چگونه آتش روشن کنیم ؟
یکی از مهارت های اولیه که هر فرد در شرایط اضطراری باید آنرا به خوبی فرا بگیرد طریقه صحیح و موثر آتش درست کردن است.
خصوصا که این امر در فصول سرد سال که ممکن است به خاطر شرایط بد جوی، شب ماندنی های اجباری در طبیعت صورت گیرد یا اینکه به هر علتی (گرم شدن، غذاپختن، خشک کردن لباس و…) احتیاج به آتش داشته داشته باشیم، حالتی کاملا حیاتی پیدا می کند.
کلیات:
ما برای روشن کردن آتش به سه عامل اساسی احتیاج داریم:
-
آتش زنه: وسیله ای که میتواند اولین شعله یا جرقه را برای تولید آتش ایجاد کند، از قبیل: کبریت، فندک، ذره بین و… -
آتش گیر: موادی هستند که به سرعت مشتعل می شوند و میتوان هسته اولیه آتش رابا آنها تولید کرد، از قبیل: خارو خاشاک، برگهای خشک، کاغذ، نفت، الکل و … -
سوخت ها: موادی که اشتعال آنها هدف نهایی آتش روشن کردن است از قبیل: چوب، فضولات خشک حیوانات، بته و ..
نحوه روشن کردن آتش
قسمت اول: «آتش زنه ها»
همانطور که پیشتر گفته شد؛ آتش زنه ها وسایلی هستند که اولین شعله یا جرقه را برای تولید آتش ایجاد می کنند که فندک و کبریت معمولی ترین نوع این وسایل هستند.
1- فندکها:
اگر توجه کرده باشید انواع و اقسام فندک با مکانیزم های مختلف در بازار موجود میباشد ولی انواعی که به کار بحث ما می آیند از این قرارند:
بهترین نوع فندکی که می توان از آن در طبیعت و شرایط بد جوی استفاده کرد از نوعی هست که به فندک المنتی مشهور هست. این فندکها به خاطر خاصیت ضد باد بودنشان از کارایی بسیار خوبی در طبیعت برخوردارند و لی باید در اسفاده از آنها این نکته را همیشه به خاطر سپرد که: مصرف سوخت این فندکها بسیار بالاست و حتما بعد از چند بار استفاده باید شارژ مجدد شوند.
توجه: استفاده از فندک های معمولی گازی مخصوصا نوع موسوم به مگنتی به خاطرعدم کارایی در هوای بادی به هیچ وجه توصیه نمی شود.
2- کبریت:
مشخصات یک کبریت خوب:
-
دارای چوب بلند باشد. -
گوگرد سر آن زیاد باشد.
کبریت متداولترین نوع آتشزنه هست ولی حساسیت آن به رطوبت بزرگترین نقطه ضعف آن می باشد. پس همیشه یادمان باشد که حداقل یک بسته کبریت را در خشکترین جای ممکن قرار دهیم به طوری که مطمئن باشیم اگر وسایلمان ساعتها در زیر باران یا در معرض رطوبت قرار گیرد، کبریتها از خیسی در امانند!
اصولا نگه داری کبریت در لباس توصیه نمیشود چرا که حتی اگر رطوبت بیرون نتواند آن را خراب کند، رطوبت داخل خود لباس که ناشی از عمل تعرق است، ممکن است سبب خیسی آن گردد.
حال ببینیم چگونه می توانیم یک کبریت ضد آب داشته باشیم. برای ضد آب کردن کبریت دو روش را مورد بحث قرار می دهیم:
روش اول: ضد آب کردن تک تک چوب کبریت ها که با غوطه ور کردن آنها در پارافین مایع حاصل میشود.که البته خودم به این روش اعتقاد چندانی ندارم زیرا در این حالت کبریتها در هوای سرد به خوبی روشن نمیشوند و پارافین موجود در سر آنها سبب خرابی سمباده کبریت می شود.
