خواص درمانی گیاه پیچ امین الدوله چیست؟

یاس امین الدوله چه فوایدی دارد؟

نام انگلیسی : Lonicera caprifolium

خانواده : Caprifoliaceae

بومی : نیمکره شمالی

جزو گیاهان بالارونده و متداول قدیمی بوده و در بیشتر منازل قدیمی برای پوشش آلاچیق ، چَپَر ، داربست های چوبی از آن استفاده میکردند . این درختچه نیاز مبرم به آفتاب و محلهای آفتابرو دارد. خاک غنی و آب فراوان ازاحتیاجات اولیه رویش این گیاه میباشد. احتیاج به هرس مفصل ندارد ولی باید هر چند وقت یکبار هرس کوچکی روی شاخه های آن انجام پذیرد

تا زمانی که محل خود را پوشیده و سر سبز نگاه دارد .برگ ها همیشه ایام سبزند اما در زمستان قسمت های پایین شاخه ها تعدادی از برگ های خود را از دست میدهند.گل ها که معمولاً زرد یا سفیدرنگ هستند، بسیار معطرند و در اوایل بهار شکفته می شوند. در بعضی گونه ها گل ها ابتدا سفیدرنگند ولی به تدریج زرد می شوند.

انواع پیچ امین الدوله

1 ـ پیچ امین الدوله پریکلی منیوم L.periclymenium:

عطری بسیار دلپذیر دارد. گلهای لوله ای شکل گلدسته ای به رنگهای سفید، کرم و ارغوانی ملایم تمام گیاه را می پوشاند. شکفتگی گلهایش از اواسط خرداد تا شهریور ماه است.

2ـ پیچ امین الدوله بلژیکا L.belgica:

شکفتگی گلهایش زودرس میباشد. گلبرگها به رنگهای گوناگون مشاهده میشوند و بخصوص قسمت خارجی گلبرگها تیره تر است.

3 ـ پیچ امین الدوله سرو تینا Serotina:

گلهایش به کندی وآرام صورت میگیرد. از ارقام دیگر این گیاه نوعی دورَگِه وجود دارد که گلهای زرد پرتقالی و برگهای دائمی دارد. گلهای این گونه بخصوص بدون عطر و دارای دوام طولانی است و ازتیرماه تا آذرماه ادامه دارد. دو رَگِه دیگری از این درختچه وجود دارد که دارای گلهای زرد ارغوانی بوده و فقط درتابستان گل میدهد.

4 ـ پیچ امین الدوله چینی L.chinensis:

دارای گلهای صورتی و برگهای ارغوانی است و تضاد بین این دو رنگ حالت عجیبی بوجود می آورند.

5 ـ پیچ امین الدوله ژاپونی L.japonica:

این گونه از انواع مقاوم و نیرومند است . از اردیبهشت ماه تا هنگام یخبندان غرق درگلهای سفید میباشد. در اواخر دوران گلدهی گلبرگهایش به رنگ زرد و یا کِرِم در میآیند و تا کنون دو رقم ژاپنی آن مشاهده شده است.

6 ـ پیچ امین الدوله رتیکولاتا L.Reticulata:

از انواع پاکوتاه بوده در سینه مال و خاکهای شیب دار برای جلوگیری از ریزش خاک و سبز کردن خاک مورد استفاده قرار میگیرد. تمام انواع این درختچه پیچنده هستند و شاخه ها بدور پایه انتخاب شده میپیچند. پایه ها اگر به شکل طاق کوچک یا داربست های چوبی کوتاه و بلند انتخاب شوند به تزئین باغچه کمک میکنند.

خواص درمانی پیچ امین الدوله

در داروهای چینی، غنچه های این گل برای درمان علایم تب مورد استفاده واقع می شود.غنچه های این گیاه سموم بدن را دفع می کند و علایم انواع اسهال را رفع می کند. برای درمان اسهال در طب چینی، غنچه ها را کمی تفت می دهند و سپس مصرف میگردد چای این گیاه زخم، ورم چشم، گلو و سینه را برطرف می کند.

چای پیچ امین الدوله سردرد را از بین می برد. دم کرده تهیه شده از برگ های این گیاه که خاصیت ضدعفونی کننده دارد، به عنوان غرغره و دهان شویه برای بهداشت دهان به کار برده می شودعصاره به دست آمده از این گل، سرفه های مزمن، آسم و اختلالات تنفسی را درمان می کند.چای این گل با عفونت های مثانه مقابله می کند.

