به گزارش سلام نو به نقل از تجارت‌نیوز، همه‌گیری کرونا به راستی تمام ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داد. در این بین جرم و ارتکاب به آن هم از گزند کرونا در امان نماند و کرونا بر میزان و توزیع جرائم تاثیر گذاشته است.
بر اساس پژوهشی مبنی بر تاثیر شیوع کرونا بر میزان جزائم تمامی جرائم به غیر از اعتیاد به مواد مخدر کاهش یافته است. بر اساس یافته‌ها و نتایج به دست آمده اعتیاد به مواد مخدر رشد حدود ۲۴ درصدی داشته است.
شیوع بیماری کرونا و تغییر میزان و توزیع جرم
پژوهشگران حقوق جزا و جرم شناسی با انجام یک مطالعه تاثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و فاصله‌گذاری اجتماعی را بر نرخ جرائم گزارش‌شده به پلیس، در شهر تهران و شهرستان‌های اسلام‌شهر، پاکدشت، دماوند، شهرری، شهریار، ملارد و ورامین بررسی کردند.
این مطالعه در دوره هشت ماهه، اسفند ۱۳۹۸ تا مهرماه ۱۳۹۹ انجام شد و جرم‌های سرقت مستوجب تعزیر، ضرب و جرح عمدی، اعتیاد به مواد مخدر، کلاهبرداری شبکه‌ای، اخلال در نظم و آسایش عمومی، کودک آزاری، مشارکت در نزاع دسته جمعی، کیف‌زنی و جیب‌بری مورد بررسی قرار گرفت و داده‌های به دست آمده با دوره هشت ماهه قبل از کرونا یعنی ابتدای تیر ۱۳۹۸ تا انتهای بهمن ۱۳۹۹ مقایسه شد.
یافته‌های این مطالعه نشان داد در کل استان تهران، بر اساس اطلاعات موجود برای تمامی جرائم مورد بررسی، به غیر از اعتیاد به مواد مخدر، ارتکاب دیگر جرایم در دوره بعد از کرونا و اجرای کامل طرح فاصله‌گذاری اجتماعی نسبت به دوره ماقبل از کرونا کاهش داشته است.
بیشترین کاهش ارتکاب جرم نسبت به دوران قبل از کرونا مربوط به جرم کلاهبرداری شبکه‌ای است و اعتیاد به مواد مخدر، برخلاف مابقی جرایم، رشد حدود ۲۴ درصدی داشته است. در این مطالعه مشخص شد که جرم اعتیاد به مواد مخدر، پس از شیوع بیماری کرونا در دو شهرستان تهران و ملارد رشد داشته و در سایر شهرستان‌ها کاهشی بوده است.
انتظار افزایش گرایش به مصرف مواد مخدر بعد از رواج شایعات
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند بر اساس داده‌های رسمی در استان تهران، جرم اعتیاد به مواد مخدر رشد مثبت داشته است چرا که پس از شیوع بیماری کووید ۱۹ برای مدتی در جامعه شایع شده بود که معتادان دچار بیماری کووید ۱۹ نمی‌شوند و یا امکان ابتلا به این بیماری در معتادان نسبت به افراد سالم کمتر است.
پس از رواج این شایعه انتظار می‌رفت که بسیاری از افراد جامعه گرایش به مصرف مواد مخدر پیدا کنند. همچنین با حضور بیشتر افراد در منزل و کاهش دیگر سرگرمی‌ها و تفریحات، این احتمال بود که افراد برای پرکردن اوقات خود گرایش بیشتری به مصرف مواد مخدر پیدا کنند.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ باید توجه داشت که تغییر و نابسامان شدن شرایط اقتصادی و افزایش نابرابری‌های اجتماعی ممکن است روند جرم را افزایش دهند و بسیاری از یافته‌های اولیه به دست آمده از این مطالعه، نیاز به تحقیقات بیشتری دارند.
تغییر روند جرم و جنایت به تنهایی نباید راهنمای سیاستمداران باشد و ممکن است این تغییرات اولیه نوعی ناهنجاری باشد.این محققان معتقدند؛ لازم است چگونگی تغییر میزان جرم و جنایت و همچنین چگونگی وقوع این تغییرات در بازه‌های زمانی فصلی و سالانه نیز مورد بررسی قرار گیرد. همچنین باید به خطای اندازه‌گیری ناشی از عدم گزارش بزه‌دیدگان به پلیس نیز توجه داشت.
پناه به مواد مخدر به دلیل آسیب‌های روانی کرونا
امان الله قرائی مقدم جامعه شناس در این باره گفت:« تحقیقات همیشه نیاز به تحلیل دارند. به نظر من افزایش نیاز به مواد مخدر نشان‌دهنده آن است که در شرایط کرونا افرادی که به لحاظ روحی و روانی متحمل آسیب‌ها شده‌اند به مواد مخدر پناه برده اند.یعنی اعتیاد به مواد مخدر در این شرایط از حالت آشکار به حالت پنهان درآمده است. این یاس و ناامیدی که در این دوران بر افراد مستولی شده است و اینکه نمی‌توانند کاری انجام دهند و به خاطر کرونا به خانه‌ها پناه برده‌اند باعث افزایش گرایش به مواد مخدر شده است.»