اگر از این روش استفاده می کنید برای رفع این عیب حتما یادتان باشد قبل از کبریت کشیدن حتما پارافین موجود در سر کبریت را جدا کنید و سپس کبریت بکشید!
روش دوم: ساختن یک قوطی کبریت ضد باد. برای این کار به یک قوطی خالی فیلم، یک شمع، مقداری پنبه و مقداری چسب برق احتیاج داریم. یک قوطی خالی فیلم تقریبا گنجایش یک بسته کبریت پر را دارد.
در چیدن کبریتها در داخل قوطی به این روش عمل کنید:
-
یک لایه نازک پنبه در ته قوطی قرار دهید؛این لایه پنبه ای مانند محافظی سر های گوگردی چوبها را در بر میگیرد و مانع سایش آنها به هم می شود. -
دو کاغذ سمباده کبریت را هم ببرید و در داخل قوطی قرار دهید. -
کبریتها را طوری بچینید که که سرهای گوگردی آنها در کف قوطی و بر روی پنبه قرار گیرد؛این نحوه چیدن به این خاطر است که در هنگام استفاده اگر با دست خیس مجبور به برداشتن کبریت بشویم رطوبت دست باعث خیسی سر گوگردی نشود. -
کبریتها را به طور متراکم کنار هم بچینید به طوری که جای بازی نداشته باشد، البته نه آنقدر که سبب شکستگی سر های گوگردیشان شود. -
اگر طول چوب کبریتها کمتر از طول قوطی بود روی آنها یک گلوله پنبه ای قرار دهید تا بعد از بستن در قوطی نتوانند از جای خود تکان بخورند و بر روی هم بلغزند. -
بعد از اینکه از کاملا بسته شدن در قوطی مطمئن شدید ور در قوطی را کاملا با پارافین مذاب آب بندی کنید برای اینکار میتوانید از یک شمع روشن استفاده کنید. -
خیلی سریع تا پارافین کاملا نبسته، با استفاده از چسب برق دور در قوطی را 6-5 دور محکم چسب بپیچید.
از مزایای این قوطی این است که حتی اگر داخل آب بیفتد بر روی آن شناور میماند و کبریتهای داخل آن از رطوبت مصون می باشند.
توجه: از این کبریت در مواقع کاملا اضطراری استفاده نمایید و در حالت عادی از دیگر کبریتهایی که باید حتما به همراه داشته باشید استفاده کنید.
نکته: در شرایطی که باد می وزد و کبریت روشن کردن مشکل است میتوان به جای یک کبریت از چند کبریت استفاده کرد به این ترتیب که کبریت ها را طوری بگیرید که سر کبریت دوم مماس بر انتهای گوگرد کبریت اولی باشد (به شکل پله) و سپس کبریت بکشید.
طریقه آتش روشن کردن در طبیعت
قسمت دوم: «آتش گیرها»
همانطوری که پیشتر ذکر شد آتش گیرها موادی هستند که به آسانی آتش می گیرندو ما برای به وجود آوردن هسته اولیه آتش از آنها استفاده می کنیم، به عنوان مثال نفت، الکل، برگ خشک درختان، خارو خاشاک، بته های کوچک، کاغذ، پنبه، قرص های الکل جامد و… از جمله این مواد هستند.
اگر قرار به انتخاب در بین این مواد باشد؛ من خودم نفت را به همه اینها ترجیح میدهم، اگر چه این انتخاب ممکن است غیر حرفه ای بنماید ولی مزایایی دارد که نمی توان به سادگی از آنها چشم پوشید.
از جمله اینکه میتوان مطمئن بود که هر چوبی را هر قدر که خیس شده باشد (به شرط آرایش درست چوبها) میتوان روشن کرد و این نکته در فصلهای خیس سال بسیار حائز اهمیت است.
از نفت که بگذریم در مورد الکل باید بگویم که شعله آن قوت چندانی ندارد و در برابر باد نیز شعله آن مقاومت شعله نفت را ندارد، پس اگر قرار به بردن آتش گیر مایع باشد همان نفت خیلی کاراتر و بهتر است، البته به شرطی که خوب آن را بسته بندی کنید به طوری که هیچ نشتی به داخل دیگر وسایل نداشته باشد.
