به گزارش ایرنا، خبرنگار فردی است که در هر رویداد، بحران و اتفاق کوچک و بزرگ همواره آماده‌باش است تا افکار عمومی را از اخبار و گزارش‌های مستند، صادقانه و حرفه‌ای خود در مسیر صحیح هدایت کند و حتی در موارد لازم با جریان‌سازی خاص طیف وسیعی از جامعه را به سمت آن رویداد و مدیریتی صحیح سوق دهد.
شاید کرونا در قرن اخیر از دشوارترین، خطرناک‌ترین و پر استرس‌ترین جبهه‌های حساس و حیاتی برای خبرنگاران در امر اطلاع‌رسانی و آموزش مردم در مواجهه با این پدیده شوم و مرگبار شده است.
خبرنگار اسلحه‌ای به قدرت قلم‌ها، چشمی به وسعت دوربین‌ها و جریانی تاثیرگذار به نعمت کلام و بیان دارد که می‌تواند بهترین راهبردها را در جامعه به سرعت اجرا کند و در زمان کمی انبوهی از افکار، اراده‌ها و حتی افراد و نهادها و مجموعه‌ها را در کنار هم برای انجام رویدادی خاص و مورد نیاز جامعه بویژه برای ایجاد روحیه و همدلی در بحران‌ها منسجم و متمرکز کند.
تمرکز و انسجام افکار و اراده‌های مردمی، نهادهای عمومی و دستگاه‌های اجرایی از طریق رسانه که شاید از زبان دخترک گریانی برای طلب آب به دورترین نقطه کشور در سیستان و بلوچستان از فضای مجازی و یک صفحه اجتماعی با سریع‌ترین ساز و کار اطلاع رسانی باشد به ناگاه تمامی اقشار مردمی را برای کمک بسیج می‌کند و بیشترین تاثیر گذاری را دارد.
آری! دنیای امروز که با رسانه و ارتباطات اجتماعی فضای مجازی به هم پیوند خورده است بهترین و بیشترین ظرفیت اطلاع‌رسانی را به منصه ظهور گذاشته است.
خبرنگار با گریه مردم می‌گرید، با شادی مردم می‌خندد، با درد مردم درد می‌کشد و با بی‌تفاوتی و بی‌مسوولیتی برخی نیز در مدیریت اجرایی خون گریه می‌کند و نیشتر از قلم بر جان می‌زند.
خبرنگار سپر بلای برخوردها، تحقیرها و شاید سالی یکبار در جایگاه تقدیرها و روزی به نام روز خبرنگار لوح تقدیر دریافت و بر مسوولیتی خطیر و سرنوشت‌ساز رسالت قلم را معنا می‌کند.
خبرنگار غواص کلمات در دریای بیکران واژه‌ها است که با غوص در عمق بیکران اقیانوس معرفت و بصیرت و آگاهی مرواریدهای درخشان حقیقت را از صدف ابهام و نا آگاهی کشف می‌کند، چرا که گردن‌بندی جواهرنشان زیور بیداری و روشنگری ذهن و فکر و قلب ها می‌کند و سره را از ناسره نشان می‌دهد.
نمایندگی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در کاشان در آستانه سالروز شهادت محمود صارمی و روز خبرنگار (۱۷ مرداد) پای دردل برخی اهالی رسانه در این خطه نشسته و دیدگاه‌های آنان را با کمترین دخل و تصرف منتشر می‌کند.
خبرنگار، عنصر تاثیرگذار در توسعه جامعه
خبرنگار حوزه نیوز در کاشان، آران و بیدگل نطنز و نراق با گرامیداشت سالروز شهادت محمود صارمی و تبریک روز خبرنگار گفت: خبرنگاران، قشری تاثیرگذار هستند که در صورت فراهم کردن زمینه و باور به تاثیرگذاری و منزلت قائل بودن برای آنان، می توانند در توسعه جامعه اثرگذار و مفید باشند.
