کاسنی چیست ؟
کاسنی معمولی یا Cichorium گیاهی است از ریشه گل مینا، از تیره گل‌ستاره‌ای‌ها میباشد. از این گیاه دو گونه کِشتی و چهار تا شش گونه وحشی موجود است. این گیاه انواع مختلفی دارد سه نوع آن معروف است.
انواع ریشه کاسنی
کاسنی بری
که به tansy شهرت دارد در ایران نمی‌روید.
کاسنی زرد
که به گل قاصدک شهرت دارد و در طب قدیم ایران به نام ترخشقون نام برده‌اند در بیشتر نواحی ایران پراکندگی دارد ،
کاسنی معمولی
یک گیاه دارویی پایا با گل‌های آبی یا ارغوانی است.این گیاه در اصل بومی جهان قدیم است و بعداً در قاره آمریکا نیز به صورت گیاه خودروی کنار جاده‌ای درآمده است.
منشا اصلی این گیاه اروپای مرکزی، مناطق غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا است و پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف ایران به خصوص شهرستان اقلید، آذربایجان، کردستان و مناطق کوهستانی خراسان دارد. به آب و هوای خنک، آفتابی یا کمی سایه نیاز دارد و گرمای شدید تابستان را تحمل نمی‌کند.
ارزش غذایی کاسنی
کاسنی منبع غنی از چندین ماده مغذی مهم از جمله فیبر، ویتامین B6 و منگنز است. به علاوه این ماده حاوی مقدار کمی از ریز مغذی های دیگر مانند ویتامین C و پتاسیم نیز می باشد.
یک عدد ریشه کاسنی خام که حدود ۶۰ گرم است ، تقریباً حاوی:
-
۴۴ کالری -
۱۰٫۵ گرم کربوهیدرات -
۰٫۸ گرم پروتئین -
۰٫۱ گرم چربی -
۰٫۹ گرم فیبر -
۰٫۱ میلی گرم ویتامین B6 (حدود ۷ درصد از نیاز روزانه بدن) -
منگنز ۰٫۱ میلی گرم (حدود ۷ درصد از نیاز روزانه بدن) -
۳٫۰ میلی گرم ویتامین C (حدود ۵ درصد از نیاز روزانه بدن) -
۷۴ میلی گرم پتاسیم (حدود ۵ درصد از نیاز روزانه بدن)
می باشد.
فواید استفاده از کاسنی
خواص ریشه کاسنی
1. پاک کننده کبد
تصفیه خون و شستشوی کبد از جمله خواص کاسنی و عرق آن است. این گیاه یکی از گیاهان دارویی موثر است که در انواع مختلف در طبیعت وجود داشته و همه اجزای آن خواصی بسیار مفید برای بدن دارد، البته اگر به اعتدال مصرف شود.
2. تب بر
گیاه کاسنی دارای خواص تب بر میباشد،همچنین اندام هوایی این گیاه مانند برگ و ساقه آن، برای هضم غذا مفید است.
3. خون ساز
شستشو دهندهٔ کبد و کلیه، خون ساز است.
4. افزایش دهنده نیروی جنسی
این گیاه دارویی باعث افزایش نیروی جنسی و افزایش حجم اسپرم در مردان میشود.
5. سلامت دستگاه گوارش
ریشه کاسنی حاوی اینولین است که یک پری بیوتیک محسوب می شود. در واقع یک وعده ۱۰۰ گرمی از ریشه کاسنی تازه حاوی حدود ۶۸ گرم اینولین است. همین موضوع آن را به یکی از بهترین منابع غذایی پری بیوتیک تبدیل می کند.
پری بیوتیک ها می توانند به رشد باکتری های مفید در روده کمک کنند. به همین دلیل به احتمال زیاد در بسیاری از مکمل های پری بیوتیکی، اینولین یا فیبر ریشه کاسنی وجود دارد.
این ماده نه تنها می تواند باعث بهبود رشد باکتری های خوب در روده شود؛ بلکه باعث تقویت عملکرد سیستم ایمنی، بهینه سازی جذب مواد مغذی و کاهش التهاب نیز خواهد شد.
6. تنظیم فشار خون
این گیاه برای تنظیم فشار خون بسیار مفید است.
