کُمبزه
کمبوزه از خانواده کدوییان است و یکی از محصولات با ارزش در اکثر کشورهای جهان می باشد.
کمبوزه میوه ی کال و نارسِ میوه‌هایی نظیر خربزه، طالبی و گرمگ است که گرد و کروی به رنگ سبز تیره مایل به نقره ای و دارای گوشتی ترد و لطیف با بوی خوش و مزه ای ملایم مانند خیار می باشد که بیشتر در فصول بهار و تابستان وجود دارد.
تاریخچه محصول تا به حال گونه وحشی خربزه و طالبی را پیدا نکرده اند و عقیده کلی بر این است که منبع اولیه خربزه و طالبی آسیا است و چون شاهدی دال بر کاشت آن در زمان های قدیم موجود نیست، احتمالاً در زمان های قدیم کاشت نمی شده است.
برای نخستین بار اسم طالبی در اروپا در سال ۱۳۸۸ میلادی به وسیله وایکلیف برده شده که از آن به عنوان میوه خوراکی یاد شده است.
به نظر متخصصان طبقه بندی گیاهی ناحیه اصلی و منبع اولیه طالبی و خربزه به شکل کنونی کشور ایران و قفقاز و کشورهای همسایه ایران است.
نظریه دیگر دانشمندان طبقه بندی گیاهی بر این است که گونه های مختلف در آسیا و آفریقا به طور مجزا پدیدار گشتند.
نظر هوکر بر این است که گونه و رقم های اهلی طالبی و خربزه از یک رقم وحشی به نام کوکومیس تریگونوس که در ایران نیز موجود است به وجود آمده است.
این گونه در ایران و هندوستان و از آنجا به مالایا تا نواحی شمال استرالیا می روید.
حال در چه لحظه ای از تاریخ طالبی و خربزه معمولی پدیدار گشته اند معلوم نیست.
مطالعه تحقیقات موجود نشان می دهد مراکز ثانوی طالبی و خربزه در هندوستان، ایران، جنوب روسیه و چین بوده است.
برای نمونه ژن عامل مقاومت به بیماری سفیدک طالبی اکثراً در نمونه هایی که از هندوستان جمع آوری شده دیده شده است.
دکاندول معتقد بود که مرکز اولیه طالبی و خربزه آفریقاست.
زیرا که چندین شکل مختلف این گونه ها در آفریقا مشاهده شده است و به عنوان گونه مجزا تشخیص داده شده اند.
نادین عقیده دکاندول را تأیید کردکه این رقم های وحشی والدین اولیه رقم های اهلی کنونی هستند، زیرا اینها در کشورهایی دیده شده اند که فاصله بین آنها بسیار زیاد است، مانند نواحی جنوب آسیا و مناطق حاره.
در حقیقت اختلاف آب و هوا و دما باعث به وجود آمدن این رقم ها گشته است.
خواص کمبوزه
کمبوزه در بسیاری از موارد، خواص میوه رسیده خود را داراست.
کمبوزه دارای طبع سرد و خنک است.
کمبزه، کنبزه، کالک و کمبیزه از دیگر اسامی کمبوزه است.
بزک نمیر، بهار می‌آد؛ کمبوزه با خیار می‌آد. ضرب المثل مشهوری در مورد کمبوزه است.
در آذربایجان نیز نوعی خیار به نام کالک یا گیرا (خیارچه ؛ خیرچا) گرد یا کشیده و بیضی یا کمبوزه عمل میاید که به مصرف خوراکی و بورانی و ترشی و آش غیره می رسد.
کمبوزه، کمبزه، کنبزه یا کالک مرحله کال میوه‌هایی مثل طالبی، گرمگ و خربزه را میگویند که مزه‌ای شبیه خیار و ظاهری گرد و بیضی و یا کروی دارد.در آذربایجان به آن شاماما میگویند.
از همین کالک ها یا گرا و خیرچا ترشی هم درست میکنند.
به صورت درسته یا خرد شده داخل سرکه و فلفل و نمک و ادویه ریخته و با سبزی های معطر یا بدون آن ترشی درست میکنند.
بورانی کمبزه
بورانی کمبزه یک غذای گیاهی در استان آذربایجان است و بیشتر در مراغه طبخ می شود.
در مراغه به این میوه ”خیرچا ” (خیارچه) گفته میبشود.
مواد لازم :
-
چند عدد کالک یا کمبزه -
خیار های خوراکی سبز و زرد و کمبوزه و چنبر و کالک ( گرا ) -
دو عدد گوجه فرنگی خرد شده یا چند عدد مینیاتوری -
۱/۴ پیمانه برنج -
سیر رنده شده ۲ حبه -
رب گوجه فرنگی ۱ ق غ -
پیاز داغ خلالی عسلی , ترد و خوشرنگ -
نمک و فلفل -
عصاره مرغ یا گوشت برای آش و سوپ -
زردچوبه -
ماست تازه و مقداری پودر گلسرخ برای روی غذا
طرز تهیه :
-
ابتدا کالک ها را شسته و پوست بگیرید سپس به دلخواه خرد کنید و آنها را فقط کمی با روغن تفت دهید. -
بعد با عصاره گوشت یا مرغ همراه با پیازداغ و برنج خیس شده بپزید. -
کالک یا کمبوزه مانند کدو زود می پزد. -
در انتهای مرحله پخت به آن رب گوجه و سیر را هم اضافه کنید. -
نمک و فلفل و ادویه دلخواه را اضافه کنید. -
اجازه دهید تا جا بیفتد و آبدار نباشد. هنگام سرو با ماست و پودر گلسرخ تزیین کنید. -
گلسرخ طبیعت سرد غذا را خنثی میکند. -
غذا را میتوان با نان تازه سرو کرد.
نوش جان!
نکته : میتوانید برنج نریزید. ولی برنج کمی به بورانی غلظت میدهد.
برای غلظت دادن میتوان مقداری حدود ۲ ق غ آرد ساده را تفت داد و با روغن سرخ کرد و با عصاره مرغ یا گوشت سس تهیه کرد و به آن اضافه کرد.
در صورت تمایل میتوانید سیب زمینی هم خرد کرده و تفت دهید و به خوراک اضافه کنید.
کوفته قلقلی هم میتوان به این خوراک استفاده کرد.
برخی برای دادن غلظت به برانی یا بورانی ها و این بورانی از مقدار کمی بلغور خیس شده و پخته استفاده میکنند.
بیشتر بخوانید:
خواص شگفت انگیز کاهوی وحشی
از خواص و فواید شگفت انگیز گندم آلمانی چه می دانید
هر آنچه که باید از خواص قارچ هریسیوم بدانید
از خواص و فواید شگفت انگیز گیاه ریشه طلایی چه می دانید؟
10 مورد از عوارض مصرف خردل