چگونه اسکیزوفرنی درمان می شود ؟
بیماری اسکیزوفرنی چیست ؟
یکی از اختلالات روانی شایع، اسکیزوفرنی است. در این اختلال فرد ارتباط با دنیای واقعی را قطع می کند و هیچ اطلاعی از دنیای اطراف خودش ندارد. او اصلا فکر نمی کند که بیمار است و به عبارتی در دنیای دیگری زندگی می کند.
این بیماران حتی ارتباط معنایی کلمات را نیز از دست می دهند و نمی توانند ارتباط میان کلمات را پیدا کنند. مثلا یک فرد سالم کلمات مربوط به درخت را به صورت میوه، شاخه، برگ و … بیان می کند اما فرد مبتلا به اسکیزوفرنی، درباره درخت کلمات بی ربط بیان می کند مثلا می گوید انسان.
برنامه‌های درمانی برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی
بیماری اسکیزوفرنی در دسته بیماری های مزمن به شمار می رود و تمام ابعاد زندگی شخص را تحت تأثیر قرار می دهد. بعضی از افرادی که به این نوع اختلال مبتلا هستند، تا حدی بهبود یافته و به زندگی برمی گردند اما برخی از مبتلایان به مراقبت و حمایت نیاز دارند.
شیوه ی درمان اسکیزوفرنی بسیار مهم است. بهترین شیوه می تواند علائم بیماری را کنترل کرده و پس از درمان های متعدد باعث بهبودی فرد مبتلا شود.
اسکیزوفرنی معمولا در دوره بزرگسالی بروز پیدا می کند و همین امر موجب می شود که فرد مبتلا از طریق توانبخشی بتواند شغل خودش را حفظ کند و زندگی اش را مدیریت نماید.
1. درمان دارویی اسکیزوفرنی
درست است که درمان قطعی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد اما با روش هایی می توان علائم را کاهش داد. یکی از بهترین روش های درمانی در این اختلال، دارو درمانی است. برای فرد مبتلا داروهای ضد روان پریشی تجویز می گردد تا علائم روانی او کم شود.
همچنین علاوه بر آن، به دلیل اینکه فرد مبتلا دائم دچار نوسانات خلقی شدید می شود، باید داروهای تثبیت کننده خلق نیز به او داده شود.
توجه داشته باشید که به هیچ وجه نباید سر خود برای درمان اسکیزوفرنی، دارو مصرف کرد و فقط زیر نظر پزشک می توان از دارو استفاده کرد.
ممکن است برای درمان اسکیزوفرنی، داروهای ضد افسردگی نیز تجویز گردد. البته این بستگی به شرایط بیمار دارد و با تشخیص روانپزشک صورت می گیرد.
درمان شیزوفرنی
داروهای آنتی سایکوتیک قدیمی:
-
کلرپرومازین یا تورازین (Chlorpromazine/Thorazine) -
فلوفنازین یا پرولیکسین (Fluphenazine/Prolixin) -
هالوپریدول یا هالدول (Haloperidol/Haldol) -
لوکساپین یا لوکسیتان (Loxapine/Loxitane) -
پرفنازین یا تریلافون (Perphenazine/Trilafon) -
تیوریدازین یا ملاریل (Thioridazine/Mellaril)
داروهای آنتی سایکوتیک جدیدتر:
-
آریپیپرازول یا ابیلیفای (Aripiprazole/Abilify) -
آسناپین یا سافریس (Asenapine/Saphris) -
کلوزاپین یا کلوزاریل (Clozapine/Clozaril) -
برکس پی‌پرازول یا رکسولتی (Brexpiprazole/Rexulti) -
کاریپرازین یا ورایلار (Cariprazine/Vraylar) -
ایلوپریدون یا فاناپت (Iloperidone/Fanapt) -
لورازیدون یا لاتودا (Lurasidone/Latuda) -
الانزاپین یا زیپرکسا (Olanzapine/Zyprexa) -
پالیپریدون یا اینوگا (Paliperidone/Invega) -
پالپریدون پالمیتات، اینوگا سوستنا یا اینوگا ترینزا (Paliperidone palmitate/Invega Sustenna/Invega Trinza) -
کوئتیاپین یا سروکوئل (Quetiapine/Seroquel) -
ریسپریدون یا ریسپردال (Risperidone/Risperdal) -
زیپراسیدون یا گئودون (Ziprasidone/Geodon)
اسکیزوفرنی چگونه درمان می شود ؟
برای درمان اسکیزوفرنی تا چه زمانی باید از دارو استفاده کرد ؟
کمترین زمانی که برای اثرگذاری داروها لازم است، یک ماه و نیم است، سپس بعد از سه ماه مصرف منظم و مداوم، مقدار داروها به اوج می رسد. چنین داروهایی نیاز به زمان طولانی دارند چون قطع مصرف این داروها خطر بالایی دارد.