7. درمان یرقان
آب برگ این گیاه دارویی بهترین داروی یرقان و کلیه‌ها و کبد است، و جوشیده و صاف کرده آن برطرف کننده تب های کهنه و تقویت کننده معده همراه با گل قند درمان کننده تب های جزئی مداوم است.
8. درمان درد چشم
ضماد آن برطرف کننده ورم های گرم و درد چشم و افزاینده بینائی است.
9. درمان کننده سرطان زخم دار
تهیه ضمادی از کاسنی و سرب سائیده و روغن گل درمان کننده سرطان زخم دار است.
10. کاهش قند خون
این گیاه دوست خوب کبد است و کم کننده قند خون بیماران مبتلا به دیابت میباشد.
11. درمان بیماری های حلقوی
هرگاه آب این گیاه و آب خیار چمبر را مخلوط کنید و در ابتدای شرع آنژین و بیماریهای حلقوی با آن غرغره کنید، آن را درمان خواهد نمود.
12. دارای طبع گرم
ریشه کاسنی گرم و خشک است، برطرف کننده گیر و سده، نرم کننده اخلاط سینه، افزاینده ادرار، برطرف کننده تب ها، تصفیه و پاک کننده خون، و رفع کننده ورم احشاء و درد مفاصل و استسقاء.
13. درمان کننده یبوست
برای درمان یبوست، جوشانده برگ و ریشه کاسنی به مقدار 2 فنجان صبح ناشنا بسیار مفید است.
14. درمان اگزما
برای تهیه ماسک زیبائی از این گیاه، ابتدا این گیاه را بکوبید و آب آن را بگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید. پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشوئید. این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرقپوست را زیاد می‌کند. برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.
15. سلامت دستگاه گوارش
این گیاه منبعی مفید برای فروکتوز است و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است که اگر در برنامه غذایی گنجانده شوند به کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می‌کنند. هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه‌ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذاجویانه مرتبط است، کمک می‌کند.
مصرف این گیاه موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم میشود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن است.
16. درمان آرتروز
کاسنی به طور سنتی برای درمان آرتروز به کار گرفته می‌شد، و مطالعات نشان دادند که این گیاه به طور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی میباشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی میشود.
در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰ ، گزارشات حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می‌بردند و با این گیاه دارویی تحت درمان قرار گرفتند و به طور قابل ملاحظه‌ای دردهایشان بهبود یافت.
همچنین این گیاه را عموما برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دارد، دردهای ماهیچه‌ای و درد مفاصل می‌توان مصرف نمود.
17. کاهش دهنده استرس
این گیاه خواصی همچون داروهای مسکن دارد که اضطراب را کاهش داده و ذهن را آرام می‌سازد، بنابراین استرس و تاثیرات خطرناک آن بر بدن را از بین می‌برد. عصاره ریشه کاسنی به دلیل خواص آرامش‌بخشی به خواب راحت کمک می‌کند و از بسیاری از قرص‌های خواب‌آور مرسوم سالم‌تر است.
کاهش استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، عدم توازن هورمون‌ها، مرض بی‌خوابی، زوال عملکرد شناختی و پیری زودرس را تاحدودی تقلیل می‌دهد.
18. دارای خواص ضد التهابی
کاسنی منبع بسیار خوبی از پلی فنول های گیاهی است. این مواد ترکیبات طبیعی هستند که توانایی کمک به مبارزه با التهاب را دارند.
یک مطالعه انجام شده در دانشکده پزشکی دانشگاه پس در مجارستان نشان داد که مصرف قهوه کاسنی بدون کافئین به مدت یک هفته منجر به پیشرفت چشمگیر در تغییر شکل پذیری گلبول های قرمز شده و توانایی بدن در پاسخ به التهاب را با بازگرداندن سلول ها به وضعیت اصلی خود بهبود می دهد.
این بدان معنی است که کاسنی می تواند التهاب را کاهش دهد. از آنجا که التهاب ریشه بیشتر بیماری هاست؛ بنابراین کاهش التهاب می تواند به جلوگیری از ایجاد بسیاری از بیماری های مزمن، حتی قبل از شروع آنها کمک کند.