بعد از آتشگیر های مایع بقیه آنهایی که ذکر شد در یک رده قرار میگیرند و اولویت خاصی نسبت به هم ندارند.
توجه: در فصلهای خیس سال حتما آتشگیر به همراه خود داشته باشید، چند برگ روزنامه یا یک شیشه کوچک نفت یا چندتا قرص الکل جامد میتوانند در این شرایط خیلی به شما کمک کنند!
طرز تهیه فتیله پارافینی:
برای درست کردن این فتیله احتیاج به نخ قرقره، پنبه، پارافین مذاب (میتوانید شمع را بر روی حرارت خیلی ملایم ذوب کنید) و مقداری سیم نازک آهنی (سیمهایی که در گل سازی مصرف دارند) داریم.
ابتدا یک گلوله نسبتا بزرگ پنبه را بر میداریم و آنرا به شکل یک نوار 10 سانتی در می آوریم قطر این نوار باید به حدی باشد که وقتی آنرا فشرده می کنیم کمی از یک مداد معمولی ضخیم تر باشد (حدود 7-6 میلیمتر) سپس از سیم یک قطعه به طول 20 سانتیمتر می بریم و آن را در طول نوار پنبه ای فرو میکنیم به طوری که از طرف مقابل حدود 1 سانتیمتر بیرون بزند.
سپس با نخ قرقره به صورت کاملا فشرده دور نوار پنبه ای را می پیچیم در این هنگام فتیله شما باید به شکل فشفشه در آمده باشد ! سپس فتیله را به مدت 15 دقیقه در پارافین مذاب غوطه ور میکنیم و سپس آن را در معرض هوای آزاد قرار می دهیم تا پارافین جذب شده به خوبی ببندد.
به این روش 5-4 عدد فتیله درست کنید و به دور هر کدام ورق نازکی از کاغذ بپیچید تا به هم نچسبند، و آنها را در جایی مصون از رطوبت و گرمای زیاد قرار دهید. از سیم آهنی میتوانید به عنوان دسته استفاده کنید یا اینکه اگر خواستید از فتیله به عنوان منبع روشنایی استفاده کنید براحتی می توانید آن را در هر شکاف یا خاکی فرو کنید.
چگونه آتش درست کنیم ؟
قسمت سوم: سوختها
همانطور که گفته شد سوختها موادی هستند که اشتعال آنها هدف نهایی پروسه روشن کردن آتش است؛ از عمده ترین این مواد می توان به چوب، فضولات خشک حیوانات، زغال و… اشاره کرد.
لازم به ذکر است که چوب یا زغال هرچه سبکتر باشند تند سوزتر هستند و البته سریعتر هم آتش می گیرند. چوب درختان سوزنی برگ مثل سرو و کاج به علت داشتن صمغی که خوب می سوزد، خیلی سریع آتش می گیرند (البته به شرطی که خشک باشند).
چوب های تازه درخت به هیچ عنوان سوخت خوبی به شمار نمیایند و هنگام سوختن دود بسیار غلیظی در هوا منتشر می کنندکه به هیچ وجه مطلوب نیست، در صورت استفاده از این چوبها باید ابتدا آنها را در اطراف آتش قرار داد تا خشک شوند و سپس از آنها استفاده نمود.
فضولات خشک حیوانات نیز سوخت بسیار مطلوبی به شمار می آیند و می توانید از آنها نیز به عنوان سوخت استفاده نمایید.
نکته: در فصل زمستان از به همراه داشتن مقداری زغال سبک چوب (زغال لیمو یا نارنج برای کار ما مطلوب نیستند) هیچگاه ضرر نخواهید کرد، این زغال ها میتوانند به عنوان هسته اولیه به کار روند و حرارت ناشی از آنها میتواند چوبهای آبدیده زمستانی را به خوبی خشک کند !