سیدمصطفی دولت‌آبادی افزود: خبرنگاران همانطور که در دوران دفاع مقدس و پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی اسلامی ایران نقش بی‌بدیلی داشتند در اطلاع رسانی جامعه در مبارزه با ویروس منحوس کرونا نیز خوش درخشیدند.
وی با تاکید بر اینکه خبرنگاران گمنامی نیز وجود دارند که با کمترین امکانات به عنوان افسران جنگ نرم با حضور جهادی در عرصه خبر قلم‌فرسایی می‌کنند، اظهار داشت: خبرنگاران به خاطر عشق و علاقه به نظام در حفظ ارزش‌های اسلامی و با وجود همه سختی‌ها و ناملایمات در عرصه رسانه فعالیت دارند.
مدیر سابق خبرگزاری ایلنا در منطقه کاشان با بیان اینکه خبرنگاران قشر آگاه و تاثیرگذار جامعه هستند، افزود: خبرنگاران در صورت اجازه اطلاع‌رسانی صحیح و مستمر، اگر نگوییم بیش از مسوولان دولتی، به اندازه آنان در تحقق توسعه تاثیرگذار خواهند بود.
دولت‌آبادی تصریح کرد: خبرنگاران خبره وقایع‌نگارانی هستند که نه تنها مسوولیت اجتماعی خود را به خوبی ایفا می کنند، بلکه با بازتاب نظرها و خواسته عامه مردم از طبقات مختلف، مردم و مسوولان را یاری می‌کنند.
وی یادآور شد: امسال درحالی روز خبرنگار را سپری می‌کنیم که بسیاری از مسوولان به عمق خدمات این عزیزان پی نبرده‌اند و خبری از تجلیل این قشر تلاشگر نیست، هرچند خدمات آنها نزد پروردگار محفوظ است.
چالش‌های خبرنگاران در کاشان
نویسنده و فعال رسانه‌ای با سابقه ۱۸ سال فعالیت مطبوعاتی گفت: واقعیت آن است که مطبوعات و اهالی رسانه‌های کاشان با چالش‌های مختلفی درگیر هستند.
محمد امینی در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به اینکه مشکلات و چالش‌های موجود در طول ۲ یا سه دهه اخیر همواره وجود داشته و بارها و بارها هم تکرار شده و صد البته اراده‌ای برای رسیدگی و حل آنها نبوده است، افزود: تلاش‌ها و پیگیری‌های مختلف اصحاب خبر در این عرصه چندان موثر واقع نشده است.
وی با بیان اینکه طی سال‌های متمادی گذشته روز خبرنگار (۱۷ مرداد) فقط فرصتی برای یادآوری و بازگویی چندین و چندباره این مشکلات و تنگناها بوده، بدون آنکه گشایشی معنادار و عملی در وضعیت رسانه‌های دیار سیلک حاصل شود اظهار داشت: در واقع، همه می‌دانند که مشکلات اصلی مطبوعات کاشان در بخش‌های امکانات و تجهیزات، فضای کاری مناسب، بنیه مالی و اقتصادی ضعیف و حتی زیر صفر و نیروی انسانی است، ولی دریغ از اینکه یک تلاش موثر و معطوف به حل این معضلات انجام شود.
مولف کتاب‌های مختلف حوزه آموزشی و تربیتی با تاکید بر اینکه نقش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان در طول این سالها برای پی‌جویی و حل چالش های متعدد رسانه‌های کاشان بسیار ضعیف و کم رمق بوده است، اظهار داشت: می‌توان گفت وجود یا نبود این اداره در کاشان چندان فرقی به حال اهالی رسانه نداشته و حتی کار به جایی رسیده که به نظر می‌رسد این اداره از تضعیف و محاق رفتن فعالیت‌های مطبوعاتی کاشان استقبال هم می کند. اصولا سری که درد نمی کند، چرا دستمال ببندند!؟
امینی تصریح کرد: یک سامانه اداری بی‌حال، بی‌انگیزه و بی‌توجه به حال و احوال اهالی رسانه کاشان را بر روحیه محافظه کاری و مرکزگرای مدیران شهری دیار سیلک اضافه کنید که برای انجام کوچک ترین کاری باید مجوز و اجازه استان‌نشینان را داشته باشند حتی بدون اشاره آنها حق خوردن یک لیوان آب را هم ندارند، آن موقع به درک و شناخت بهتری از اوضاع مطبوعات کاشان نایل خواهید شد.