19. سلامت غده تیروئید
اگرچه تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثرات ریشه کاسنی بر روی سلامت غده تیروئید مورد نیاز است. اما در کل این ماده می تواند علائم ناشی از اختلالات خود ایمنی مانند بیماری هاشیموتو را نیز از بین ببرد. بیماری هاشیموتو یک بیماری تیروئیدی است که باعث علائمی مانند افزایش وزن و خستگی می شود.
20. کاهش دهنده وزن
خاصیت چربی سوزی عرق کاسنی موجب رفع چربی ها بخصوص چربی دور شکم می شود. روش مصرف: بعد از هر وعدهٔ غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود.
فواید دانه کاسنی
خواص تخم کاسنی
21. تخم کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف کننده تبهای صفراوی، یرقان، خفقان، بیماری های کبدی و سردرد است.
22. تخم این گیاه هرگاه همراه با صندل و تخم رازیانه پخته شود، دفع کننده سموم و ضعف کلیه و طحال و تحریک کننده اشتها میباشد.
23. تخم کاسنی در جمیع حالات جانشین برگ کاسنی می‌تواند بشود.
24. مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است، و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنی ها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.
کاسنی در طب سنتی
پزشک بزرگ ایرانی ابن سینا، در مورد گیاه کاسنی و خواص دارویی آن گفته است:
-
کاسنی بازکننده است و سموم کبد را دفع می کند. -
این گیاه در درمان التهابات معده و پاک کردن مجاری ادراری موثر است. -
مالیدن آب کاسنی به محل های خارش بدن بسیار مفید است. -
غرغره آب این گیاه دارویی گلودرد و تورم مفصلی را از بین می برد. -
اگر آب پخته این گیاه را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تب های طولانی و مداوم است. -
ریشه این گیاه در باز کردن و روان شدن اخلاط بسیار موثر است. -
ریشه کاسنی، مجاری گوارشی را پاک می کند و بهترین تصفیه کننده خون است. -
ریشه این گیاه در از بین بردن ورم احشا خیلی موثر است. -
ریشه گیاه کاسنی بهترین دارو برای آب آوردن شکم است و در نفخ و تحلیل مواد بسیار نافع است. -
ریشه این گیاه برای تقویت معده، زیاد کردن ادرار و رفع درد مفاصل و یرقان مفید است و مشکلات صفراوی را بر طرف می کند. -
کاسنی در ازدیاد نطفه موثر است و انسان را از ابتلا به قولنج محفوظ نگه می دارد و توان و نیروهای بدنی را تجدید می کند. -
این گیاه در ضعف اعصاب، ضعف چشم و فشار خون مفید است. -
قلب، کلیه و کبد را فعال و با نشاط می کند. -
کاسنی رحم را به وظیفه طبیعی خود وا می دارد و برگ آن دارای مقداری ویتامین C است لذا در حفظ جوانی موثر است.
عوارض استفاده از ریشه کاسنی
مضرات مصرف ریشه کاسنی
اگر چه می‌توان مزایای فراوانی برای این گیاه برشمرد، اما در صورت بارداری مصرف بیش از حد آن غیرمجاز است، زیرا ممکن است موجب خونریریزی گردد و احتمال سقط جنین غیرعمدی را افزایش دهد.
اگر چه تحقیقات در این زمینه کافی نیست اما همان تحقیقات نشان می‌دهد که در دوران شیردهی نیز مصرف بیش از حد آن ممنوع میباشد زیرا مواد موجود در این گیاه از طریق شیر مادر به کودک منتقل میشود.
مصرف بیش از حد آن باعث ترش کردن معده، کاهش وزن (ورزشکارانی که دارای مقداری اضافه وزن هستند می‌توانند روزی ۲ الی ۵ بار از عرق کاسنی استفاده بکنند). روش مصرف: بعد از هر وعدهٔ غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود.
این گیاه مضر است برای اشخاصی که مبتلا به سرفه هستند.
تخم کاسنی بدمزه و قی آور است.
ممکن است برخی از افراد نسبت به کاسنی حساسیت داشته باشند و عوارض جانبی مانند کهیر، بثورات پوستی، خارش و تورم را تجربه کنند. اگر بعد از مصرف کاسنی این عوارض یا سایر عوارض جانبی دیگر را تجربه کردید؛ بلافاصله مصرف این ماده را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید