با دلگرم همراه باشید تا شما را با کینوا بیشتر آشنا کنیم…
حتمالاً تا حالا اسمش هم به گوشتان نخورده است. بله دانهی کینوا (Quinoa) را میگوییم. کینوا گیاهی است با نام علمی Chenopodium quinoa willd یکی از گیاهانی که تا کنون در ایران مورد بررسی قرار نگرفته و از آن بهره برداری نشده است گیاهی با نام کینوا که بومی کوه های آند در بولیوی، شیلی و پرو است.
کینوا گیاهی است که به خاطر دانههای خوراکیاش معروف است. البته جزو غلات نیست اما خواصی مشابه و حتی بیشتر دارد. علاوه بر دانه، از برگ گیاه جوان به عنوان سبزی تازه و یا به صورت پخته استفاده می شود. از آنجا که ایران کشوری با تنوع آب و هوایی فراوان و جمعیتی رو به رشد دارد، می دانیم نیاز غذایی مردم با استفاده از پتانسیل های تولید محصولات کشاورزی، از ضروریات و الزامات کشور می باشد که وظیفه ای سنگین بر دوش بخش کشاورزی و به خصوص تحقیقات است.
کینوا در آمریکای جنوبی کشت میشود و خوشبختانه گفته میشود که کشت آن در ایران نیز شروع شده است. «اینکاها» به این دانهها «مادر همهی دانههای خوراکی» میگویند چون خواص فوقالعادهای دارد. اگر از مشکلات گوارشی رنج میبرید، کلسترولتان بالاست یا میخواهید لاغر شوید میتوانید به این دانهها اعتماد کنید. روش پخت آن مانند برنج است و یکی از مواد غذایی سالم برای سلامتی است. با ما باشید تا بیشتر با این دانهها آشنا شوید به امید اینکه خیلی زود در سوپرمارکتها شاهد بستههای آن باشیم.
گیاه کینوا یک گیاه سنتی است که قدمت ۵۰۰۰ ساله دارد. کینوا بسیار سبکتر و خوش هضمتر از دانههای برنج و منبع غنی پروتئین، منیزیم، فیبر، فسفر، ویتامین ب ۲، پتاسیم و دیگر مواد معدنی مانند آهن است. مخصوصا برای کسانی که رژیم غذایی دارند و همچنین گیاهخواران توصیه میشود. کینوا سرشار از کربوهیدراتهای مفید برای تامین انرژی بدن است. کربوهیدراتها برای متراکم کردن عضلات لازم است. دانه کینوا Quinoa با داشتن ۳ گرم فیبر و ۶ گرم پروتئین در هر یک چهارم فنجان دارای فیبر و پروتئین بیشتری نسبت به دیگر غلات است . این بدان معناست که این دانه در ثابت نگه داشتن سطح قند خون موثر است. دانه های خوراکی علاوه بر کینوا با نامهای برنج اینکا و خاویار گیاهی نیز خوانده میشوند .
خواص کینوا چیست؟
کینوا شبیه به غلات است و مانند آن پخته و مصرف می شود ولی در اصل غلات نیست
گیاه کینوا به دلیل استحصال دانه های خوراکی کاشته میشود . شبیه به غلات است و مانند آن پخته و مصرف می شود ولی در اصل غلات نیست ! این گیاه عضو خانواده چغندر و اسفناج و غازایاقی است و به خاطر رشد خوب در بدترین و دشوار ترین شرایط آب و هوایی مشهور است و برای بیابان زدایی میتواند کاشته شود . سرشار از مواد پروتئینی می باشد ولی مقدار کالری خیلی کمی دارد .
با توجه به معرفی جهانی و افزایش مصرف ایت گیاه خوراکی قیمت آن در طی مدت چهل سال دوبرابر شده ! بولیوی سال گذشته بیست و شش هزار تن از این گیاه را صادر کرده که این میزان حدود 46 درصد مصرف این گیاه را در جهان تشکیل میدهد . مشتریان اصلی این گیاه فرانسه و امریکا هستند که البته بعید نیست سردمداران کشت و معرفی جهانی و سود برندگان اصلی آن نیز همین دو کشور باشند ! و کشورهای بولیوی و پرو فقط محل کشت برای اینهاست ! ! به نام یکی دیگر و در واقعیت به کام عده ای دیگر !!