وی با یادآوری اینکه طبعا وجود و وفور این روحیه مدیریتی است که انجام خبررسانی و خبرنگاری در کاشان را به امری طاقت فرسا تبدیل کرده و مانع از ایفای وظایف حرفه‌ای می‌شود افزود: البته این مشکل کلان کاشان در سایر اداره‌ها و سازمان‌ها نیز بوده و اختصاص به وضعیت مطبوعات ندارد، هر چند که به نظر می رسد تاثیر آن در حوزه رسانه بیشتر باشد.
حفظ مصالح نظام در خبر خودسانسوری نیست
مدیر مسوول پورتال خبری کاشان و خبرنگار خبرگزاری رسا نیز با گرامیداشت یاد و خاطره شهید صارمی، تبریک روز خبرنگار و تاکید بر حفظ امانتداری در خبر خاطر نشان کرد: برخی اوقات برای یکسری منافع خاص در انتقال خبر بزرگنمایی و سبب تنش در جامعه می شود.
محمد ملک‌آبادی با اشاره به اینکه خبرنگاران در انعکاس اخبار باید صلاح اجتماعی و مصالح نظام را مدنظر قرار دهند، تصریح کرد: این امر نه تنها به معنای خودسانسوری نیست، بلکه نشانه بصیرت است.
وی با بیان اینکه خبرنگاران در اصلی کردن و حاشیه‌ای کردن موضوعات می‌توانند نقش مهمی داشته باشند، اظهارداشت: خبرنگاران باید نقش خود را در اصلی نمودن و حاشیه‌ای کردن موضوعات خوب ایفا کنند و در شناخت موضوعات اصلی و فرعی تبحر لازم را داشته باشند.
خبرنگار خبرگزاری رسا با اشاره به اینکه رسانه‌ها و خبرنگاران از یک بلوغ عقلانی بالایی برخوردارند و خودشان باید صلاح و مصلحت جامعه را تشخیص دهند، اظهار امیدواری کرد: خبرنگاران در عرصه اطلاع رسانی بتوانند به خوبی از نقشی که برعهده دارند پاسداری کنند.
ملک آبادی با تاکید بر اینکه در نظر گرفتن مصالح اجتماعی جامعه و نظام در خبر به معنی خودسانسوری نیست، اضافه کرد: خبرنگاران از نقشی که بر عهده دارند پاسداری کنند.
خبرنگاران دیده‌بان جامعه و حقایق‌نگار مردم
همچنین خبرنگار و سرپرست نمایندگی روزنامه کاروکارگر کاشان با گرامیداشت سالروز شهادت شهید صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی و تبریک فرارسیدن هفدهم مرداد (روز خبرنگار) گفت: خبرنگاران با تحمل سختی‌های فراوان به نوشتن و انتشار حقایق جامعه و رشد و اعتلای آن تلاش می‌کنند.
ماشاالله خاکسار با بیان اینکه خبرنگاران دیده‌بان مردم و حلقه اتصال مردم با مسوولان هستند افزود: خبرنگاران انعکاس دهنده مشکلات مردم و جامعه به مسوولان و انتقال عملکرد مسوولان به مردم در عرصه خدمت‌رسانی هستند.
وی تصریح کرد: اما متاسفانه در کاشان مدتی است که اینطور نیست و با خبرنگار حقگو، حق بین و حق‌نویس برخورد می‌شود که نمونه جدید آن و برخورد غیرمتعارف و غیرحرفه‌ای در هفته‌های گذشته شاهد بودیم.
خبرنگار و سرپرست نمایندگی روزنامه کار و کارگر کاشان با بیان اینکه خبرنگار واقعی قلم خود را به هیچ قیمتی نمی‌فروشد، اظهار داشت: خبرنگار اعتقاد دارد قلم خبرنگار، فروشی نیست.
خاکسار تعیین روز ۱۷ مردادماه به عنوان بزرگداشت و تحلیل از خبرنگار را اقدام خوب و پسندیده‌ای دانست اما به اعتقاد وی، همیشه روز خبرنگار است.
خبرنگاران چشم بیدار افکار عمومی
سردبیر پایگاه خبری کاشان آنلاین و عضو تحریریه هفته نامه مردم سیلک در کاشان نیز با اشاره به اینکه از بهار ۱۳۸۴ به عرصه رسانه و مطبوعات وارد شده و ابتدا از طریق یاداشت نویسی برای چند روزنامه ورزشی سراسری کار خود را آغاز کرده است، گفت: بیرونش مردم را کشته و داخلش خودمان را! سنگینی عنوانش در این مرز پرگهر چنان که می دانیم و می‌دانید نه امنیت فعالیت بی دغدغه برای خبرنگار ایجاد می کند و نه اجر و مزد آن قابلیت کشیدن بار هزینه‌های یک زندگی در سطح متوسط دارد.
مهدی سلطانی‌راد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: به قولی اگر همزمان با چند رسانه کار نمی‌کنی و کنارش هم برای یکی ۲ سازمان و نهاد خبر تنظیم نمی کنی، یا دیوانه‌ای یا عاشق!
وی با تاکید بر اینکه روز خبرنگار هم مانند روز پرستار و دانشجو، چیزی فراتر از نگاه سمبلیک به یک شغل نیست، اظهار داشت: تا یاد داریم قبل از کرونا عادت هر ساله ۱۷ مرداد برگزاری یکی ۲ جشن و دورهمی توسط دولتی‌ها بود تا با اهدای پتو، کارت هدیه، لوح و احیانا با یک وعده شام به قول عوام سر و ته قضیه را هم بیاورند! اما دریغ از آنکه اگر خبرنگار عزیز است و شغل او دیده‌بانی جامعه و چشم بیدار افکار عمومی است، دغدغه‌ها و مشکلات او چرا باید در پس این سمبلیک بازی‌ها محو شود؟!
به گفته وی، آیا خبرنگار به تنهایی کسی است که اگر محصولش از یه رسانه خاص دیده شد باید عزیز دل مسوول محسوب شود؟! آیا آن که پس از یک رخداد با چیدمان هنرمندانه هزاران حرف و کلمه در کنار هم، واقعه را با چشم و ذهن مخاطب آشنا می کند، هیچ نسبتی با این شغل پرمخاطره و پراسترس ندارد ؟
این خبرنگار کاشانی با بیان اینکه فعالیت خبری را با بخش ورزشی چند روزنامه سیاسی و سپس همکاری با نشریه محلی آرمان کاشان و پایگاه‌های خبری محلی از جمله کاشان نیوز و کاشان آنلاین ادامه داده است، افزود: طی این سالها، دانش افزایی در حوزه رسانه را از طریق تحصیل در مقطع کاردانی رشته خبرنگاری در دانشکده خبر تهران در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ نیز بر ارتقای سطح معلومات رسانه‌ای خود افزودم.
سلطانی‌راد ادامه داد: در کاشان، تا به یاد داریم اداره فرهنگ و ارشاد هیچگاه قشر رسانه و خبرنگار را حتی برای چند دقیقه به گفت‌وگو نطلبید تا به آنها بگوید: ببخشید اگر توان حتی سالی ۲ بار سرکشی به دفاتر رسانه شما و شنیدن حرف‌هایتان را هم نداریم! این بی خبری و به کوچه علی چپ خزیدن از طرف ارشادی‌ها، البته اهالی موسیقی و تئاتر را هم در بر می‌گیرد.
وی تصریح کرد: در همین کاشان ما معدود نشریات باقی مانده -اگر بگویم تنها یک نشریه گزاف نیست- با مشکل کاغذ و دغدغه بیمه کارکنان و معضل یافتن چاپخانه‌ای به‌صرفه و منصف روبرو هستند اما مدیران اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان در همه دولتها هر بار با شنیدن این دغدغه ها، با لبخندی و بیان توضیحاتی سرسری از مساله گذشته‌اند.
