برای ارائه یک کشور، استان یا شهر تنها به معرفی افراد مشهور و مکان های تاریخی بسنده نمی شود. اما آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم به ما کمک می کند تا آن را بفهمیم. بازی ها و ورزش های بومی، محلی، سنتی بخشی از فرهنگ این منطقه است.
بازی ها و ورزش های سنتی و محلی بخشی از میراث فرهنگی ناملموس بشریت است که باید به عنوان یک فرهنگ عامیانه حفظ و احیا شود. بازی‌هایی که در فرهنگ هر جامعه وجود دارد، مطابق با آن جامعه و آداب طراحی که در واقع افراد را برای پذیرش نقش‌ها آماده می‌کند، طراحی و توسعه می‌یابد و آن آمادگی‌ها گامی موثر در موفقیت است.
همین چند سال پیش در محله های شهرمان صدای بچه هایی که تا هفت کوچه بازی می کردند به گوش می رسید، بازی هایی که پر از تحرک و تحرک بود. بازی های بومی و محلی نماد فرهنگ، آداب و سنن در جامعه است.
بازی های محلی از جمله رویدادها و آیینه های ارزشمند ایران زمین است. با توجه به مناطق اقلیمی، قومی و قبیله ای در ایران، انواع بازی ها برای مقاصد خاص طراحی می شد و در بین مردم رایج بود. برای ارائه درست یک کشور، استان یا شهر، تنها ارائه افراد مشهور و مکان های تاریخی کافی نیست. اما آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم به ما کمک می کند تا آن را بفهمیم.
آدکیدی، اوزوک اوزوک، توپ آغاچی، چترام، خبر جیلو، کچچاناغاچان، گاو دارم، گل یا سوخت، هفت سنگ، ایک خان دخان و بورک آتدا، اوستان نی، شونکار، گردو بازی (تیله) از مهم ترین بازی های محلی هستند. در زنجان .
یکی از بازی های هیجان انگیز و آداب و رسوم زنجانی ها، بازی محلی کلاه برداشتن است. بازی محلی کلاهبرداران در استان زنجان همچنان در نقاط مختلف استان ادامه دارد. بازی های محلی داخلی در هر منطقه نشان دهنده غنای فرهنگی و تاریخی آن کشور است. شاید بی دلیل نباشد که بگوییم هر منطقه ای که بازی های محلی بیشتری دارد فرهنگ غنی تری دارد.
این بازی از قدیم الایام به ویژه در تعطیلات فروردین در بین جوانان و میانسالان روستاها رواج داشته است. علاوه بر این، نوجوانان و جوانان و مردم عادی علاقه زیادی به تماشای این بازی داشتند و با علاقه فراوان به تماشای آن می نشستند و پیروزی در این بازی بسیار مهم بود و گاه به مسابقات محلی و خانوادگی تبدیل می شد.
بازی تقلب در حال حاضر یکی از پرطرفدارترین بازی های استان زنجان است. نحوه بازی در زیر توضیح داده شده است. داشتن کلاه، شرکت در قرعه کشی، گذاشتن کلاه روی زمین، داشتن چوب از شرایط بازی است. در این بازی دایره ای به شعاع 1.5 تا 3 متر در بخشی از کشور رسم می شود. در انتهای زمین بازی و در فاصله قراردادی از دایره، نقطه ای با رسم یا علامت گذاری مشخص می شود که به عنوان هدف یا مقصد در بازی استفاده می شود. این مکان به «کله» معروف است.
هر تیم یک لیدر دارد پس از بارگذاری لیدرها، قرعه کشی انجام می شود تا وضعیت تیم ها مشخص شود. اعضای گروه که در اصل هشت نفر هستند و مدافع داخل دایره و رو به بیرون و پشت ایستاده اند. هر کدام از این افراد کلاهی بر سر دارند. مهاجمان حمله می کنند تا کلاه بازیکنان دفاعی را بدزدند.بازیکنان دفاعی باید بدون خروج از دایره با پا یا دست مهاجمان را لگد بزنند که در این صورت دو تیم جایگزین می شوند.او را لمس کنید.
پس از او استاد تیم دفاعی قرار دارد. اگر قبل از 100 گرفتار شود، تیم مهاجم می بازد و دو تیم جایگزین می شوند، در غیر این صورت تیم مهاجم یک امتیاز دارد. برای برنده شدن در فینال، باید 10 امتیاز کسب کنید.
در بازی گاهی مرد موفق می شود کلاه خود را در دایره ای 3 یا 4 متری از دیگران دور کند و گاهی این فاصله تا صد متر هم می رسد. در این بازی به هیچ وجه از دست استفاده نمی شود مگر زمانی که فرد کلاه خود را از دیگران می گیرد. بازی تا زمانی که بازیکنان خسته شوند ادامه دارد. اهداف بازی افزایش استقامت قلبی تنفسی، هماهنگی عصبی عضلانی، چابکی و سرعت است. اهالی روستا بر این باورند که سر گذاشتن کلاه نشانه شجاعت و مردانگی است.
در حالی که دو هزار بازی محلی برای کشورمان شناسایی شده است، استان زنجان دارای بیش از 200 نوع بازی محلی است. البته بیش از دو سوم آن فراموش شده یا به طور کامل فراموش می شود. بر اساس نظرسنجی انجام شده توسط یونسکو در سراسر جهان، آنها تقریبا 14000 بازی را شناسایی کرده اند. نیمی از این مقدار متعلق به قاره کهن یعنی آسیا است. البته نکته این است که ملت ها در 10000 بازی محلی سهم دارند.