منو اتیلن گلیکول یا MEG چیست ؟

مونو اتیلن گلایکول (MEG) چیست ؟

مونو اتیلن گلایکول (MEG) یک ترکیب آلی است که به عنوان ضدیخ در وسایل نقلیه و پیش ماده برای پلیمر‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در حالت خالص، مایعی بیرنگ ، بی‌بو و سمی می‌باشد و مزه‌ای شیرین دارد. اتیلن گلیکول با دی اتیلن گلیکول (دی ال ا‌تر سنگین‌تر) یا با پلی اتیلن گلیکول (پلیمر پلی ا‌تر غیرسمی) مخلوط نمی‌شود.

نام‌های مترادف MEG :

دی هیدروکسی اتان

اتان دیول

اتیلن الکل

اتیلن دی هیدرات

الکل گلایکول

مایع ضد یخ

Mono Ethylene Glycol

خانواده شیمیایی MEG :

الکل دی هیدریک آلیفاتیک

گلایکول

نام های دیگر MEG :

Mono Ethylene Glycol

نام صنعتی MEG :

منو اتیلن گلایکول

مونواتیلن گلیکول

فرمول شیمیایی و مولکولی MEG :

فرمول شیمیایی مونو اتیلن گلیکول : C2H6O2

فرمول مولکولی مونو اتیلن گلیکول : C2H6O2

درجه خلوص MEG :

99.8٪

محلول حلالیت در آب MEG :

محلول حلالیت در استون و الکلهای آلیفاتیک

تولید مونو اتیلن گلیکول :

اتیلن اکساید با آب واکنش میدهد و براساس واکنش زیر اتیلن دی اکساید تولید میکند:

C2H4O + H2O → HOCH2CH2OH

این واکنش در حضور کاتالیزورهای اسیدی یا بازی یا در اسیدیته خنثی در دمای بالا اتفاق می افتد. اما بالاترین بازده اتیلن گلایکول درpH اسیدی یا خنثی در حضور مقدار زیادی آب رخ میدهد.

در این شرایط میتوان تا 90 درصد بازدهی تولید داشت. عمده ترین محصولات جانبی اتیلن گلایکول، الیگومرهای دی اتیلن گلایکول، تری اتیلن گلایکول و تترا اتیلن گلایکول است.

کاربرد مونو اتیلن گلایکول (MEG):

مونواتیلن‌گلایکول (Mono Ethylene Glycol, MEG) در اصل ماده خام برای تولید الیاف پلی‌استری و صنعت نساجی و تولید رزین‌های پلی‌اتیلن‌ترفتالات مورد استفاده در صنایع بطری‌سازی است.

این ترکیب در ضد یخ ها مورد استفاده قرار میگیرد.

در صنعت پلاستیک

در تهیه رزین ها و فیبرهای پلیمری

در تولید الیاف پلی استر، بطری‌های نوشیدنی و فیلم‌های بسته‌بندی

در تولید جهانی این محصول به تولید ماده اولیه پلی‌استر پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)

هشدارهای حفاظتی شخصی در کاربرد مونو اتیلن گلایکول :

تماس با چشم: مایع این ماده سبب التهاب، تحریک و ورم پلک‌ها می‌شود اما صدمات آن پایدار نیستند.

تماس با پوست: مونو اتیلن گلایکول از راه پوست جذب می‌شود، این ماده سبب تحریک پوست می‌گردد.

بلعیدن و خوردن: خورده شدن مونو اتیلن گلایکول در سه مرحله روی بدن تاثیر می‌گذارد. در مرحله اول روی سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می‌گذارد و علایم آن عبارت است از قی، گیجی، اشکال در تنفس و تغییرات متابولیکی. در مرحله بعدی قلب و شش‌ها مورد حمله قرار می‌گیرد در مرحله نهایی کلیه‌ها آسیب می‌بینند.

تنفس: بخارات این ماده سبب تحریک بینی و گلو می‌شود. میزان مجاز آن در هوای محیط کار برای کار کوتاه مدت، 15 دقیقه‌ای 50 قسمت در میلیون می‌باشد.

حریق: درمجاورت حرارت بالا می‌سوزد

انفجار: در دمای بالاتر از نقطه اشتعال، مخلوط بخارات این ماده با هوا قابل انفجار است

اثرات زیست محیطی: اثرات مخربی ملاحظه نشده است، به آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌کند و دو مرتبه به مدار آب خوردن بر می‌گردد.

خطر آتش‌گیری: درمجاورت گرمای بسیار بالا می‌سوزد.

نحوه مناسب خاموش کردن آتش: اسپری آب، دی اکسید کربن، پودر خشک، کف آتش نشانی

خطرات مونو اتیلن گلیکول در محیط زیست :

مخلوط بخارات مونو اتیلن گلیکول با هوا، در دمای بالاتر از نقطه اشتعال قابل انفجار می باشد.