چای آن باکتری هایی را که عفونت های سل، سالمونلا ایجاد می کند از بین می برد.چای این گیاه مجرای تنفسی را باز و حالت تهوع ایجاد شده به علت هپاتیت c را درمان می کند.روغن آن، حرارت، نفخ و سموم را از خون و کبد دفع می کند.روغن این گیاه گلودرد، لکه های پوست و جوش های ریز را درمان می کند.

برای از بین بردن خشکی و شکنندگی مو و نرم کردن مو کمی روغن این گل را به شامپو و یا نرم کننده دیگر اضافه کنید.افزودن چند قطره روغن این گل به آب حمام باعث نشاط می شود.

شرایط نگهداری و پرورش پیچ امین الدوله

آبیاری پیچ امین الدوله :

اگرچه این گیاه بخصوص نمونه هایی که به بلوغ و گلدهی رسیده اند تا حدودی به خشکی خاک مقاوم هستند اما برای گلدهی و بهترین رشد به آبیاری منظم نیاز دارد. صبر کنید تا سطح خاک رطوبت خود را از دست بدهد و سپس گیاه را آب دهید. این عمل مانع از خیس و غرقابی شدن خاک و در نتیجه خفگی و از بین رفتن ریشه ها می شود.

همچنین آبیاری بیش از اندازه از جمله دلایل زرد شدن برگها و ریزش گلها است. از طرفی مراقب باشید که گیاه خشکی نبیند. خشکی کشیدن گیاه یکی از دلایل عدم گلدهی آن و یا گلهای اندک و بدون عطر آن است. با فرارسیدن فصل زمستان حتما از آبیاری کم کنید و باز هم با توجه به میزان رطوبت موجود بر روی سطح خاک گیاه را آب دهید.

نور مناسب پیچ امین الدوله :

به نور کامل نیاز دارد یعنی روزی ۸-۶ ساعت نور مستقیم آفتاب. در مکانهای سایه نیز می تواند رشد کند اما از گلدهی آن کاسته می شود و زمان شکل گیری گلها نیز به تاخیر می افتد. نور مستقیم آفتاب زمانی می تواند به گیاه آسیب برساند که هوا نیز بسیار گرم باشد. در چنین شرایطی نیز گلدهی بسیار کم و یا متوقف می شود و احتمال سوختگی نوک و حاشیه برگها نیز وجود دارد.

در مورد گیاهانی که در گلدان نگه می دارید توجه داشته باشید که تابش آفتاب بر روی گلدان می تواند منجر به داغ شدن بدنه گلدان و در نتیجه سوختگی ریشه ها شود بنابراین در مکانی گلدان را قرار دهید که بدنه گلدان در سایه باشد اما شاخسار به خوبی از آفتاب برخوردار باشند .

دمای مورد نیاز پیچ امین الدوله :

این گیاه در طی زمستان دما را تا ۱۵- درجه سانتیگراد به خوبی تحمل می کند اما اگر دما سردتر از این باشد نیز می توان با استفاده از پوششی به ضخامت حدود ۱۰ سانیتمتر ریشه ها و قسمت پایین ساقه را به خوبی محافظت کرد . بنابراین در مکانهای سردتر با وجود از بین رفتن قسمت هوایی امکان نجات دادن و زنده ماندن قسمتهای پایین تر وجود دارد و با گرم شدن هوا نیز جستهایی جدید و جوان از قسمتهای پایین ساقه مجددا رشد می کنند.

در فصول رشد نیز این گیاه می تواند به خوبی دما را حتی تا ۴۰ درجه نیز تحمل کند به شرط اینکه آبیاری به شکل مناسب و کافی انجام گیرد و قسمت پایین ساقه و خاک موجود بر روی ریشه ها نیز از تابش شدید آفتاب مصون باشند. البته در چنین گرمایی این گیاه گل نخواهد داد و احتمال سوختگی نوک و حاشیه برگها نیز وجود دارد.

اگر در منطقه ای گرم زندگی می کنید که در تابستان با چنین گرمایی مواجه هستید سعی کنید گیاه خود را در مکانی بکارید که در اواسط ظهر از سایه برخوردار باشد و نور مستقیم آفتاب که برای رشد و گلدهی گیاه نیز ضروری است در صبح هنگام و یا عصر هنگام بر روی گیاه بتابد. این گیاه بهترین میزان گلدهی را در دماهای پایین تر و در حدود ۲۰-۱۵ درجه دارد.

