آزمایش CA19-9
CA19-9 یا (Carbohydrate Antigen 19-9)یک آنتی ژن سطحی کربوهیدراتی است که برای شناسایی مبتلایان به سرطان لوزالمعده و کبدی –صفراوی و ارزیابی پاسخ به درمان استفاده می شود . حدود ۷۰ درصد مبتلایان به کارسینومای پانکراس و ۶۵ درصد مبتلایان به سرطان کبدی –صفراوی سطوح بالایی از این آنتی ژن را دارا می باشند.
افزایش ملایم سطح این تومورمارکر در سرطان کولورکتال، ریه و معده، بیماری های روماتوئید، سیروز، پانکراتیت،کوله سیستیت، هپاتیت، بیماری های التهابی روده و سنگ های صفراوی وجود دارد. به دلیل کمبود حساسیت و اختصاصیت CA19-9، این آزمایش برای غربالگری تومورهای لوزالمعده ای- صفراوی در جمعیت کل استفاده نمی شود.
CA19-9 برای تایید تشخیص تومورهای لوزالمعده یا کبدی –صفراوی و برای کنترل پاسخ بیماران به درمان استفاده می شود. این تومور مارکر اختصاصی جهت تشخیص بدخیمی نمی باشد و مقادیر اندازه گیری شده با روش های مختلف ممکن است متفاوت باشد. اندازه گیری توام CA19-9 و CEA در پیگیری بیماران مبتلا به سرطان معده مفید می باشد..
مقادیر طبیعی: <55 IU/ml یا <55 KU/L
آمادگی برای آزمایش: نیاز به ناشتایی نمی باشد.
نام های دیگر : کارسینوم آنتی ژن ۱۹-۹ ؛ Cancer antigen-GI; CA-GI; Carbohydrate Antigen 19-9
تفسیر نتایج آزمایش CA19-9
تمام انواع تومورهای گوارشی و آدنوکارسینوما به این آزمایش حساسند ولی بالاترین حساسیت از آن تومور لوزالمعده (پانکراس) با 80-70 % حساسیت است. حساسیت آزمایش با اندازه تومور ارتباطی ندارد. اما برای پیگیری موارد بیماری مؤثر است. مقادیر خیلی بالا ( >1000) متاستاتیک (تهاجم به سایر بافتها) است. افزایش در موارد التهابی غیر توموری از جمله التهاب پانکراس (پانکراتیت)، التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت)، التهاب کبد (هپاتیت )، سیروز و سیستیک فیبروزیس نیز مشاهده می شود.
اندازه گیری توأم CA 19-9 و CEA برای پیگیری بیماران مبتلا به کانسر معده مفید بوده و 94% حساسیت دارد . CA 19-9 برای مبتلایان به کانسر پانکراس به تنهایی ترجیح داده می شود و CEA به تنهایی برای مبتلایان به کانسر کولو رکتال انتخاب مناسبی است.
افزایش سطح : سرطان لوزالمعده، سرطان کبدی- صفراوی ، پانکراتیت، کوله سیتیت، سیروز، سرطان معده، سرطان کولورکتال، سنگ صفراوی، سرطان ریه.
علت درخواست آزمایش CA19-9
-
برای کمک به افتراق بین سرطان پانکراس و بیماری های دیگر مثل پانکراتیت (التهاب پانکراس) -
پایش پاسخ به درمان سرطان پانکراس و یا پیشرفت سرطان و بررسی عود بیماری. -
هنگامی که فرد دارای علائمی است که ممکن است سرطان پانکراس را نشان دهد (درد شکم، حالت تهوع، از دست دادن وزن و زردی)، CA 19-9 ممکن است همراه با سایر آزمایش ها، نظیر CEA، بیلی روبین و یا پانل آزمایشات کبد درخواست شود.
توضیح راجع به آزمایش CA19-9
CA19-9 به عنوان نشانگر سرطان پانکراس (و گاهی اوقات کارسینوم سلول کبدی،کولون و رکتوم) شناخته شده است. میزان CA19-9 در خون و مایعات بدن به شدت تحت تأثیر فنوتیپ گروه خونی لوئیس (Lewis) بیماران و ژنوتیپ ترشحی(secretor) می‌باشد.CA19-9 در بافت های اپی تلیالی متنوعی شامل کولون،پانکراس،صفراوی، معده- روده ای، بزاق و آندومتریال ساخته می‌شود.
در هر حال CA19-9 در افرادی که دارای فنوتیپ Le) a-b) هستند ساخته نمی شود.ردیابی، تشخیص و تعیین پیش آگهی بدخیمی های پانکراس، مقادیر افزایش یافته CA19-9 (بیشتر از ۳۷ ku/L) در ۸۰-۷۵ درصد از موارد بدخیمی های پانکراس،۶۷ درصد از موارد بدخیمی کبدی- صفراوی و در کمتر از ۵۰ درصد از موارد بدخیمی سلول کبدی گزارش شده است.
CA19-9 در سرم و سایر مایعات بدن افراد با گروه خونی لوئیس منفی (فنوتیپ La (a-b-)) وجود ندارد؛ بنابراین بررسی CA 19-9 در افراد با فنوتیپ لوئیس منفی فایده و ارزشی ندارد. این فنوتیپ در ۶ درصد از سفیدپوستان و ۲۲ درصد از سیاه پوستان مشاهده می‌شود. ضمناً مقادیر CA19-9 در زنان بیشتر از مردان است.
در چه شرایطی آزمایش CA19-9 افزایش می یابد؟
علاوه بر سرطان پانکراس در موارد زیر نیز ممکن است افزایش یابد:
در موارد خوش خیم همانند: انسداد مجرای صفراوی، التهاب مجاری صفراوی، بیماری التهابی روده (IBD)، التهاب حاد و یا مزمن پانکراس، سیروز کبدی، سیستیک فیبروزیس، بیماری های تیروئید نیز می تواند افزایش یابد.
نکات مهم در مورد آزمایش CA19-9
-
تومور مارکر CA 19-9 برای تأیید تشخیص تومورهای معده، لوزالمعده یا کبدی- صفراوی و ارزیابی پاسخ بیماران به درمان استفاده می شود. -
بیماران دچار پانکراتیت، سنگ های صفراوی، سیروز، بیماری التهابی روده یا کیستیک فیبروزیس نیز ممکن است افزایش اندکی در سطح CA 19-9 داشته باشند. -
در 7-6% مبتلایان به بدخیمی های غیرگوارشی نیز ممکن است افزایش سطح CA 19-9 مشاهده شود. -
تومور مارکر CA 19-9 به عنوان آزمونی جهت غربالگری تومورهای معده، لوزالمعده (پانکراس) یا کبدی- صفراوی قابل استفاده در کل جمعیت نیست. زیرا فاقد حساسیت و اختصاصیت (ویژگی) لازم می باشد. -
بعضی افراد آنتی ژن CA 19-9 را بیان نمی کنند. در نتیجه در این گونه افراد مقادیر پایین نشان دهنده بهبودی یا عود بیماری نمی باشد.
بیشتر بخوانید:
علائم سرطان لوزالمعده (پانکراس) : آیا این سرطان قابل درمان است؟
امکان تشخیص زودهنگام سرطان پانکراس
سرطان لوزالمعده؛ علائم و درمان
