درمان با سم عنکبوت
عنکبوت‌ها تقریبا در بیشتر منازل مردم یافت می‌شوند و میهمان دعوت نشده و منفوری برای همه هستند
اما در طرف مقابل، آنها برای انسان‌ها کاملا بی آزارند و در اغلب مواقع خطری برای انسان ندارند.
علاوه بر آن وجود آنها در خانه مزیت‌هایی نیز دارد: مثلاً می‌تواند آفات موجود را بخورد و البته گاه اقدام به خوردنِ هم‌نوعانِ خود نیز می‌کند.
عنکبوت معمولاً خیلی ساکت و آرام کار خود را می‌کند و با وجود آن که در منازل انسان‌ها خانه دارد کاری به کسی ندارد.
یک تیم در کارولینای شمالی خانه‌های بسیاری را بررسی کرده و متوجه شده که عنکبوت در تک تک خانه‌ها وجود دارد.
شایع‌ترین و رایج‌ترین نوع عنکبوت موجود در خانه‌ها نیز عنکبوت بابا لنگ دراز بوده است.
این تیم متوجه شده که انواع عنکبوت‌های موجود در خانه‌ها از تار خود برای شکار کردنِ طعمه استفاده می‌کرده‌اند.
افزون بر این، گاهی عنکبوت بابا لنگ دراز تار خود را رها کرده و در جستجویِ یک عنکبوت دیگر برای خوردن برمی‌آمده است.
با وجود آن که این تننده‌های جالب هر چیزی را که شکار کنند می‌توانند بخورند، اما عمدتاً آفات و حشرات بیماری‌آور از جمله پشه‌ها را شکار می‌کنند،
حتی نوعی عنکبوت وجود دارد که در خانه‌های آفریقایی صرفاً پشه‌های پر از خون را شکار می‌کند.
بنابراین کشتن عنکبوت به معنی کشتن یک شکارچی مفید در منزل است.
البته ترس از عنکبوت طبیعی است. آنها پاهای دراز و زیادی دارند که عمدتاً سمی هم هستند، هر چند که سم موجود در آنها به گونه‌ای نیست که بتواند باعث ایجاد مشکلی در انسان‌ها شود.
جالب آن که حتی خود حشره شناسان نیز می توانند دچار فوبیا نسبت به عنکبوت شوند.
اما کم نیستند حشره شناسانی که با درگیر کردن خود با این موجودات فریبنده توانسته‌اند بر ترس‌شان غلبه کنند.
در ادامه خواص درمانی سم عنکبوت مورد بررسی قرار گرفته است.
سم عنکبوت برای درمان بیماریها
عنکبوت‌ها، این موجودات کوچک بی سر و صدا به تازگی به یاری بشر آمده‌اند تا با پروتئین‌های موجود در سم خود به درمان بیماری‌های مختلف کمک کنند.
محققان دریافته‌اند که سم عنکبوت حاوی مواد موثری در درمان بسیاری از بیماری‌هاست.
در ادامه به بررسی این موضوع پرداخته شده است.
1- سم عنکبوت برای درمان بیماری صرع (سندرم دراوه)
پپتید ( پلیمرهای کوچکی که از به هم پیوستن اسیدهای آمینه با ترتیب مشخص و با پیوند پپتیدی تشکیل شده‌اند) موجود در زهر عنکبوت به نام «Hm1a» قادر است
تا به درمان نوعی از بیماری صرع به نام «سندرم دراوه» (Dravet syndrome) یا صرع میوکلونیک شدید نوزادی (SMEI) کمک کند.
براساس گزارش «ساینس آلرت»، این سندروم نوع نادر و شدید صرع در کودکان است که نسبت به انواع داروها مقاومت می‌کند.
کودکانی که با این سندروم متولد می‌شوند در چند ماه اول پس از زایمان سالم به نظر می‌رسند اما در 5 تا 8 ماهگی در اثر تب شروع به تشنج می‌کنند.
این تشنج‌ها به طور متنوع، منظم و غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهند و منجر به تاخیر در رشد، اختلالات خواب و افزایش خطر مرگ ناگهانی می‌شوند.
تقریبا یک درصد از افراد مبتلا به صرع هستند که حدود 1.4 درصد آنان سندروم دراوه دارند.
«گلن کینگ» یکی از محققان دانشگاه «کوئینزلند» گفت:
تقریبا 80 درصد از موارد سندروم دراوه توسط جهش بی‌معنی در یک ژن به نام «SCN1A» ایجاد می‌شوند که منجر به تولید یک پروتئین ناکارآمد می‌شوند.