خاک لازم جهت پرورش پیچ امین الدوله :

در مورد خاک اگرچه سختگیر نیست اما استفاده از خاکی با زهکش خوب و غنی از مواد غذایی به رشد و گلدهی بهتر این گیاه قطعا کمک می کند. بنابراین استفاده از کود پوسیده دامی و یا خاک برگ در زمان تهیه مخلوط خاکی توصیه شده است. سنگین بودن خاک و عدم عبور آبهای اضافی بخصوص در مورد گیاهانی که در گلدان نگهداری می شوند از جمله دلایل زردی برگهای گیاه و ریزش آنان و در نهایت مرگ گیاه است.

اگر این گیاه را به شکل گلدانی نگه می دارید زمانی اقدام به تعویض گلدان کنید که ریشه ها از منافذ زیر گلدان بیرون آمده باشند این مسئله نشان می دهد که ریشه ها فضای کافی برای رشد در داخل گلدان ندارند و به دنبال فضای بیشتری هستند. بنابراین می بایست نسبت به تعویض گلدان و بزرگتر کردن آن اقدام کرد. توجه داشته باشید که قطر گلدان باید به اندازه نیمی از ارتفاع آن باشد تا برای ریشه ها فضای خوبی وجود داشته باشد به عنوان مثال اگر گلدانی با قطر ۲۰ سانیتمتر استفاده کرده اید باید ارتفاع گلدان دو برابر آن یعنی در حدود ۴۰ سانیتمتر باشد.

اگر خاک به خوبی تهیه شده باشد و حاوی کود پوسیده حیوانی و یا خاک برگ باشد می توان در طی فصل رشد و به منظور کوددهی این گیاه از کودهایی با فرمول ملایم همانند ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده کرد . این فرمول را می توان برای گیاهان کاشته شده در فضای باز و یا در گلدان استفاده کرد.البته در مورد گیاهان گلدانی بهتر است که کود را با فواصل بیشتری استفاده کرد تا منجر به رشد رویشی فراوان گیاه نشویم به گفته برخی از پرورش دهندگان استفاده از این نوع کود یک بار در اوایل فصل رشد یعنی در بهار و مربته دوم در اواسط فصل رشد یعنی در تابستان کافی است.

تکثیر پیچ امین الدوله :

اصلی ترین روش تکثیر این گیاه گرفتن قلمه است . قلمه را می توان در طی فصل رشد و در اواخر بهار و یا در طی تابستان تهیه کرد . بدین منظور در حدود ۱۰ سانتیمتر از نوک ساقه ها را که تازه و جدید است را می توان جدا کرد . برش را از قسمت زیر یک گره( محل اتصال برگ به ساقه) بزنید برگهای قسمت پایین قلمه (از نیمه قلمه به پایین) را جدا کنید و در بستر کاشت قلمه ها را قرار دهید. قلمه ها را می توان در بستری متشکل از یک قسمت شن + یک قسمت پیت کاشت.

عمق بستر کاشت باید حداقل ۱۰ سانتیمتر باشد. قبل از قرار دادن قلمه ها ، بستر کاشت را به خوبی خیس کنید. فاصله قلمه‌ها از یکدیگر بهتر است حدود ۱۰ سانتیمتر باشد. برای حفظ رطوبت در اطراف قلمه ها می توان از روش کشیدن یک عدد کیسه پلاستکی شفاف بر روی ظرف محتوی قلمه ها استفاده کرد.

این نوع قلمه ها را می توان در آب نیز ریشه دار کرد. بعد از جدا سازی برگهای قسمت پایین قلمه، قلمه ها را در آب قرار دهید و ظرف محتوی آنان را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب بگذارید.۳-۲ هفته بعد ریشه ها شکل می گیرند. در طی این مدت باید هر چند روز یکبار آب ظرف را عوض کرد تا آب مانده نشود.

از این گیاه می‌توان قلمه چوبی نیز تهیه کرد که زمان مناسب اواخر پاییز و یا اوایل زمستان است یعنی زمانی که گیاه در رکود به سر می برد. طول این قلمه در حود ۲۵-۲۰ سانتیمتر مناسب است . قلمه ها طوری در بستر کاشت قرار می گیرند که فقط نوک آنان از بستر کاشت بیرون باشد. بعد از کاشت بستر را به خوبی آبیاری کنید . ریشه‌ها در طول قلمه شکل می گیرند.