به گفته وی، با هزار اندوه و سوگمندی، تبریک‌گویی روز خبرنگار و گهگاه تقدیم هدیه‌ای جز یک رفع تکلیف از سوی مسوولان نیست، مسوولیتی که برخی از آنان اگر هیچ رسانه‌ای در منطقه تحت فعالیتشان نباشد، خیالشان از درز نکردن سومدیریت‌ها آسوده است؛ این موضوع را در پس تجربیات ۱۵ ساله‌ام در ته کلاس حوزه رسانه، لمس کرده‌ام.
خبرنگاران عنصر آگاهی بخشی و روشنگری
همچنین مدیرمسوول و صاحب امتیاز هفته نامه مردم سیلک یکی از مهمترین ویژگی‌های شغل خبرنگاری را نقش آگاهی بخشی و روشنگری در جامعه دانست و افزود: خبرنگاران به عنوان چشم بینا و زبان گویای مردم در جامعه وظیفه بیان کاستی‌ها و نواقص جامعه را برعهده دارند و از اینرو است که معمولا مورد کم توجهی و حتی غضب مسوولان و سیاستمداران قرار می‌گیرند.
محمود قامت نگاه ابزاری به خبرنگاران از یکسو و تحقیر، فشار و تهدید فضای شغلی آنان را از مصائب و گرفتاری‌های خبرنگاران در کاشان، عنوان و اضافه کرد: متأسفانه این مشکلات سالهاست همچون دردی کهنه بر پیکر نحیف این قشر آسیب وارد می‌کند.
وی با تاکید بر عدم انسجام درونی خبرنگاران در کاشان و غلبه‌ی سلایق شخصی و جناحی که مانع ایجاد یک تشکل صنفی برای خبرنگاران در کاشان شده است افزود: متاسفانه مسوولان شهر نیز از حربه اختلاف‌افکنی بین این قشر استفاده کزده‌اند و به طور غیرمستقیم مانع تشکیل هر نوع نهاد صنفی برای اهالی رسانه در کاشان شده‌اند.
به گفته وی، مسلم است که در صورت وجود یک تشکل صنفی هم امکان پیگیری امور رفاهی و شغلی برای خبرنگاران بیشتر فراهم خواهد بود و هم اینکه دست‌کم مرجع و ملجایی وجود خواهد داشت تا در مقابل فشارهای اشخاص و دستگاه‌های مختلف خبرنگاران را حمایت و پشتیبانی کند.
مدیرمسول و صاحب امتیاز هفته نامه مردم سیلک هم‌افزایی نیروهای زبده و کاربلد در قالب چند رسانه قوی و پرهیز از پراکنده کاری و کنار گذاشتن رویه غلط رسانه‌های یک نفره را موجب رونق اقتصاد رسانه در شهر و همچنین امکان بهره‌مندی و برخورداری مالی و شغلی بیشتر خبرنگاران برشمرد.
چشم بینا و زبان گویای جامعه
خبرنگار خبرگزاری ایسنا هم در گفت‌وگو با ایرنا، چشم بینای و زبان گویای جامعه را مهمترین و رساترین تعبیر برای خبرنگاران دانست و گفت: روز خبرنگار فرصتی است که خبرنگاران و روزنامه نگاران، یکسال تلاش خود را مرور کنند که چقدر در این مسیر حرکت کرده‌اند.
سیدجلال جلیلی با بیان اینکه وقتی خبرنگار باشی، باید طرف مردم باشی و مشکلات جامعه را بشناسی و برای آگاهی بخشی مردم و شفاف کردن فضای جامعه حرکت کنی افزود: مهمترین مصلحت جامعه نیز آشکار کردن واقعیتها است که هرچه شفافیت بیشتر باشد اصلاح جامعه نیز آسانتر و اعتماد بیشتر خواهد بود.
