رئیس پژوهشکده جمعیت پژوهی گفت: 88 درصد جوانان در سن ازدواج تمایل به ازدواج دارند و ما با مشکل عدم تمایل به ازدواج مواجه نیستیم.
نشست علمی «توسعه، سیاست ها و برنامه های جمعیتی ایران» روز دوشنبه 26 اردیبهشت 1401 در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
مسعود عالمی نیسی، رئیس پژوهشکده جمعیت در این نشست با موضوع “نجات ایران از پیری جمعیت، فرصت ها یا طردها؟” وی صحبت کرد و گفت: وقتی از وادی سیاست گذاری وارد وادی پیش بینی می شویم، اراده و امکان تغییر در جامعه مطرح می شود. بنابراین فرصت ها و پتانسیل هایی برای حل مشکل جمعیت تا حدودی وجود دارد.
وی ادامه داد: ماهیت مشکلات جمعیت ایران به تجرد، ناباروری، سقط جنین و نداشتن فرزند در خانواده های موجود بستگی دارد.
عالمی افزود: در بحث تجرد طبق آخرین آمار 11.6 میلیون مجرد در سن ازدواج داریم. این رقم بسیار بزرگی است و این محدوده سنی تجمع افراد مجرد است که در سال های اخیر اتفاق افتاده است. اما 88 درصد از جوانان در سن ازدواج تمایل به ازدواج دارند و ما با مشکل عدم تمایل به ازدواج مواجه نیستیم. ما تعدادی موانع اقتصادی مانند مشاغل و مسکن داریم که ناشی از حکمرانی ضعیف است.
وی ادامه داد: در بحث ناباروری طبق برآوردها بین 3 تا 3.5 میلیون زوج نابارور داریم که حدود 20 درصد ازدواج ها در سال را شامل می شود. سال هاست که با کمبود امکانات درمان ناباروری مواجه هستیم. ما 80 مرکز درمان ناباروری داریم که اگر بخواهند به این مراکز بروند باید 6 سال صبر کنند.
عالمی گفت: سالانه 88 هزار زوج نابارور به این میزان اضافه می شود. که نیاز به 92400 سیکل دارد که در حال حاضر تنها 33000 سیکل در کشور است.
وی ادامه داد: از سال 71 که بورسیه ناباروری شکل گرفت، تنها 150 فارغ التحصیل داشتیم که نوعی انحصار ایجاد کرده و لزوم افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو را نشان می دهد.
یکی از دلایل ناباروری در ایران مسکن است
وی افزود: در بحث سقط جنین، برآورد وزارت بهداشت این است که 220 هزار سقط قانونی و غیرقانونی داریم که به طور کلی 19 درصد سقط جنین است.
عالمی تاکید کرد: وضعیت موالید نیز نامطلوب است به طوری که 14 درصد خانواده ها بچه دار نمی شوند و 21 درصد یک فرزند دارند.
وی ادامه داد: وضعیت ایران بیشتر پیامد بد مدیریتی است و ما مثل کشورهای دیگر نیستیم که دلایل فرهنگی برای ازدواج نکردن یا بچه دار شدن نداشته باشیم. به عنوان مثال یکی از عوامل بی فرزندی در ایران مسکن است. مسکن سهم زیادی در بودجه خانواده دارد. عرضه زمین ما محدود است، اما تقاضا دائما در حال افزایش است و قیمت زمین و آپارتمان در حال افزایش است.
وی افزود: از آنجایی که انباشت ناباروری و کمبود فرزند به دلیل ضعف مدیریتی است، احتمال تغییر این مدیریت ها و حل بخشی از مشکل وجود دارد.
عالمی با بیان اینکه نرخ باروری کل 1.7 و نرخ باروری ازدواج 2.7 است، گفت: این آمارها به این معناست که در صورت ازدواج وضعیت بسیار بهتر می شود. اگر 88 درصد گرایش به ازدواج را در مجردها در نظر بگیریم، اگر 50 درصد را متاهل فرض کنیم، می‌توانیم تخمین‌هایی از تولد انجام دهیم که ارقام قابل‌توجهی به دست می‌دهد.
وی درباره تاثیر مولفه های اقتصادی بر جمعیت گفت: بخش خصوصی می تواند نقش بسزایی در اشتغال داشته باشد. اما باید گفت که بی ثباتی نظارتی عامل اصلی کاهش صادرات غیرنفتی ایران است. بزرگترین صادرات بدون نفت ایران با 60 میلیارد دلار به سال 1999 باز می گردد، در حالی که امارات 250 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی دارد.
وی ادامه داد: در حوزه کشاورزی به افرادی که می توانند زراعت کنند زمین داده نمی شود. دارای 16 میلیون هکتار زمین است که بخش کوچکی از آن یعنی 1.6 میلیون هکتار از سال 1959 به کشاورزی اختصاص یافته است.
عالمی در پایان گفت: در بحث مسکن اولین راهبرد لغو قوانینی است که از گسترش افقی شهرها جلوگیری می کند و راهکار دوم توسعه محورهای مواصلاتی بین شهرهای بزرگ و کوچک است.