خوابانیدن دیگر راه تکثیراین گیاه است که ساقه های بلند و انعطاف پدیر را خم می کنیم به نحوی که تمامی طول ساقه بجز ۲۰-۱۵ سانتیمتر از نوک آن بیرون خاک باشد. طرف دیگر نیز به گیاه مادری متصل باقی می ماند. عمق دفن این ساقه نیز درحدود ۱۵ سانتیمتر است. ریشه ها از قسمتی که در داخل خاک مدفون شده است به تدریج شکل می گیرند.

کاشت بذر نیز در صورت شکل گیری میوه ها و رشد آنام می تواند انجام گیرد . بذرهای تازه را باید در پاییز کاشت و در مکانی سرد و خنک همانند یخچال نگهداری کرد . در بهار می توان بذرها را در خاکبرگ مرطوب کاشت و در دمای ۱۸-۱۳ درجه سانتیگراد ۱۲-۴ هفته طول می کشد تا بذرها جوانه بزنند.

هرس پیچ امین الدوله :

گیاهان امین الدوله که به شکل و فرم گیاهان پیچ رشد می کنند از نظر مکان شکل گیری گلها به دو گروه تقسیم می شوند

1. 
   گل بر روی ساقه های ناشی از رشد سال جاری شکل می گیرد همانند Lonicera japonica
2. 
   گل بر روی ساقه های ناشی از رشد سال قبل شکل میگیرد همانند Lonicera periclymenum( این نوع از پیچ امین الدوله در اوایل بهار گل می دهد).

گروه اول فقط کافی است که میزان رشد را با هرس کنترل کرد و شاخه‌هایی را که بیش از اندازه بلند شده‌اند و یا اینکه شکسته و آسیب دیده‌اند کوتاه کرد. در مورد گروه دوم باید در اواخر تابستان و بعد از اتمام فصل گلدهی شاخه ها را تا حدود ۷۰٪ طول کوتاه کرد و فقط ۳۰٪ آنان را باقی گذاشت.

در مورد گیاهان مسن نیز هرس جوانسازی را می توان انجام داد بدین صورت که اوایل بهار حدود ۶۰ سانتیمتر از ساقه‌ها را باقی گذاشت و بقیه را تماماً قطع کرد. هرس گیاهانی که فرم وشکل رشد بوته ای دارند نیز در دو گروه قرار میگیرد. گروه اول بوته ای های خزاندار هستند همانند L. tatarica که گلدهی آنان در اواخر بهار و یا اوایل تابستان است .

باید تمامی ساقه های شکسته و آسیب دیده را از قسمت پایین قطع کرد و بین هر سه عدد ساقه اصلی یک ساقه را کوتاه کرد تا رشد جدید تحریک شود. هرس جوانسازی نیز در اواخر زمستان و یا اوایل بهار انجام می شود.بوته های همیشه سبز همانند L. nitida هستند که می‌توان آنان را در فاصله بین بهار و پاییز سه مرتبه هرس کرد و هرس جوانسازی نیز با قطع کردن ساقه ها از فاصله ۱۵ سانتیمتری خاک انجام داد.

مسئله دیگری که باید به آن توجه داشت تربیت این گیاه است همانطور که می دانیم انواعی از این گیاه که به شکل پیچ رشد می کنند نیاز به قیم مناسب جهت بالا رفتن و رشد ساقه‌ها دارند اما توجه داشته باشید که این قیم را قبل از کاشتن گیاه در بستر خاک باید در نظر گرفت و سپس گیاه را کاشت و فاصله مناسبی را نیز بین گیاه و قیم در نظر گرفت تا ساقه‌ها فضای کافی برای رشد و گسترش داشته باشند فاصله حدود ۳۰ سانتیمتر بین گیاه و قیم برای این امر مناسب است.

در مورد گیاهانی که در گلدان کاشته می شوند نیز باید قیم را در نزدیکی لبه گلدان و در فاصله چند سانتیمتری از گیاه کاشت و بهتر است که فاصله ۱۵ سانتیمتری را از بین گیاه و قیم رعایت کرد.

آفات و بیماری های پیچ امین الدوله :

شته، کنه تارعنکبوتی و شپشک از جمله آفات شایع این گیاه محسوب می شوند. بیماری خاصی این گیاه را تهدید نمی کند و اصولاً در صورت شرایط بهینه رشد چندان مشکلی از نظر بیماری برای گیاه پیش نمی آید اما مکانهای سایه و مرطوب شیوع برخی از بیماری های قارچی بخصوص سفیدک پودری را می تواند بوجود آورد.