کینوا گیاهی است که ارزش غذایی بسیار بالای دانه آن موجب مقایسه ی آن توسط سازمان خاروبار جهانی با شیر خشک گردید. نتایج این تحقیق حاکی از امید بخش بودن این گیاه به عنوان منبعی نو و ارزشمند غذایی در کشور با انجام تحقیقات بیشتر خواهد بود. به دلیل اهمیت این ماده خوراکی از سوی سازمان خاروبار جهانی در سازمان ملل سال 2013 سال ” کینوا ” نامگذاری شده است .
مزایای کینوا برای سلامتی
یک پروتئین کامل:
کینوا برای اینکه تنها گیاهی است که میتواند پروتئین کامل بدن را تامین کند و تمامی آمینواسیدهای مورد نیاز برای حفظ تعادل سلامتی بدن را فراهم آورد بسیار مشهور است. آمینواسیدهای ضروری یکی از مواردی است که بدن نمیتواند خود آن را تولید کند و پروتئین کامل حاوی تمامی این آمینو اسیدهای ضروری است. بر اساس موسسه ملی سلامت ۹ آمینو اسید ضروری وجود دارد که شامل هیستیدین، ایزولوسین، لوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین ، ترئونین، تریپتوفان و والین است. بر خلاف سایر غلات، کینوا منبع خوبی از لیزین است. کینوا و سایر غلات سبوسدار همچنین حاوی ۲۵ درصد پروتئین بیشتری نسبت به غلات تصفیه شده هستند.
مزایای ضد التهابی
دانشمندان هنوز در حال کار بر روی مفاهیم التهاب مزمن بر روی سلامتی بدن هستند. کلینیک مایو، اختلالات خود ایمنی همچون لوپوس و آرتریت روماتوئید ، آسم ، بیماری التهابی روده و بیماری کرون را به عنوان مشکلاتی که در آن التهاب مزمن نقش دارد لیست کرده است. برخی از مواردی که از التهاب مزمن تاثیر میپذیرند نیز ممکن است شامل بیماری قلبی-عروقی و سرطان باشد.
کینوا و سایر غلات سبوس دار ممکن است به کاهش خطر ابتلا به این التهابات خطرناک کمک کند. این ماده میتواندبه ترویج و افزایش میکروبهای مفید روده کمک کند. این میکروبها برای جلوگیری از چاقی، التهاب و بیماریهای دیگر بسیار مهم است. کینوا حاوی مواد مغذی ضد التهابی بسیاری همچون اسید فنولیک، پلی ساکارید دیواره سلولی و مواد مغذی خانواده ویتامین E مانند گاما توکوفرول است .
عاری از گلوتن
رژیم غذایی فاقد گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن شدید توصیه میشود. اگرچه جامعه دانشمندان هنوز در حال بحث بر روی مزایای رژیم غذایی فاقد گلوتن برای افرادسالم هستند، افراد زیادی به این رژیم روی آوردهاند. سایت Medical News Today تخمین میزند که تقریبا ۱.۶ میلیون نفر از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی میکنند بدون اینکه مبتلا به این بیماریها باشند.
افرادی که از این نوع رژیم پیروی میکنند، ممکن است در دریافت تمامی مواد مغذی ضروری خود به مشکل بیفتند. مایوکلینیک ، آهن، کلسیم، فیبر، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فولات را به عنوان مواد مغذی که در رژیم غذایی فاقد گلوتن وجود ندارد را لیست میکند. از آنجایی که کینوا به طور طبیعی فاقد گلوتن است میتواند بهترین گزینه برای رژیم غذایی فاقد گلوتن باشد. بر اساس مطالعهای که در دانشگاه کلمبیا انجام شده است، ارزش تغذیهای این رژیم با افزودن موادی همچون کینوا و یا جوی دو سر بسیار بهبود مییابد. شاید مهمترین و قابل توجهترین تغییرات پروتئین ( ۲۰.۶ گرم در مقابل ۱۱ گرم)، آهن (۱۸.۴ میلیگرم در مقابل ۱.۴ میلی گرم) ، کلسیم( ۱۸۲ میلی گرم در مقابل ۰ میلی گرم) و فیبر(۱۲.۷ گرم در مقابل ۵ گرم) بوده است. دریک مطالعه دیگر محققان دریافتهاند که اضافه کردن کینوا یا گندم سیاه به محصولات عاری از گلوتن، به طور قابل توجهی محتوای پلی فنول آن را افزایش داده است.