این ماده در هوا بعد از حدود ده روز تجزیه می شود ، همچنیــن در آب و خـاک، بعد از چندین روز یا چندیــن هفته تجــزیه می شود

این ماده علاوه بر خاصیت ضدیخی، خاصیت آبگیری نیز دارد. اتیلن گلایکول (EG) مانند تری‌اتیلن‌گلایکول (TEG) در صنایع گاز طبیعی در مرحلۀ پیش‌فرایند برای حذف بخار آب از گاز طبیعی استفاده می‌شود و درواقع یکی از کاربردهای عمده اتیلن‌گلایکول در صنایع گاز است.

یکی از دیگر کاربردهای عمده اتیلن‌گلایکول حامل برای انتقال حرارت است؛ مثلاً در خودروها و رایانه‌ها یا سیستم‌های تهویه هوا یا سیستم‌هایی که باید تا پایین‌تر از نقطه انجماد آب سرد شوند.

علاوه بر این موارد اتیلن گلایکول به مقدار کم‌تری در صنایع رنگ، سیمان و واکس نیز کاربرد دارد.

مهم‌ترین کاربرد مونو اتیلن گلایکول (MEG) تولید ضد یخ است.

نگهداری و حمل و نقل :

در جای خشک و خنک و با تهویه مناسب نگهداری شود . دور از اسیدها , بازها و عوامل اکسیدکننده قوی , گرما و منابع احتراق نگهداری شود .

مشخصات فیزیکی و شیمیایی مونو اتیلن گلایکول

حالت فیزیکی: مایع

شکل فیزیکی: شفاف

رنگ و بو: بی‌رنگ، شفاف و بدون بو

اسیدیته: ندارد

حلالیت آب: در آب قابل حل است.

حلالیت در حلال‌های آلی: به نسبت مساوی در الکل‌های آلیفاتیک، گلایکول اتر و استون قابل حل است. به مقدار کمی در بنزن، تولوئن، دی کلرومتان و کلروفرم قابل حل است.

وزن مخصوص نسبت به آب: 1: 1135 در 20 درجه سانتی‌گراد

حد انفجار پایین و بالا: حد انفجار پایین 3,3 و بالا 15.3 در صد است

دمای خود آتشگیری: 398 درجه سانتی‌گراد

نقطه اشتعال درحضور شعله: 111 درجه سانتی‌گراد

نقطه ذوب: 13 درجه سانتی‌گراد

نقطه جوش: 198 درجه سانتی‌گراد

فشار بخار: 0.05 میلی‌مترجیوه در 20 درجه سانتی‌گراد

گران روی: 21 سانتی پواز در 20 درجه سانتی‌گراد

تاریخچه اتیلن گلایکول

اتیلن گلایکول برای اولین بار در سال 1959 توسط دانشمند فرانسوی چازر آدولف ورتز Charles-Adolphe Wurtz از اتیلن گلایکول دیاستات با واکنش صابونی شدن با هیدرواکسید پتاسیم تهیه شد.

تا قبل از جنگ جهانی اول کارخانه تولیدی و کاربردی برای اتیلن گلایکول نبود. در زمان جنگ آلمان‌ها اتیلن گلایکول و دی کلرید اتیلن را با یکدیگر مخلوط کردند و به جای گلیسرین در مواد منفجره استفاده کردند.

امریکا تولید نیمه صنعتی اتیلن گلایکول با اتیلن دی‌کلروهایدرین از سال 1917 آغاز شد. در سال 1973 Carbide اولین واحد تولیدی بر اساس فرآیند Lefort را بنا نهاد.

انواع گلایکول ها :

مونو اتیلن گلایکول (MEG)

Monoethylene Glycol

دی اتیلن گلایکول (ِDEG)

Diethylene glycol

تری اتیلن گلایکول (TEG)

Triethylene glycol

دی اتیلن گلایکول (DEG)

دی اتیلن گلایکول ترکیبی آلی، شفاف، نمگیر و بی بو است. این ماده با آب و حلال های آلی امتزاج پذیر است.

دی اتیلن گلایکول دارای دو گروه اتیلن است که بوسیله یک اتم اکسیژن به یکدیگر متصل شده اند.

دی اتیلن گلایکول مانند سایر الکل های دو عاملی دارای دو گروه عاملی OH- است.

اتیلن گلایکو را با نام های diethylene glycol ethylene diglycol diglycol 2،2-oxybisethanol 3-oxa-1،5-pentanediol dihydroxy diethyl ether نیز می شناسند.

موارد مصرفدی اتیلن گلایکول (DEG) :

رزین های پلی استر

نرم کننده ها

حلال نیترو سلولز

پلی یورتان

تولید TEG

تری اتیلن گلایکول (TEG)

تری اتیلن گلایکول یک ترکیب آلی از خانواده الکل های دو عاملی یا دی ال است و به عنوان پلاستی سایزر وینیل مصرف می شود.

تری اتیلن گلایکول دارای سمیت بالا است. همچنین این ماده در وسایل آنتی میکروبی نیز استفاده می شود.