در آینده ما شاهد افزایش ارتکاب سایر جرائم خواهیم بود
وی ادامه داد: «از سوی دیگر امکان دارد کرونا بر میزان ارتکاب سایر جرائم نیز موثر باشد زیرا فضای زندگی در این شرایط محتاط‌تر شده است. بدین معنا که افراد زمانی که از درگیر شدن به کرونا دوری می‌کنند به تبع آن میزان ارتکاب به جرائم نیز کاهش پیدا می‌کند. افراد به درون خانه‌ها به دلیل ترس از کرونا پناه می‌آوردند و از جرائم هم دوری می‌کنند.به نظر من دلیل کاهش ارتکاب به سایر جرائم این است. نیروهای برانگیزاننده در مقابل انواع جرائم در مقابل نیروهای بازدارنده که کرونا یکی از آن‌ها است مقداری عقب نشینی کرده است.زیرا همواره در جامعه دو دسته نیرو وجود دارد: نیروهای درونی که فرد را به انجام عمل تحریک می‌کنند و نیروهای بازدارنده که بیرونی هستند و فرد را از انجام عمل منع می‌کنند.اما به نظر من این شرایط با توجه به وضعیت موجود جامعه دوام نخواهد داشت و در آینده ما شاهد افزایش سایر جرائم نیز خواهیم بود. چنانکه در ایام محرم میزان ارتکاب به جرائم پایین می‌آید اما در ماه‌های دیگر میزان ارتکاب همچنان بالا است.زیرا نیروی بازدارنده مذهب در این شرایط فرد را از ارتکاب جرم باز می‌دارد.»
احساس تنهایی و شوق کاذب
همچنین امیر محمود حریرچی در این باره گفت:«استفاده از مواد مخدر دلایل گوناگونی دارد.یکی از اصلی‌ترین دلایل استفاده از مواد مخدر احساس تنهایی است.دلیل دیگر آن ایجاد نوعی شوق کاذب در افراد است. از سوی دیگر مصرف مواد مخدر بیشتر در دورهمی‌های خصوصی اتفاق می‌افتد. شرایط کرونایی شرایطی است که افراد به شدت احساس تنهایی دارند و به هر شکلی بخواهند خود را سرگرم کنند و به همین دلیل به سمت استفاده از مواد مخدر می‌روند. بعد از کرونا افرادی باقی می‌مانند که با اعتیاد درگیر شده‌اند و تاثیرات بسیار منفی آن گریبان گیر آن‌ها و خانواده هایشان می‌شود.در رابطه با دیگر جرائم به نظر می‌رسد حواس مردم بیشتر جمع شده است به دلیل اینکه دائم درباره انواع سرقت‌ها و جرائم به وسیله رسانه‌ها گوشزد می‌شود و شاید این مورد ارتباط مستقیمی با شیوع کرونا نداشته باشد و تنها همزمانی در این مورد اتفاق افتاده باشد.»
شایعه معتادان کرونا نمی‌گیرند
جعفر بای جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی نیز در این باره گفت:«دامنه ارتباطات در زمان کرونا به خاطر قرنطینه تنها پیرامون اعضای خانواده است.هرچه بین عناصر انسانی روابط اجتماعی کمتر شود دلیل برای تنش ها، درگیری‌ها و… نیز کاهش پیدا می‌کند. از سوی دیگر تنزل احکام اخلاقی منجر به این می‌شود که افراد خود را ملزم به رعایت اصول ندانند. در این دوران تعداد سارقانی که بار اولی بودند افزایش پیدا کرد زیرا آنقدر حرفه‌ای نبودند که دستگیر نشوند و به دام پلیس افتادند.نظارت والدین و محدودیت جغرافیایی نیز می‌تواند دلیلی بر کاهش برخی از جرائم باشد. طبیعتا هرچه نظارت بیشتر باشد بزهکاری‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر افزایش اعتیاد دلایل به خصوص زیادی دارد. در این دوران افراد به اوقات خلوت فراوانی دست پیدا کردند و شایعه معروف اثر بخشی مصرف مواد مخدر بر کنترل کرونا مطرح شد.یعنی متاسفانه افکار عمومی به شدت تحت تاثیر این شایعه قرار گرفت و عده‌ای به این واسطه درگیر اعتیاد شدند. همچنین بسیاری از افراد برای فرار از استرس کرونا و مشکلات به استفاده از مواد مخدر روی آوردند.متاسفانه یکبار تجربه برخی از مواد مخدر منجر به تکرار مصرف و اسیر شدن در دام اعتیاد می‌شود. بعد از کرونا ما شاهد افزایش تعداد معتادین در جامعه خواهیم بود. این آمار ثابت نخواهد ماند زیرا عامل کنترلی‌ای وجود ندارد.»