محصولاتی که از کینوا یا گندم سیاه ایجاد شدهاند حاوی آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به محصولات بدون گلوتن دیگر هستند. پلی فنولها مواد شیمیایی هستند که از سلولها و مواد شیمیایی بدن در مقابل آسیبهای حاصل از رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. رادیکالهای آزاد اتمهای فعالی هستند که باعث ایجاد آسیب به بافتهای بدن میشوند.
پایین آوردن کلسترول خون
محتوای خوب فیبر در کینوا میتواند در پایین آوردن سطح کلسترول خون مفید باشد. فیبری که به هضم کمک میکند نیازمند اسیدهای صفراوی است که تقریبا از کلسترول ساخته شدهاند. زمانی که سیستم گوارش شما بهبود مییابد، کبد کلسترول موجود در خون را برای ایجاد اسیدهای صفراوی بیرون میکشد بنابراین سطح کلسترول خون پایین میآید.
مطالعهای که در مجله غذاهای گیاهی برای تغذیه انسان به چاپ رسیده است، نشان میدهد که موشهایی که مقدار بسیار زیادی فروکتوز مصرف کردهاند و سپس با کینوا تغذیه شدهاند، تا ۵۷ درصد ،سطح کلسترول بد خون کمتری داشتهاند. در یک مطالعه دیگر بر روی تاثیر غلات سبوس دار بر روی بیمارانی که داروهای کاهش دهنده کلسترول مصرف میکردند، کار شده است. این مطالعه نشان میدهد که بیش از ۱۶ گرم از غلات سبوس دار همچون کینوا میتواند سطح کلسترول بد خون را کاهش دهد.
سلامت قلب
پایین آمدن سطح کلسترول خون به معنای داشتن یک قلب سالم است اما کینوا مزایای دیگری نیز برای قلب دارد. مطالعات انجام شده نشان میدهد که کینوا دارای بسیاری از فلاونوئیدهاست که میتواند در مقابل بیماریهای قلبی محافظت کننده باشد. علاوه بر این ، کینوا میتواند اسیدهای چرب تک غیر اشباعی را برای بدن فراهم کند. این اسیدهای چرب شامل اسید چرب امگا ۲ و آلفا لینولنیک اسید است.
بیشتر غذاها زمانی که تحت فرآیند اکسیداسیون قرار میگیرند اسیدهای چرب سالم خود را از دست میدهند اما مواد مغذی موجود در کینوا با جوشیدن، بخاز دیدن و پخته شدن افزایش مییابد. بر اساس مطالعهای که در مجله تغذیهی اروپایی منتشر شده است، کینوا دارای مزایای بسیاری برای سلامت قلبی-عروقی است. در این مطالعه محققان ایتالیایی در یافتند که کینوا سطح اسید چرب و تری گلیسیرید کمتری نسبت به پاستاها و نانهای عاری از گلوتن دیگر تولید میکند.
سیستم گوارش
یک فنجان کینوای پخته شده حاوی ۲۱ درصد فیبر است و این موضوع برای روده و سیستم گوارش بسیار عالی است. کینوا همچنین از سایر غلات قابل هضم تر است. همچنین مصرف کینوا، گندم سیاه و جوی دوسر حس سیری بیشتری در اختیار فرد قرار میدهد.
