضوع و مضمون اجتماعی و رویه یی نقادانه) -
مستندهای بیوگرافیک (که به معرفی چهره ها و شخصیت های برجسته ی علمی، سیاسی، تاریخی، هنری و اقتصادی می پردازد) -
مستندهای شاعرانه (که اغلب مبتنی بر لحن و زبانی شاعرانه برای رویارویی با پدیده های مختلف است) -
مستندهای داستانی (با برخورداری از نوعی دوگانگی در بیان یک واقعیت و تغییر میزانسن، به طوری که هم جنبه ی سندیت اثر محفوظ باشد و هم از رگه های دراماتیک بی نصیب نباشد).
شاید یادآوری این نکته خالی از لطف نباشد که قدمت سینمای مستند را به تعبیری می توان بسیار طولانی تر از هنر سینما دانست و با مفهوم امروزی اش سینمای مستند نیای سینمای امروزی است.
قدمتی همپای انسان های هزاران سال پیش که نقش های اثباتی و مستندِ خود را نه با دوربین که با چکش و قلم و نه بر پرده ی که بر صخره ها و دیواره ی غارها حک کرده اند، آن گونه که می توان تبارشناسی اجتماعی و سلسله مراتب نهفته در مناسبات انسان ها را از روی آن مستندات شناسایی و بررسی کرد.
مزایا و کاربرد ساخت فیلم مستند در جوامع
مهم‌ترین مزایا و کاربردی که می‌توان برای مستندسازی برشمرد به شرح زیر است:
-
شفاف‌سازی و بیان دقیق ایده‌ها و رویه‌ها و تحکیم آنها برای طراحان و برای دیگران -
ثبت اطلاعات پروژه؛ نگهداری سوابق در مورد موضوعات مهم مربوط به فعالیت‌های گذشته برای اصلاحات و تطابق بیشتر برای رفع اشکالات -
برای جلوگیری از پراکندگی و پرهیز از تکرار غیر لازم کارها -
افزایش بهره‌وری شما (نویسنده مستندات) -
استفاده از مستندات به عنوان مرجع -
مشارکت در گسترش داده‌ها و منابع موجود حول یک موضوع -
افزایش دقت و کاهش خطا ها واشتباهات. -
قادر ساختن افراد به بررسی و کنترل کیفیت برنامه‌های اجرا شده ایجاد اعتماد در بیرون از سازمان -
حفظ منابع اطلا‌عاتی مورد استفاده در طرح یا پروژه : منابع اطلا‌عاتی که با توجه به اهداف پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرند چنانچه در هر مرحله مستندسازی شوند ازدوباره کاری جلوگیری می‌کنند و باعث تکمیل آمار واطلا‌عات دوره بعد می‌شوند. -
تطابق هزینه‌های حقیقی با هزینه‌های برآوردی : عدم تطبیق هزینه‌های برآوردی با هزینه‌های واقعی یکی از مسایل مبتلا به اجرای پروژه‌ها به شمار می‌آید. مستندسازی علل این امر می‌تواند منجر به اتخاذ تصمیمی صحیح برای سایر پروژه‌ها شود. -
آشکار کردن نقص‌ها و نیاز‌های آماری و اطلا‌عاتی : همواره آمار و اطلاعات یکی از نیاز‌های اساسی هر پروژه و طرح به شمار می‌آید و اغلب کمبود آمار و اطلاعات موضوعی دست‌اندرکاران مطالعه و اجرای پروژه‌ها را با مشکل روبه‌رو کرده است. با مستندسازی نقص‌های اطلا‌عاتی و آماری و جمع‌بندی آنها درنظام برنامه‌ریزی سازمان می‌توان به صورت نهادینه این مشکل را حل کرد. -
مستندکردن مشکلا‌ت و تنگناها : برنامه‌ریزی بر اساس آنچه سازمان نیازمند آن است، یک امر اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شود و در این بخش مستندکردن مشکلا‌ت و تنگناها و راه‌حل‌های اتخاذ شده در برون رفت از آنها، از جایگاه خاصی برخوردار است. -
هر یک از افراد / گروه‌ها می‌تواند پاسخگوی مجموعه فعالیت خود باشد -
امکان شناسایی فرایندها و تعامل بین آنها -
امکان به اشتراک گذاشتن منابع آموزش -
امکان محاسبه و تحلیل شاخص های عملکردی فرایند. کنترل تهیه عملیات، امکانات و تجهیزات -
امکان شفاف سازی و جلوگیری از هر گونه ابهام در خصوص نحوه عملکرد فرایندی -
امکان هدایت، حمایت و نظارت مطلوب سازمان توسط مدیران ارشد و معیاری جهت سنجش عملکرد سازمان -
انجام مرحله جمع‌آوری داده‌ها و آماده‌سازی سیستم‌ها برای اتوماسیون و در نتیجه صرفه‌جویی هنگفت در زمان و هزینه‌های مادی -
انتقال لایه لایه‌ی اطلاعات بین همکاران سازمانی، افزایش سطح آگاهی و تخصص کارمندان (بهبود ارتباطات وشفاف سازی) -
تحرک بخشیدن به کارمندان و ایجاد انگیزه در آنان جهت بهینه‌سازی کارها و افزایش کار مفید کارمندان و در نتیجه افزایش بهره‌وری ایشان وعدم لطمه به ساختار درصورت غیبت افراد -
تأمین امکان نظارت جمعی بر اجرای قوانین و رویه‌ها (ضمانت اجرای سیستم)
بیشتر بخوانید:
لیست قیمت انواع مستند در بازار