آیا می دانید کشور شاپرکها کجاست؟
شاپرک ها و پروانه ها، آن چنان به یکدیگر شبیه هستند که تشخیص آن ها مشکل است. شاپرک ها ، بر خلاف پروانه ها، معمولاً هنگام غروب و شب پرواز می کنند؛ بدن شاپرک ها چاق تر از بدن پروانه هاست. شاخک های شاپرک دارای کاکل های بسیار ریز و یا پوشیده از پر است، حال آن که انتهای شاخک های پروانه، برآمده است. شاپرک هنگام استراحت روی گیاهان، بال های خود را کاملاً باز نگه می دارند، اما پروانه ها بال های خود را تقریباً می بندند.
شاپرک ها ، به یکی از بزرگ ترین گروه های حشره ها تعلق دارند. آن ها دارای بیش از 100,000 نوع هستند و در سراسر جهان، زندگی می کنند. کوچک ترین آن ها، تنها حدود 3 میلی متر و بزرگ ترین آن ها کمی بزرگ تر از دست انسان است. رنگ برخی از بیدها، آن چنان عجیب است که از نظر دشمنان، سمی یا بدطعم به نظر می رسند؛ این حشره ها دارای حس بویایی قوی هستند. آن ها مسیر خود را از راه بو کشیدن از گیاهی به گیاه دیگر می یابند.
شاپرک ها از درون تخم و معمولاً در فصل بهار متولد می شوند و به شکل کرم حشره ها (کرم ابریشم) هستند. آن ها از برگ درختان تغذیه می کنند تا به رشد کامل برسند؛ سپس به پیله ی ابریشم تبدیل می شوند. این پیله، تا تبدیل کرم به شاپرک ، از آن محافظت می کند. تعداد کمی از شاپرک ها به دور خود پیله نمی تنند، بلکه خود را در زیر خاک و یا لا به لای شاخ و برگ درختان، پنهان می کنند تا به شاپرک ها بالغ تبدیل شوند.
کشور مکزیک سرزمین شاپرکهاست . در این کشور آنقدر شاپرک و پروانه زیاد است که قابل شمارش نیست، بهمین خاطر هر ساله تعداد زیادی جهانگرد به دیدن این کشور می روند.
هر ساله با فرارسیدن پاییز بیش از میلیونها پروانه سیاه_نارنجی از بخش های شمالی آمریکا و کانادا به جنگلهای مکزیک مهاجرت می کنند و بهار دوباره بر می گردند. این بزرگترین جابجایی در طبیعت با چنین مسافت طولانی در نوع خودش استآنها جایگاه تابستانی خود را در انتهای آگوست ،شهریور، ترک می کنند و بعد از پیمودن بیش از 2500 مایل در ماه نوامبر ،آبان، به کوههای پوشیده از درختان برگ سوزنی در مکزیک می رسند.
پروانه های مونارچ (شاه پروانه ها) زمستان کنار هم می آیند و در گروهای هزارتایی در روی شاخه های درخت می گذرانند.آنها در اوایل مارس دوباره به سوی شمال حرکت می کنند جائی که بدنیا می آیند و می میرند در حالیکه 5000 مایل مسافرت کرده اند.
فرق شاپرک و پروانه چیست و هر کدام چه ویژگیهایی دارند؟
شاپرک
فرق شاپرک و پروانه را در جدول زیر مشاهده میکنید.
