فرق املا و انشا
املا یکی از مواد درسی مهم در برنامه ی آموزش رسمی کشور بوده واز ارکان مهم زبان آموزی در دوره ی ابتدایی است .
انشا از ریشه ی نشاء به معنای خلق کردن و پدید آوردن چیزی که تا کنون وجود نداشت و توسط ما وجود پیدا می کند. انشا در اصطلاح نوشته ای است که نویسنده آن را از ذهنیات خود و گنجینه ی واژگان ذهن خویش انتخاب کرده و نگارش می کند.
املا با انشا چه فرقی داره ؟
تعریف املا
املا کلمهای است عربی و از نظر لغوی به معنای مهلت دادن و پر کردن بوده و به معنی رسمالخط نیز آمده است .
در اصطلاح طریقه نوشتن کلمهی فن درست نویسی دیکته کلمهای است فرانسوی به معنی مطلبی که کسی بخواند و دیگری بنویسد. میتوانیم آنرا ازبرنویسی یا گفتار نویسی بنامیم
هدفهای املا چیست ؟
هدفهایی که عیناً در کتاب روشهای تدریس فارسی ابتدائی ویژه مراکز تربیت معلم آمده است :
-
ارزشیابی و تمرین آنچه که دانشآموزان در کتب درسی خود آموخته و تشخیص توانایی آنها در نوشتن صحیح کلمات. -
آموختن کلمهی رایج و مورد نیاز در زبان امروز برای کمک به خواندن و نوشتن. -
تعلیم آیین نگارش و نوشتن صحیح کلمات و یادگیری شکل معانی و مفاهیم کلمات جدید و موارد استعمال آنها. -
تشخیص نقایص املایی دانشآموز و کوشش برای رفع اشکالات و افزایش دامنه اطلاعات لغوی او. -
رسیدن به مرحله خودآموزی. -
شاگرد به تدریج دقایق و ظرایف و زیبائیهای خطّ فارسی را درک نموده و در موقع نوشتن مراعات نماید. -
تقویت حافظه بصری یعنی شکل لغات و کلمات با توجه به معنی و مفهوم و معانی آنها در ذهن، پایدار بماند. -
افزایش تدریجی تحمل فراگیران در نوشتن متنهای طولانی و سرعت نوشتن آنها. -
تقویت مهارت گوش دادن. -
ایجاد هماهنگی بین چشم، گوش و دست.
پس با این اوصاف میتوان دریافت که ساعت املا صرفاً ساعت دیکته گفتن معلم و نوشتن شاگرد نیست، لیکن باید در نظر داشت که املا نیز مانند سایر دروس باید آموزش داده شود، نه این که فقط از این درس ارزشیابی به عمل آید.
اهمیت املا چیست ؟
اگر خط وجود نمی داشت ، اسلاف ما نمی توانستند آثار تمدن خود را به اخلاف و فرزندان بسپارند 0بی جهت نیست که گفته اند 🙁 دانش شکاری بود ارزنده که به دام خط در افتاد و پایدار بماند (العلم صیدوالکتابه قید)اگر خط نبود دانش وتجربه های بشری به وادی فراموشی میرفت وسر از دیار عدم به در می آورد دانش بشر با نوک قلم بر سینه سنگ سخت و سفال وچوب وپوست برخی حیوانات وسرانجام کاغذ ،به صورت نشانه هایی که مجموع انها را خط می نامیم از گزند فراموشی در امان مانده است.و ما اگر اکنون خبریاز اسلاف چند هزار سال قبل خود داریم بر اثر همین پدیده ارزشمند یعنی خط است.باری،هر اندازه خط صحیح تر و کامل تر و دقیق تر باشد بهتر می تواند بار معانی را به دوش بکشد و به سر منزل مقصود برساند .
تفاوت املا با انشا
انشاء چیست ؟
انشاء کلمه ای عربی است و معادل فارسی آن دبیری است، انشاء به معنی آفرینش ، ایجاد و خلق کردن است.
در لغت نامه ی دهخدا انشاء یعنی آفرینش، ایجاد، سخن پردازی، نویسندگی ، شاعری، نوشته ی فصیح و با سجع و قافیه، هر نوع نوشته ای که مراد از آن نمایاندن قدرت نویسندگی و تعیین ارزش نوشته باشد.
انشاء عبارتست از حرکت و انتظامی که به افکار داده می شود ، هر گاه افکار، تنگ و فشرده به یکدیگر تنظیم شوند سبک بیان محکم ، گرم و با جزابت می شود؛ برعکس اگر این افکار به کندی ار پی هم در آید و فقط به زور ، الفاظ به هم ملحق شود، هر قدر ظریف و زیبا هم باشد، بلاخره بیان آن مبهم و سخت و افتان وخیزان خواهد بود.
