اطلاعات دارویی مهم قرص پردنیزولون
قرص پردنیزولون التهاب را کاهش می‌دهد. سیستم ایمنی بدن را هم تضعیف می‌کند، که این تضعیف سیستم ایمنی در بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی (Rheumatoid Arthritis) مفید است؛ در چنین بیماری‌هایی سیستم ایمنی به‌اشتباه به بافت‌های خودش حمله می‌کند.
پردنیزولون هم به‌صورت قرص و هم به‌صورت شربت تجویز می‌شود. البته به‌صورت تزریقی هم وجود دارد، اما معمولا فقط در بیمارستان انجام می‌شود .
موارد و مقدار مصرف قرص پردنیزولون
مقدار مصرف، به بیماری و کوتاهی یا بلدی زمانِ مصرف بستگی دارد. این مقدار در کودکان، کمتر از بزرگ‌سالانی است که همان بیماری را دارند، چون برحسب قد و وزن محاسبه می‌شود.
|
موارد مصرف قرص پردنیزولون |
مقدار مصرف در سنین مختلف |
|
درمان التهاب شدید یا سرکوب فعالیت سیستم ایمنی |
بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار 15-5/2 میلی گرم 4-2 بار در روز مصرف می شود. کودکان: از راه خوراکی، مقدار mg/kg/day 2-14/0 یا 6-4 در چهار دوز منقسم مصرف می شود. |
|
تشدید حاد مولتیپل اسکلروزیس |
کودکان: mg/kg 200 خوراکی، به مدت یک هفته و به دنبال آن mg 80 یک روز در میان تا 1 ماه مصرف می شود. |
|
سندرم نفروتیک |
کودکان: 60، خوراکی در 3 دوز منقسم، به مدت 4 هفته و به دنبال آن یک روز در میان 40 به صورت تک دوز روزانه تا 4 هفته استفاده می شود. |
|
آسم کنترل نشده |
کودکان: mg/kg/day 2-1 خوراکی به صورت تک دوز یا منقسم مصرف می شود. درمان کوتاه مدت باید تا زمان کنترل علائم ادامه یابد که معمولاً 3 تا 10 روز طول می کشد |
مکانیسم اثر پردنیزولون
اثر ضد التهاب: پردنیزولون ساخت آنزیم های لازم برای کاهش پاسخ التهابی را تحریک می کند. این دارو با کاهش فعالیت و حجم سیستم لنفاوی (که سبب بروز لنفوسیتوپنی، کاهش غلظت ایمونوگلوبولینها و کمپلمان و کاهش عبور کمپلکس های ایمنی از غشاهای پایه می شود) و احتمالاً با کاهش واکنش مجدد بافتها نسبت به تداخل آنتی ژن ـ آنتی بادی موجب کاهش فعالیت سیستم ایمنی می گردد.
مینرالوکورتیکوئیدها از طریق اثر بر روی کلیه ها در توبولهای انتهایی کلیه باز جذب یونهای سدیم (و در نتیجه آب) از مایع داخل توبولی به داخل پلاسما و دفع یونهای پتاسیم و هیدروژن را افزایش داده و از این طریق هومئوستاز الکترولیتها را در بدن تنظیم می کنند.
پردنیزولون یک آدرنوکورتیکوئید با خواص گلوکوکورتیکوئیدی و مینرالوکورتیکوئیدی است. این دارو یک مینرالوکورتیکوئید ضعیف با نصف قدرت اثر هیدروکورتیزون و یک گلوکوکورتیکوئید قوی است که قدرت اثر آن چهار برابر هیدروکورتیزون هم وزن خود است. این دارو عمدتاً به عنوان یک داروی ضد التهاب و سرکوب کننده سیستم ایمنی به کار می رود. به دلیل دسترسی به داروهای قوی تر، از اثر مینرالوکورتیکوئیدی آن استفاده نمی شود.
تداخل دارویی پردنیزولون / Prednisolone
در صورت مصرف همزمان با داروهای ضد انعقاد خوراکی، پردنیزولون به ندرت ممکن است اثرات داروهای فوق را از طریق مکانیسم های ناشناخته ای کاهش یا افزایش دهد.