گلایکول به عنوان ماده نمگیر گاز طبیعی و در سیستم تهویه مطبوع بکار گرفته می شود.

موارد مصرف تری اتیلن گلیکول :

صنعت نفت و گاز

جاذب رطوبت

نساجی

کاشی

سیمان

آیا اتیلن گلیکول حلال مناسب برای رادیاتور خودرو است یا باعث خوردگی می شود ؟

رادیاتور یکی از مهمترین اجزاء سیستم خنک کاری خودرو بوده که با تبادل حرارت با هوای جریان یافته پیرامون خود موتور را خنک می کند.

البته این انتقال حرارت به آیتم هایی چون دمای هوای جریان یافته ، حجم هوای در حال جریان بر روی پره های رادیاتور و میزان بزرگی و شکل طراحی آن بستگی دارد.

برای آنکه به اهمیت رادیاتور بیشتر پی ببریم لازمست به این مساله توجه کنیم که از احتراق بنزین در موتور دمایی در حدود 2500-2000 در جه سانتیگراد حرارت تولید می شود و شما فقط با چند لیتر سیال مثل آب و یا ترکیبی از آب و ضد یخ / ضد جوش بایستی موتور را به دمای بین 90 تا 95 درجه برسانید و آن را خنک کنید .

منو اتیلن گلیکول به دلیل دارا بودن OH در ساختمان خود به راحتی در آب حل می شود و بر اثر مرور زمان دو فازی نمی شود.

منو اتیلن گلیکول به شدت خورنده است و در دمای بالا نزدیک سیلندر و حتی در داخل رادیاتور می تواند ایجاد خوردگی، سوراخ و پوسیدگی کند، به همین دلیل از مواد ضدخوردگی (Anti Oxidant) در آن استفاده می کنند تا در مقابل اکسید شدن فلزات مختلف موجود در طول مسیر جریان آب خنک کننده، مقاومت ایجاد کند.

مواد ضدخوردگی یا Anti Oxidant به دو دسته تقسیم می شوند :

مواد آلی شامل :

آمین ها

آمیدها

بنزوات ها

مرکاپتان ها

تری آزول ها

مواد غیرآلی شامل :

بورات ها

نیترات ها

فسفات ها

سیلیکات ها

کربنات ها

در مورد آب رادیاتور باید نکات زیر را در نظر گرفت:

هرگز آب مقطر به رادیاتور اضافه نکنید ، چون زود به جوش می آید و زود یخ می زند و املاح ندارد و این خود باعث خوردگی بیشتر شده و در دمای بالا پوسته آلومینیم وچدنی را می خورد.

آب معمولی هم نباید استفاده کرد چون سختی دارد رسوب تولید می کند که هم سوراخ های رادیاتور را می بندد وهم روی قطعات واتر پمپ و پوسته موتور می نشیند که این کار انتقال آب وحرارت رامختل می کند.

باید از آب رادیاتور استاندارد استفاده کرد.

برای خاصیت ضد یخ وضع جوش دو ماده اتیلن گلیکول وپروپیلن گلیکول می افزایند.

برای جلوگیری از خوردگی مواد ضد اکسایش به آن می افزایند ،مواد ضد رسوب ناشی از آب سخت روی جداره پوسته موتور اضافه میکنند.

اتیلن گلیکول و پروپیلن گلیکول بر اثر زمان اکسایش یافته واسیدی شده وخورنده میشوند. آب وضدیخ ماشین را باید 2 سال یکبار کهنه اش راخالی کرد وعوض کرد.

خواص ضروری مایعات خنک‌کننده

ضدیخ باید قادر به پایین آوردن نقطه انجماد آب تا حداقل دمای ممکن در زمستان باشد.

از نظر شیمیایی و کارکرد، پایداری کافی داشته باشد.

از نقطه جوش بالایی برخوردار باشد و در دمای بالا رسوب نکند.

روی لاستیک مصرفی در سیستم تاثیر نامطلوب نداشته باشد.

حرارت را به خوبی منتقل کرده و هیچ‌گونه اثر نامساعدی روی تبادل حرارتی در سیستم خنک‌کننده نداشته باشد.

دارای کمترین اثر سمی باشد.

آتشگیر نباشد.

بوی نامطلوب نداشته باشد.

دارای کف جزئی باشد.

ضریب انبساط حرارتی پایین داشته باشد.

در دما پایین گرانروی کم و قابل‌قبول داشته باشد.

بیشترین حفاظت را از خوردگی فلزات مورد استفاده در سیستم خنک‌کننده داشته باشد.

روی رنگ بدنه خودرو اثر نامطلوب نداشته باشد.

بیشتر بخوانید :

فواید استفاده از ضد یخ برای خودرو

از عوارض پروپیلن گلیکول چه می دانید؟

بیشتر بخوانید همه آنچه باید در مورد بهره مرکب (سود مرکب) بدانید