حداقل زمان مصرف داروهای ضد اسکیزوفرنی، 12 ماه است. پزشک پس از اینکه بهبود بیمار را مشاهده کرد، دوز داروها را کم می کند و اگر بیماری او بازگشت، داروها را به اوج مصرف می رساند. پس تمامی مسائل مربوط به داروها باید تحت نظر پزشک باشد.
2. درمان شناختی رفتاری اسکیزوفرنی
علاوه بر دارو درمانی، روش های شناختی نیز می تواند به درمان اسکیزوفرنی کمک کند. یکی از این روش ها، درمان شناختی رفتاری است. در این روش به نظم دهی فکری فرد مبتلا کمک می کنند.
همچنین به فرد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک می کنند تا از دنیای توهم و هذیان فاصله بگیرد و با محیط طرافش سازگار شود. هدف درمان در این روش، افکار گسسته است.
روش های درمان شیزوفرنی
3. درمان اسکیزوفرنی با استفاده از شوک الکتریکی
یکی از روش های درمان اسکیزوفرنی که مورد تائید بسیاری از متخصصین قرار گرفته، شوک الکتریکی است. در این روش در کمتر از یک ثانیه، امواج الکتریکی را به مغز بیمار وارد می کنند تا فعالیت مغز به حالت عادی بازگردد.
شوک الکتریکی در بیمارستان ها و مراکز درمان بیماران روانی و تحت نظر روانپزشک انجام می شود و یکی از قدیمی ترین و مؤثرترین درمان های اسکیزوفرنی شناخته شده است. همچنین این روش برای درمان افسردگی اساسی نیز به کار می رود.
شوک درمانی برای شیزوفرنی
4. خانواده درمانی برای درمان اسکیزوفرنی
خانواده یکی از عواملی است که نقش پر رنگی در تشدید علائم و حتی به وجود آمدن بیماری اسکیزوفرنی دارد. به همین دلیل برای درمان این بیماری نیز، خانواده می تواند کمک شایانی کند.
خانواده درمانی روندی طولانی مدت دارد که نیاز به صبر و حوصله است. در این روش آموزش و حمایت‌های خانوادگی صورت می گیرد و بیشتر منجر به کاهش انزوا و در خودماندگی های رایج بیماری اسکیزوفرنی کمک می کند.
پس از مدتی علائم بیماری کاهش می یابد و حتی کمتر نیاز به مراجعه به بیمارستان حس می شود.
انواع روش درمان اسکیزوفرنی
5. گفتار درمانی اسکیزوفرنی
گفتار درمانی بیشتر به عنوان درمان مکمل به حساب می آید یعنی در کنار روش های دارویی و یا روانشناختی، از گفتار درمانی نیز استفاده می شود. همانطور که گفته شد، بیماران اسکیزوفرنی در ارتباط معنایی کلمات دچار مشکل هستند و کلمات بی مفهوم بیان می کنند.
در گفتار درمانی به بیمار کمک می کنند تا بتواند ارتباط بین کلمات و مفاهیم را به خوبی برقرار کند.
گفتار درمانی برای بیماران اسکیزوفرنی
6. درمان های روانشناختی گفتگو محور اسکیزوفرنی
روش های گفتگو محور، یکی از بهترین روش های درمان اسکیزوفرنی هستند. در این روش ها درمانگر به گفتگو با بیمار می پردازد و با روش های روانکاوی، ریشه ی آن مشکل را پیدا می کند. ممکن است این اختلال ریشه در کودکی فرد مبتلا داشته باشد که روانکاو بهترین کمک کننده در این راه است. او پس از یافتن مشکل، به درمان می پردازد.
رفتار درمانی نیز یکی از روش های گفتگو محور است که در آن درمانگر به مشاهده رفتار بیمار پرداخته و مشکل او را شناسایی می کند. در این روش، رفتار نامناسب شناسایی می شود و سپس آن رفتار کاهش یافته و رفتار مناسب جایگزین آن می شود.
توجه داشته باشید که درمان های شناختی، در کنار دارو درمانی تأثیر دارند. چون با مصرف دارو علائم مثبت بیمار کاهش می یابد. سپس می توان از روش های شناختی نام برده شده، استفاده کرد.