انشاء به معنی ایجاد کردن، پرورش دادن،ابداع و خلق کردن است و آنچه را که امروزه فن انشاء گفته می شود از نخستین معنای آن (ایجاد) گرفته شده است. انشاء به معنی نظم دادن به فکر به معنی ایجاد کلام و سخن و نگارش آن است.
معادل فارسی انشاء دبیری است که به معنی منشی گری و کتابت می باشد.در اصطلاح ادبیات انشاء عبارت از نگارش جملات و عباراتی است که افکار نویسنده را به صورتی روشن و زیبا بیان کند که خواننده آنها را به سهولت بفهمد و برایش خوشایند و مطلوب باشد.
اهداف آموزش انشاء
یکی از اهداف درس انشاء در مدارس ، تقویت قوه ی استدلال ، تفکر و دقت دانش آموزان و تحریک آن ها به درست دیدن ، درست شنیدن و سپس دیده و شنیده خود را به طرز ساده و روشن بیان کردن و نوشتن است که این کار از جمله سازی ساده شروع و تا نوشتن مقاله در یک موضوع و کسب مهارت در نوشتن پیش می رود. بنابراین هدف اساسی از آموزش انشاء کمک به شکوفایی استعداد های نهفته و پرورش آن ها و بلاخره خلق آثار ادبی است.
به طور خلاصه اهداف آموزش انشاء عبارتند از :
-
آشنایی با قواعد درست نویسی ، رسم الخط، املاء و ویرایش -
ایجاد نگرش مثبت در کاربرد انواع نوشته ها -
شکوفایی استعدادهای نهفته -
بازگویی اندیشه ها واحساسات -
تقویت قوه ی توصیف، استدلال ، تفکر منطقی، دقت و تخیل -
تشخیص نوشته های درست از نادرست، -
تقویت مهارت های چهارگانه ی زبان ( گوش دادن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن) -
ایجاد حس اعتماد به نفس.
انواع انشاء
توصیفی یا وصفی : سادهترین نوع انشاء است ؛ دانشآموز چیزهایی را که در اطراف خود میبیند یا میشنود یا احساس میکند وصف و تعریف مینماید.
-
انشاء تحقیقی ( گزارشنویسی): برخی گزارشنویسی را نوعی انشای نقلی به حساب میآورند. وقتی دانشآموزان به گردش علمی میروند معلم میتواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهیه کند. غالباً برای تهیه گزارش نیاز به تحقیق،سؤال و جست و جو می باشد.یعنی هر انشایی که نیاز به تحقیق و تفحص داشته باشد. -
انشای نقلی: برای بیان سرگذشت خود یا دیگران به کار می رود یا معلم می تواند برای آموزش انشای نقلی تمرینات زیر را انجام دهد ؛ داستانگویی،نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهایی که در زمان معینی انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده. -
برگرداندن شعر به زبان ساده و نثر امروز: معلم میتواند شعرهای مناسبی را از کتاب فارسی یا خارج از کتاب به دانشآموزان داده و بخواهد که اشعار را به نثر ساده امروز بنویسند ؛ شاگردان باید توجه کنند در این نوع نوشته از حاشیه رفتن خودداری کنند و تنها مفهوم را به زبان ساده و گویا و کوتاه بنویسند. -
انشای تخیلی: محصول ذهن و ساخته و پرداخته افکار دانشآموز است و غالباً اساس خارجی ندارد این نوع انشاء فرصتی است برای شناخت افکار دانشآموز و گرایشات درونی او که در چه دنیایی و آرزوهای درست و غلط او چگونه است.معلم میتواند شروع داستانی را بگوید و دانشآموزان آن را تمام کنند یا از شاگردان بخواهیم قلم،کاغذ،دفتر یا تخته سیاه و سرگذشت اشیاء را بیان کند. -
خلاصهنویسی: موجب پرورش قدرت نویسندگی و گسترش از کودکان می شود و آنها را آماده میکند که در موقع لزوم بخوانند اصل مقصود یک درسی یا یک مقاله را استخراج نمایند. -
نامهنگاری: نامه بیان کتبی موضوعی است برای مخاطبی که حضور ندارد . نامهای را که ما مینویسیم معرف شخصیت فرهنگ،ادب و ذوق و سلیقه ماست و باید همان اثر را در مخاطب بگذارد که شخصیت خود ما میگذارد.
فرق انشا و املا
تفاوت املا با انشا در چیست ؟
فرق املا وانشا در این است که املا را میگویند وما مینویسیم و با برسی آن به صحت نگارش کلمات پی میبریم . اما انشا مجموع کلمات و جملات ی است که تراوش ذهن واندوخته ی ماست و در مورد یک موضوع خاص نوشته میشود . وپیرامون آن توضیح داده میشود . انشا چند نوع دارد مثل انشای ساختاری یا تصویر نویسی .ومادر پردازش مطلب از لحاظ کاربرد کلمات وتوصیفات آزاد هستیم ،ولی موظف به رعایت قواعد نگارشی هم در املا وهم در انشا میباشیم .