این فعال فرهنگی و اجتماعی که افزون بر خبرنگاری در عرصه معلمی نیز خدمت می‌کنند، اظهار داشت: کار بزرگ خبرنگار، این است که جامعه را به خوبی نمایندگی کند و در ارتباط با مردم، مطالبات واقعی آنها را بشناسد، بازتاب دهد و کوشش کند تا مردم و مسوولان بدانند که بالا رفتن آگاهی مردم، مسوولیت پذیری و پاسخگویی سه رکن اساسی دموکراسی در جامعه است.
جلیلی با تاکید بر اینکه خبرنگار باید به دنبال حقوق جامعه باشد و جایگاه خود را به بلندگوی تبلیغاتی مسوولان تنزل ندهد یادآور شد: خبرنگار با احترام به حقوق خود می‌تواند در مسیر روشنگری و آگاهی بخشی جامعه ایفای نقش کند و بخش مهمی از حقوق مردم، حق نقد منصفانه است.
وی وظیفه روزنامه‌نگار، را آگاهی‌بخشی با انعکاس اخبار، گفت‌وگو با مردم، نوشتن یادداشت و گزارش واقع گرایانه عملی عنوان کرد و گفت: زیرا این آگاهی‌ها نوعی کنش اجتماعی برپایه فهم و آگاهی اجتماعی است.
وی، نظارت را از دیگر وظایف اصحاب رسانه برشمرد و گفت: خبرنگار در مقام چشم بینای جامعه است و در این صورت، هم مردم و هم مسوولان قانون را رعایت خواهند کرد، مسوولان در انجام وظیفه خود دچار خطا نشده و مردم نیز بدون لکنت، حقوق خود را مطالبه خواهند کرد.
به گفته وی، اما با گذشت حدود یک قرن مطبوعات در کشور، به علت ضعیف بودن تجربه جمعی و نهاد حرفه‌ای روزنامه‌نگاری، برخی روزنامه نگاران مسیری غیر از این را رفته و مسوولان نیز مطالبه‌گری رسانه را برنمی تابند و روزنامه‌نگاری در ایران ضعیف و نحیف مانده است.
خبرنگار خبرگزاری ایسنا با تاکید بر اینکه در حضور رسانه و روزنامه‌نگاران، شاخص فساد در جامعه کاهش می‌یابد، اضافه کرد: مردم نیز آگاهتر می‌شوند و با مشارکت مدنی خود در کنار مسوولان مسیر توسعه نیز هموارتر ریل‌گذاری و طی خواهد شد.
جلیلی، آموزش‌های خبرنگاری را یکی از نیازهای رسانه‌ها دانست و ادامه داد: بسیاری از افرادی که وارد حرفه خبرنگاری شده‌اند، به ویژه در شهرستان‌ها، افرادی هستند که تحصیلات خاص این شغل را ندارند، از این رو، برگزاری دوره‌های آموزشی از جمله وظایف اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به خبرنگاران است.
وی، مشکل دوم خبرنگاران، را دستمزد ناچیز آنها نسبت به زحمتی که متحمل می شوند عنوان کرد و گفت: برخی از خبرنگاران به دلیل ضرورت‌های مالی و مشکل درآمدی یا به شغل دیگری می‌پردازند یا به دور از اخلاق حرفه‌ای به سمت مسایل مالی می‌روند که آسیب‌های جدی به ساختار رسانه وارد می‌کند.
به گفته وی، مشکل سوم نیز برخی مدیران شهرستانی، نقش رسانه و خبرنگاران را در حد روابط عمومی دستگاه خود می‌دانند و کوچکترین نقد خبرنگاران باعث ایجاد تنش میان رسانه و مدیران دستگاه اجرایی می شود.
محمود صارمی خبرنگار خبرگزاریِ جمهوری اسلامی، به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران در هفدهم مرداد ماه سال ۱۳۷۷، در مزار شریف افغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید و شورای فرهنگ عمومی به همین مناسبت هفدهم مرداد ماه هر سال را به عنوان «روز خبرنگار» نامگذاری کرد.