پروانه |
شاپرک |
|
---|---|---|
شاخکها |
بلند و باریک، سر گرد، برای بویایی استفاده میشود |
کوتاه و پوشیده از کرک، برای بویایی و پرواز استفاده میشود |
بالها |
نازک، دارای پوشش نرمی از پولک |
ضخیم، دارای پوشش کرکی از پولک |
حالت خوابیدن |
معمولا با بالهای بسته |
معمولا با بالهای باز |
تنظیم دمای بدن |
استفاده از نور خورشید برای گرم شدن |
بالها را برای گرم شدن حرکت میدهد |
تشخیص صدا |
گوش ندارد و نمیتوان صدا بشنود |
گوش دارد و میتواند تمام صداها را بشنود |
شفیره |
یک پیله کریستالی درست میکند و از یک شاخه یا تکیهگاه آویزان میشود |
یک پیله در زیر یا روی زمین درست میکند |
زمان فعالیت |
معمولا در طول روز فعال است و شب استراحت میکند |
معمولا در طول شب فعال است و روز استراحت میکند |
انتخاب جفت |
استفاده از بینایی برای انتخاب جفت |
استفاده از بویایی برای انتخاب جفت |
تفاوت شاپرک و پروانه از نظر شکل ظاهری
شکل شاخکها
واضحترین تفاوت ظاهری پروانه و شاپرک در شکل شاخکهای آنهاست. اکثر پروانهها شاخکهای نازکی دارند که انتهای آنها گرد است. در مقابل شاپرکها شاخکهایی نازک و پرزداری دارند. این ویژگی پایه و اساس تقسیمبندی این حشرات است. با اینحال، این قانون کلی استثنا نیز دارد و برخی از شاپرکها دارای شاخکهایی هستند که در انتهای آنها یک دایره ساچمه مانند وجود دارد.
پیله
بسیاری از شاپرکها یک پیله ابریشمین دور خود میپیچند و درون آن تغییر شکل میدهند و به مرحلهی شفیره وارد میشوند. آنها گاهی نیز خود را در زیر زمین پنهان میکنند تا به شاپرک بالغ تبدیل شوند. از طرف دیگر پروانهها یک شفیره معلق در هوا دور خود میتنند.
اما بازهم استثنائات زیادی در رابطه با این قاعده وجود دارد.
برای مثال نوعی از شاپک به نام «هاک» وجود دارد که یک شفیره دور خود میتند و زیر خاک پنهان میماند. گروهی از شاپرکها نیز هستند که شبیه به پروانهها یک پیله کریستالی آویزان از شاخه درخت تشکیل میدهند.
رنگ بالها
بسیاری از پروانهها، بالهای رنگارنگی دارند. پروانهها از رنگهای روی بال خود برای جذب کردن جفت استفاده میکنند، به وسیله آن در میان گلها پنهان میشود و گاهی نیز برای دور کردن شکارچیان از آنها بهره میبرند. البته بعضی از پروانهها نیز تک رنگ هستند.
در مقابل شاپرکهای شبانه معمولا تک رنگ قهوهای، خاکستری مایل به قهوهای، سفید یا سیاه هستند و اغلب یک الگوی زیگزاگ یا دایرهای روی بالهای خود دارند که به کمک آنها در طول روز مخفی میشوند. با اینحال، بسیاری از شاپرکهای روزانه به خصوص انواع سمی آن، رنگ روشنی دارند.
ساختار بدن
شاپرکها بدنهای مودار و تنومندتری دارد تا بتوانند در طول شب که هوا سرد است، حرارت بدن خود را حفظ کنند. آنها همچنین فلسهای بزرگتری نسبت به پروانهها روی بالهایشان دارند.
از سوی دیگر، پروانهها در طول روز قادر به جذب نور خورشید هستند. به همین خاطر آنها اندام نرمتر و ظریفتری دارند. به علاوه فلسهای پروانهها کوچکتر از شاپرکها است.
پروانه
فرق شاپرک و پروانه از نظر رفتاری
زمان فعالیت
بسیاری از شاپرکها شبانه یا در گرگ و میش شروع به فعالیت میکنند، در حالیکه اکثر پروانهها روزانه هستند. استثناهای این قانون کلی شامل «شاپرک کولی» و «Uraniidae» میشودکه به آن شاپرک غروب نیز گفته میشود.
وضعیت استراحت
شاپرکها معمولا با بالهای بازشده در طرفین خود میخوابند، اما پروانهها معمولا بالهایشان را بالای بدن خود جمع میکنند. البته در طول روز نیز گاهی پروانهها بالهایشان را برای جذب کردن نور خورشید باز میکنند. با اینحال در برخی از پروانهها مثل «skipper» هر سه حالت ذکر شده وجود دارد.
اغلب شاپرکها نیز گاهی بالهایشان را هنگام نشستن روی نقاط خاصی میبندند. گروهی از شاپرکهای بالغ نیز وجود دارند که اغلب با بالهای بسته میخوابد. این شاپرکها مانند پروانهها بالهای بزرگی دارند، اما از حالت شاخکهایشان کاملا قابل تشخیص هستند.
آنتونیا میشود ، به اتبل