روش های روشن کردن آتش
روش های زیادی بسته به نوع و اندازه چوبهای موجود برای آتش روشن کردن وجود دارد، من در اینجا دو روش بسیار ساده و کاربردی را توضیح میدهم:
روش اول روشن کردن آتش
اگر در بین چوبهایی که جمع آوری کرده اید کنده (چوب قطور) هم هست از این روش استفاده کنید:
کنده را بر روی سطح صافی قرار دهید به طوریکه امتداد طول کنده در جهت وزش باد باشد سپس یک طرف یا دو طرف (بسته به حجم آتش مورد نیاز) طول کنده را به طور کاملا فشرده از مواد آتش گیر مانند خاروخاشاک و… پر کنید.
سپس چوبهای نازکتر را به طور اریب به صورتی که با کنده زاویه 90 درجه بسازند را روی کنده بچینید سپس مواد آتش گیر را روشن کنید وقتی خوب شعله ور شدند مقداری از همان مواد را هم روی چوبها بریزید تا چوبهای نازکتر خوب مشتعل شوند. این نوع آتش احتیاج زیادی به مراقبت ندارد فقط هر از چند گاهی به آن چوب اضافه کنید.
روش دوم روشن کردن آتش
اگر کنده در اختیار ندارید و چوبها همه نازکند از این روش استفاده کنید:
چاله کوچکی در زمین درست کنید و آن را به طور فشرده مملو از مواد آتش گیر کنید سپس چوبها را به صورت شعاع های دایره ای که مرکز آن وسط چاله است بچینید به طوری که سرهای آنها بر روی هم قرار گیرد و حالت طبقاتی پیدا کنند.
مواد زیرین را روشن کنید و وقتی خوب مشتعل شدند باز هم از مواد آتش گیر بر روی چوبها بریزید تا چوبها خوب بگیرند، این آتش احتیاج به نگه داری دارد و باید با عوض کردن جای چوبها و اضافه کردن چوب از خاموش شدن آن جلوگیری کنید.
نکات تکمیلی:
-
برای جلو گیری از هدر رفتن حرارت آتش می توانیم با ساختن یک دیواره سنگی یا چوبی به شکل نیم دایره بر دور آتش حرارت آن را به سمتی که می خواهیم (جهت مقابل دیواره) رفلکت کنیم. -
در فصل زمستان و هنگام برف هیچگاه در زیر درختی که برف بر روی آن نشسته است آتش روشن نکنید و اگر مجبور به این کار هستید قبل از آن برف درخت را بتکانید. -
هیچگاه مستقیما بر روی برف آتش درست نکنید،برای اینکار قبلا محلی را برای درست کردن آتش با استفاده از سنگ یا چوب بسازید.
توجه: نکات بعدی در مورد تعهد ما نسبت به طبیعت و آتشی است که در آن برافروخته ایم:
-
اگر در محیطی آتش روشن می کنید که مملو از چوب، خارو خاشاک و مواد سوختنی است؛ ابتدا مکانی را که میخواهید در آن آتش روشن کنید را به طور کامل از مواد سوختی پاک کنید و سپس با چیدن سنگ به دور آن یک دیوار کوتاه درست کنید تا آتش نتواند بر اثر وزش باد گسترش پیدا کند و باعث یک آتش سوزی نا خواسته شود. -
جز در مواقع واقعا اضطراری از شاخه های سبز و تازه درختان به عنوان سوخت استفاده نکنید. -
اگر برای روشن کردن آتش از بته استفاده می کنید؛ حتی الامکان آنها را از ریشه در نیاورید بلکه با استفاده از یک وسیله تیز (کارد،داس…) قسمتی از آنها را که بیرون از خاک است ببرید. -
نکته خیلی مهم این که به عنوان یک طبیعت دوست متعهد مسئولیت کامل آتشی را که برافروخته اید به عهده بگیرید و در هنگام ترک محل از خاموش بودن آن اطمینان کامل حاصل کنید.
فندک چیست و چه کاربردی دارد ؟