دیابت و پرفشاری خون
کینوا به خاطر نقش آن در مدیریت دیابت و پرفشاری خون نیز مود مطالعه قرار گرفته است. بر اساس مطالعهای که در مجله غذاهای دارویی به چاپ رسیده است، دانشمندان برزیلی ۱۰ غلات سنتی را مورد مطالعه قرار دادند تا تاثیر آنها بر روی مدیریت دیابت و پرفشاری خون مشخص گردد.آنها دریافتند که کینوا سرشار از آنتی اکسیدانهایی به نام کورستین است و پتانسیل بیشتری برای مدیریت دیابت و پرفشاری خون دارد.
طول عمر:
بر اساس گفتههای برخی از دانشمندان، فیبر موجود در کینوا میتواند به افراد کمک کند عمر بیشتری داشته باشند. بر اساس مطالعهای که در ژورنال اپیدمیولوژی آمریکا منتشر شده است، رژیم غذایی سرشار از فیبر میتواند مرگ زودرس را کاهش دهد.دو مطالعهی اخیر نیز مصرف غلات سبوس دار با طول عمر را اثبات کردهاند.بر اساس مطالعهای که اخیرا انجام شده است، تحقیقاتی بر روی مصرف غلات سبوسدار و مرگ حاصل از بیماریهای مزمن همچون سرطان، بیماری قلبی-عروقی و دیابت انجام شده است. این مطالعه نشان داده است که مصرف فیبر میتواند بسیار مفید باشد.
ارزش غذایی کینوا
از برگهای جوان به عنوان سبزی تازه یا به صورت پخته در ترکیب غذایی مانند، خوراک سبزیجات، کوکو و آش استفاده می شود. ولی محصول اصلی این گیاه، دانه آن است که دارای ارزش غذایی بالایی است. کینوا در کشورهای آمریکای جنوبی بنام های : خاویار گیاهی و برنج اینکا هم معروف است.
ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر آن موجب مقایسه ی آن توسط سازمان خاروبار جهانی (FAO) با شیر خشک گردیده است. دانه های این گیاه مقدار سدیم کمتر ولی میزان کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، مس، منگنز و روی بیشتری از گندم، جو و ذرت دارند.
از برگهای جوان کینوا به عنوان سبزی تازه یا به صورت پخته در غذاهای متفاوت استفاده می شود.
مواد و روش ها
تاکنون گیاه کینوا در ایران کشت و یا مورد تحقیق قرار نگرفته است. از نظر رنگ بذرها دو رقم کینوا به رنگ های: سفید، کرم، زرد، صورتی، طوسی، صورتی و سیاه مشاهده گردید.
کینوا و برنج قهوهای
کینوا یکی از آن غلات کامل و خیلی مغذی است که اتفاقاً پروتئین بیشتری نیز نسبت به هم خانوادههای خود دارد. میتوان گفت یک پیالهی 250 میلی لیتری کینوای پخته شده حاوی 8 گرم پروتئین است. کینوا نیز مانند برنج قهوهای سرشار از فیبر، ویتامین B، مس، منیزیم و منگنز است. در آمریکای جنوبی یعنی وطن اصلی این دانهی مغزی آن را مادر غلات میدانند.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک که به گلوتن حساسیت دارند به راحتی میتوانند از این دانه استفاده کنند چون کینوا فاقد گلوتن است. محققان دانشگاه Wake Forest در ایالت کالیفرنیای شمالی آمریکا به این نتیجه رسیدهاند افرادی که روزانه دو فنجان و نصفی غلات کامل مصرف میکنند به میزان 21 درصد کمتر از بیماریهای قلبی عروقی رنج میبرند.
جو دو سر و کینوا جزء دانههای بسیار مفید محسوب میشوند. این دو مادهی غذایی منبع فوق العادهی فیبرهای محلول در آب و غیر محلول در آب هستند. کینوا همچنین سرشار از پروتئین است. این دانه های مغذی مقاومت بدنی ورزشکاران را بالا میبرد و خستگی را از آنها دور میکند مغزها و دانهها نیز برای افزایش استقامت بدنی ورزشکاران خوب است. این مواد غذایی مفید حاوی پروتئین و فیبر و گلوسیدها هستند و اگر به اندازه مصرف شوند کالری زیادی نیز به بدن تحمیل نمیکنند .