گلوکوکورتیکوئیدها متابولیسم ایزونیازید و سالیسیلاتها را افزایش داده موجب زیادی قند خون می شوند. مقادیر مصرف انسولین یا داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون در بیماران دیابتی باید تنظیم شود.
این دارو ممکن است کاهش پتاسیم خون ناشی از مصرف مدرها یا آمفوتریسین B را تشدید کند. کاهش پتاسیم خون ممکن است خطر مسمومیت را در بیمارانی که گلیکوزیدهای دیژیتال مصرف می کنند، افزایش دهد.
داروهای زیاد دیگری هستند که با عملکرد قرص پردنیزولون تداخل دارند یا خطر ابتلا به عوارض جانبی را افزایش می‌دهند. اگر می‌خواهید داروی دیگری مصرف کنید، قبل از هر چیز حتما مطمئن شوید که با پردنیزولون تداخلی ندارد.
این مسئله شامل قرص‌هایی هم می‌شود که بدون تجویز پزشک می‌خورید، از جمله آسپرین و مسکن‌های ضدالتهابی مانند ایبوپروفن.
مصرف همزمان پردنیزولون یا مکمل‌ها و داروهای گیاهی
دربارهٔ عوارض مصرف همزمان پردنیزولون با مکمل‌ها و داروهای گیاهی اطلاعات بسیار اندکی وجود دارد.
برای ایمنی بیشتر، اگر داروی دیگری، از جمله مکمل، ویتامین یا داروی گیاهی مصرف می‌کنید، حتما با پزشک در میان بگذارید.
نحوه مصرف قرص پردنیزولون
قرص پردنیزولون را حتما طبق تجویز پزشک مصرف کنید. مقدار معمول پردنیزولون بین ۵ میلی‌گرم تا ۶۰ میلی‌گرم در روز تفاوت دارد. یک میلی‌لیتر شربت پردنیزولون تقریبا برابر با ۱۰ میلی‌گرم است.
بهتر این است که روزی یک‌بار، درست بعد از صبحانه پردنیزولون مصرف کنید، مگر اینکه پزشک تجویز دیگری کرده باشد. مثلا اگر مقدار مصرف روزانه‌تان ۴۰ میلی‌گرم است، پزشک می‌گوید ۸ عدد قرص پردنیزولون ۵ میلی‌گرم را یک‌جا مصرف کنید.
قرص پردنیزولون را با صبحانه بخورید تا معده‌تان اذیت نشود. ضمن اینکه وقتی پردنیزولون را صبح مصرف می‌کنید، دیگر بی‌خواب‌تان نمی‌کند.
اگر روی بستهٔ قرص پردنیزولون شما برچسب دارای پوشش روده‌ای (Enteric Coated) یا مقاوم در برابر گوارش (Gastro Resistant) زده شده، می‌توانید این قرص‌ها را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید، اما حتما آن را به‌طور کامل قورت بدهید.
اگر قرص پردنیزولون دارای پوشش روده‌ای یا مقاوم در برابر گوارش مصرف کرده‌اید، تا ۲ ساعت قبل و بعد از آن، داروهای سوءهاضمه مصرف نکنید.
گاهی‌اوقات هم توصیه می‌شود پردنیزولون را یک روز در میان مصرف کنید.
عوارض جانبی پردنیزولون (Prednisolone)
در صورتی که علائم آلرژیک نظیر کهیر، تنفس سخت، تورم چهره، لب‌ها، زبان یا گلو را داشتید سریعا به پزشک یا اورژانس مراجعه نمائید.