در بیشتر موارد، این جهش‌ها ارثی نیستند و برای نخستین بار در یکی از اعضای خانواده دیده می‌شود.
هنگامی که این ژن از کار می‌افتد کانال‌های سدیمی در مغز که مسئول تنظیم فعالیت مغز هستند درست عمل نمی‌کنند.
زمانی که دانشمندان از سم عنکبوت برای موش‌های مبتلا به سندروم دراوه استفاده کردند پپتید عنکبوت کاری شگفت‌انگیز انجام داد.
در مطالعات انجام شده، پپتید سم عنکبوت، کانال‌های خاص تحت تاثیر این سندروم را هدف قرار داد و عملکرد نورون‌های مغز را اصلاح کرد و تشنج را از بین برد.
2- سم عنکبوت برای درمان سرطان
محققان موفق به شناسایی ماده ای در سم ترشح شده از نوعی عنکبوت استرالیایی شده‌اند که از آن می توان برای نابودی سلول های سرطانی در پوست بدن انسان استفاده کرد.
سم یادشده تومورهای سیاه رنگ موجود در قشر عمیق پوست موسوم به ملانوما را نابود می‌کند.
عنکبوت یادشده که به آراکانید شهرت دارد، تنها در استرالیا زندگی می کند و عنکبوت بسیار خطرناک و سمی است که حالا نجات بخش بیماران سرطانی شده است.
بررسی های انجام شده در دانشگاه کوینزلند استرالیا در این زمینه پس از پژوهش های مشابهی در برزیل صورت می گیرد.
تحقیقات دانشمندان برزیلی از وجود پلیمرهای بسیار کوچکی موسوم به Gomesin در بدن نوعی خاص از عنکبوت های برزیلی به نام Acanthoscurria gomesiana خبر می داد که خاصیت ضدسرطانی دارند.
سم عنکبوت استرالیایی هم حاوی پلیمرهای مشابهی با ساختار شیمیایی مشابه است و همین امر زمینه ساز آغاز تحقیقات بر روی خاصیت ضدسرطانی آن شد.
نکته مهم این است که سم این عنکبوت تاثیر مخربی بر روی سلول های سالم پوست ندارد و تنها سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد.
قرار است در آینده آزمایش های بیشتری به منظور تهیه دارو از سم این عنکبوت انجام شود.
3- سم عنکبوت تسکین دهنده‌ی درد
سمی که عنکبوتیان برای کشتن طعمه استفاده می‌کنند حاوی مولکول‌هایی‌ست که می‌توانند پروتئین‌های انتقال‌دهندۀ سیگنال میان اعصاب و مغز را نابود کنند.
اگر بتوان سیگنال مذکور را هدف گرفت و کنترل کرد، راه‌حلی برای کاهش درد میلیون‌ها نفر یافت خواهد شد.
نوعی پروتئین به نام Nav 1.7 کانالی‌ست که قادر است در بدن انسان سیگنال‌های درد را منتقل کند.
محقق ارشد مطالعه، از دانشگاه کوئینزلندِ استرالیا، اظهار داشت: «بر اساس نتایج پژوهش‌های گذشته، افرادی که به دلیل جهش‌های طبیعیِ ژنتیکی از کانال‌های Nav1.7 برخوردار نیستند درد را احساس نمی‌کنند؛
بنابراین، بلوکه کردن این کانال‌ها، در افراد نرمال، می‌تواند درد را خنثی کند.»
در این مطالعه، سم 206 گونۀ عنکبوت غربال شد و 7 ترکیب که می‌توانند در آزمایشگاه Nav1.7 را بلوکه کنند یافت شد.
در این میان، یک ترکیب بسیار مؤثر بود و همچنین دارای ساختاری بود که از پایدار بودن شیمیایی، حرارتی، و بیولوژیکی آن حکایت داشت، که برای استفاده در تولید دارو الزامی‌ست.
«این ویژگی‌ها ترکیب مذکور را برای استفاده در داروی مسکن جذاب می‌سازند.»
داروهای موجود کارایی محدودی دارند و به دلیل اثرات جانبی باید در دوزهای محدود استفاده شوند.
بر اساس این مطالعه، 15 درصد جمعیت بزرگسال دچار دردهای مزمن‌اند و این مسئله تنها در ایالات متحده سالیانه هزینه‌ای بالغ بر 600 میلیارد دلار خسارت به بار می‌آورد.
تقریباً 45,000 گونه عنکبوت در دنیا زندگی می‌کنند؛ این تعداد حامل حدوداً 9 میلیون پپتید هستند و صرفاً 0/01 درصد آنها بوسیلۀ محققان داروسازی کشف شده‌اند.