کینوا برای مقابله با مشکلات گوارشی
برای کبدهای آسیب دیده و شکمهای نفخ کرده کینوا انتخاب فوقالعادهای است. این دانهها در کشورهای آمریکای جنوبی به دانهی طلایی و خاویار گیاهی معروفاند. کینوا حاوی فیبرهای غیر محلول در آب میباشد که آب را به خود جذب میکند. در نتیجه حجیم شده و باعث تحریک عملکرد رودهها میشود. باید بدانید که حدود یک لیوان از این دانهها حاوی فیبری معادل یک برش نان کامل (سبوسدار) میباشد. اگر از مشکلات گوارشی رنج میبرید بدانید که کینوا همان دانهی مورد نیاز شماست.
کینوا همیار لاغری
لاغر شدن بدون گرسنگی کشیدن آرزوی قلبی خیلی از خانمها و البته آقایان است. دانههای کینوا درست همین کار را میکنند. به خاطر اینکه حاوی میزان زیادی پروتئین هستند و به طور طبیعی سیری ایجاد میکنند. علاوه بر اینها کینوا خیلی زود معده را پر میکند و جلوی پرخوری را میگیرد. باید بدانید که این دانهها کمچرب هستند و شاخص گلیسمی پایینی دارند. برای همین جایگزین مناسبی برای پاستاها، نان و برنج محسوب میشوند. توجه داشته باشید که ۱۰۰ گرم کینوا حاوی حدود ۳۰۰ کالری است.
کینوا حافظ رگهای شما از گزند کلسترول
وقتی صحبت از بیماریهای قلبی عروقی است کینوا خواص خود را بیشتر آشکار میکند. این دانههای پرخاصیت نه تنها از رگها محافظت میکنند بلکه خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را نیز کاهش میدهند. میپرسید چرا؟ به خاطر اینکه سرشار از فیبر هستند. نتایج پژوهشها نشان میدهد که فیبرهای محلول در آب ژلی تشکیل میدهند که اجازه نمیدهند کلسترول جذب روده شود. علاوه بر این زمانی که میزان کلسترول کاهش پیدا میکند رگها تمیزتر و بازتر میشوند و قلب در سلامت بالایی قرار میگیرد. محققان دانشگاه هاروارد معتقدند اگر روزانه ۲۵ گرم غلات مصرف شود، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی به میزان ۱۵ درصد کاهش مییابد.
کینوا ضد پیری است
کینوا حاوی مواد معدنی فوقالعادهای با خواص آنتیاکسیدانی است مانند منگنز و مس و غیره. علاوه بر این باید بدانید که این دانهها باعث فعال کردن آنزیمی میشوند که به بدن کمک میکند تا با رادیکالهای آزاد مقابله کند. رادیکالهای آزاد به دلیل عواملی مانند استرس، آلودگی، غذاهای نامناسب و غیره وارد بدن شده و باعث پیری سلولها میشوند. با مصرف کینوا شما صاحب صلاحی مطمئن در برابر پیری خواهید شد.
کینوا برای مقابله با دیابت نوع2
جواب آزمایش خونتان نشان میدهد که قند خونتان بالاست؟ نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ انجام شده است نشان میدهد که «کرستین» موجود در کینوا باعث کنترل میزان قند خون میشود. به همین دلیل محققان معتقدند که مصرف کینوا به همراه سبزیجات میتواند رژیم موثری برای مقابله با دیابت نوع ۲ باشد.
مصرف این ماده احساس سیری به فرد میدهد. به همین دلیل توصیه میشود افراد دیابتی از این کربوهیدرات به جای برنج سفید و پاستا استفاده کنند. مصرف این ماده غذایی به همراه سبزیهای تازه و مقدار کمی روغن زیتون یک وعده غذایی کامل بهشمار میآید. در روزنامه گسترش صنعت این ماده در فهرست هشت ماده غذایی که میتواند در کاهش وزن موثر باشد آورده شده است .