-
تب، لرز، گلودرد، گوش درد یا درد سینوس شدید، سرفه، ترشح بیشتر بزاق، یا تغییر رنگ بزاق، درد هنگام ادرار، زخم‌دهان یا زخمی که بهبود نمی‌یابد؛ این‌ها ممکن است نشانهٔ عفونت باشند. -
خواب‌آلودگی یا سرگیجه، احساس تشنگی یا گرسنگی زیاد، ادرار زیاد، قرمزی پوست، تنفس سریع یا تنفسی که بوی میوه می‌دهد؛ این‌ها ممکن است نشانهٔ قند خون بالا باشند. -
افزایش وزن در ناحیهٔ بالای پشت یا شکم، پف کردن یا گرد شدن صورت، سردردهای بسیار بد و کُندی در بهبودی زخم؛ این‌ها ممکن است نشانهٔ سندرم کوشینگ (Cushing’s Syndrome) باشند. -
معده‌درد شدید یا استفراغ، سرگیجهٔ شدید یا بیهوشی، ضعف عضلانی، خستگی زیاد، تغییر حالات روحی، از دست دادن اشتها و کاهش وزن؛ این‌ها ممکن است نشانهٔ مشکل غدد فوق‌کلیوی باشند. -
درد یا ضعف عضلات، گرفتگی عضلات، یا ضربان قلب غیرمعمول؛ این‌ها ممکن است نشانهٔ سطح پایین پتاسیم باشند. -
معده‌درد شدید، پشت‌درد شدید، استفراغ؛ این‌ها ممکن است نشانهٔ مشکلات لوزالمعده باشند.
اگر با این شرایط مواجه شدید هم به‌سرعت با پزشک تماس بگیرید:
-
نفس‌نفس زدن؛ -
ورم دست‌ها و پاها؛ -
تغییر بینایی؛ -
هرگونه کبودی یا خونریزی که معمولی نیست؛ -
مدفوع سیاه؛ -
استفراغ سیاه یا قهوه‌ای تیره یا استفراغ خون.
واکنش حساسیتی جدی
در موارد نادر، ممکن است واکنش حساسیتی جدی (آنافیلاکسی) هم به پردنیزولون داشته باشید.
اگر با این شرایط مواجه شدید، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید:
-
دچار ضایعهٔ پوستی راش (Rash) شدید که خارش پوست، قرمزی، ورم، زخم یا پوسته‌‌پوسته‌شدن به همراه دارد؛ -
نفس‌تان به خس‌خس افتاد؛ -
در سینه یا گلو احساس سفتی کردید؛ -
به‌سختی نفس می‌کشید یا حرف می‌زنید؛ -
دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلویتان شروع به تورم کرد.
این‌ها نشانه‌های هشداردهندهٔ واکنش حساسیتی جدی هستند. این واکنش‌های حساسیتی، اورژانسی محسوب می‌شوند.
البته آنچه در اینجا خواندید، همهٔ عوارض جانبی قرص پردنیزولون نیستند. اگر می‌خواهید با همهٔ عوارض جانبی این دارو آشنا شوید، برگهٔ داخل جعبهٔ قرص را بخوانید.
رشد نامنظم در کودکان
درمان‌های طولانی با پردنیزولون، ممکن است سرعت رشد طبیعی کودکان و نوجوانان را کاهش دهند. البته پزشک کودک، رشد او را حین مصرف استروئید، با دقت کنترل می‌کند که در این شرایط، به‌سرعت متوجه کاهش سرعت رشد می‌شود و در صورت لزوم، درمان را تغییر می‌دهد.
اگر نگران هستید، دربارهٔ خطرات مصرف پردنیزولون برای کودکان با پزشک مشورت کنید.
نکته: مصرف استروئیدها می‌توانند رشد کودکان را تحت تأثیر قرار دهند. در صورت استفاده از این دارو، اگر فرزند شما در حالت طبیعی رشد نکرد، به پزشک خود اطلاع دهید.
نتیجه :
قرص پردنیزولون هنگامی که همراه سایر داروهای رقیق‌کننده خون از قبیل کلوپیدوگرل، وارفارین، کلگزان و انوکساپارین مصرف می‌شود می‌تواند احتمال خونریزی ناشی از آن‌ها را افزایش دهد. بنابراین در مصرف این دارو با داروهای رقیق‌کننده خون محتاط باشید.
در صورتیکه تحت استرس قرار بگیرید نیاز بدن شما به آن بیشتر می‌شود. در این موارد باید مصرف قرص پردنیزولون را به پزشک اطلاع دهید.