کینوا برای تسکین دردهای میگرنی
شما هم از میگرن رنج میبرید؟ باید بدانید که هر چه زودتر باید کینوا را وارد برنامهی غذاییتان بکنید. به خاطر اینکه سرشار از منیزیم است و به آرامش رگهای خونی کمک میکند. این دانهها همچنین حاوی ریبوفلاوین هستند. نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان میدهد که این ویتامین برای مقابله با میگرن موثر است. بعد از مصرف روزانه ۴۰۰ میلیگرم ریبوفلاوین، مدت زمان دردهای میگرنی کاهش پیدا کرده است.
آیا کینوا برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند مناسب است؟
افرادی که به گلوتن موجود در گندم حساسیت دارند از مصرف نان، پاستاها، بیسکویت و غیره منع میشوند. افرادی که به این مشکل مبتلا هستند در انتخاب مواد غذایی با مشکل اساسی مواجهاند. معمولاً کینوا به عنوان یک مادهی غذایی مجاز برای همه شناخته شده است. به خاطر اینکه فاقد گلوتن است.
با این حال نتایج پژوهشی که در Journal of Clinical Nutrition به چاپ رسیده است نشان میدهد که این دانهها حاوی «پرولامین» هستند. این پروتئینها معمولاً در افرادی که به بیماری عدم تحمل گلوتن مبتلا هستند ایجاد حساسیت میکند. افرادی که دچار چنین مشکلی هستند باید در ابتدا مقدار اندکی از این دانهها را مصرف کرده و منتظر واکنش باشند. اگر مشکلی به وجود نیامد میتوانند با خیال راحت از آن استفاده کند.
دانه های مغذی کینوا ،مقاومت بدنی ورزشکاران را بالا میبرد و خستگی را از آنها دور میکند
طرز تهیه و انواع غذاها با کینوا ، برنج اینکا و یا خاویار گیاهی
هر یک پیمانه کینوا را با دو پیمانه آب یا آب مرغ و گوشت در حرارت ملایم و به مدت 10 تا 15 دقیقه و مانند برنج تا زمانی که آب آن به طور کامل کشیده شود می پزند. کینوا خیلی زودتر از برنج قهوهای میپزد و در واقع از نظر مدت پخت شبیه به برنج سفید است . میتوان از مقداری روغن زیتون، لیموترش، نارنج , سبزیجات خرد شده و گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای و کاری و ادویه و سبزیجات معطر , زیتون سبز و سیاه و پیازچه و نخود فرنگی و ذرت و … برای خوش طعم کردن این غذای مفید و مغذی استفاده کرد . پس از پخت رنگ و دانه کینوا مانند برنج گرده سفید مات میباشد.
از کینوا بعنوان حجم دهنده پروتئینی در سالاد ها میتوان استفاده کرد و نیز آنرا به خوبی میتوان جانشین برنج نمود .
با کینوا Quinoa میتوان انواع غذاهای گیاهی برگر و دلمه و استانبولی و سالاد های گرم و سرد و حتی نان و سوپ و کوکو و شامی و سوپ های گیاهی و گیاهخواری و یا همراه با گوشت و سبزیجات دیگر تهیه کرد .کینوا دارای ۹ آمینو اسید اساسی است که آن را به یک پروتئین تمام عیار تبدیل می کند .
خطرات حاصل از مصرف کینوا
خطر بسیار اندکی در مورد خوردن کینوا وجود دارد. دانههای کینوا با ساپونین پوشیده شدهاند که مواد شیمیایی هستند که برای محافظت از گیاه در برابر بیماریهای ناشی از قارچها، باکتریها و ویروسها به کار میروند. ساپونین میتواند طعم تلخی داشته باشد بنابراین قبل از پختن کینوا باید آن را به طور کامل زیر آب سرد شستشو داد.برای برخی از افراد، ساپونین میتواند کارهای بیشتری بر روی آنها داشته باشد. این ماده میتواند باعث ایجاد التهاب معده و آسیب به روده کوچک شود. همچنین محتوای غنی کینوا از فیبر ممکن است باعث ایجاد درد شکم گردد.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی