چگونه به کودک زبان دوم را بیاموزیم؟

همگان مي دانند كه ياد گيري هر مهارتي از كودكي نهادينه و ريشه اي است و مايلند كودكانشان از همين حالا زبان را بياموزند تا به مشكلات خودشان برخورد نكنند اين يك حس دلسوزانه و مسئولانه است و جاي تشويق دارد اما فراموش نبايد كرد كه:

بهترین راه دو زبانه شدن استفاده از فرد یا افرادی است که فقط به زبان دوم صحبت می کنند. یعنی مرزهای زبانی بهتر است وجود داشته باشد.

برای یک کودک، آموختن چندین زبان در سطح شناختی، سخت نیست و در قالب روندی طبیعی انجام می شود. پژوهش های اخیر حتی این را نشان داده اند که مغز بیشتر برای چندزبانگی برنامه ریزی شده تا برای یک زبانگی. مشکلات بیشتر از منش جامعه در برابر چندزبانگی برمی خیزد،

کاری را انجام دهید که برای شما و خانواده شما راحت است. اگر در زبانی روان و سلیس نیستید، سعی نکنید با فرزندتان به آن زبان حرف بزنید.

چگونه به کودک زبان دوم را بیاموزیم؟

کسب دو زبان به یکی از این دو روش صورت می گیرد:

۱٫ اکتساب همزمان: زمانی رخ می دهد که کودکی از زمان تولد با دو زبان بزرگ می شود یا زمانی که زبان دوم قبل از سه سالگی معرفی می شود. کودکانی که دو زبان را بطور همزمان یاد می گیرند، همان مراحل رشدی را می گذرانند که کودکان تک زبانه می گذرانند.

با اینکه کودکان دو زبانه ممکن است کمی دیرتر از کودکان تک زبانه شروع به حرف زدن کنند، ولی با این حال در همان محدوده سنی شروع به حرف زدن می کنند. از همان ابتدای یادگیری زبان، دو زبانه های همزمان دو زبان جداگانه کسب می کنند.

در اوایل یادگیری می توانند بین دو زبان تمایز قائل شوند و مطابق با طرف مکالمه زبان مکالمه خود را تغییر دهند (مثلاً با یکی از والدین که به زبان فرانسه حرف می زند فرانسه حرف بزنند و با دیگری که به انگلیسی حرف می زنند انگلیسی حرف بزنند).

۲٫ اکتساب متوالی: زمانی رخ می دهد که زبان پس از یادگیری کامل زبان اول معرفی می شود (عموماً بعد از سه سالگی). کودکانی که به کشوری با زبانی متفاوت مهاجرت می کنند، این نوع اکتساب را تجربه می کنند.

یادگیری متوالی همچنین زمانی رخ می دهد که کودک تا وقتیکه مدرسه نرفته است در خانه انحصاراً به زبان موروثی اش صحبت می کند، در حالیکه در مدرسه باید به زبان متفاوتی که در آن مدرسه صحبت می شود آموزش ببیند.

چگونه به کودک زبان دوم را بیاموزیم؟

کودکانی که پس از فراگیری زبان اول در معرض یادگیری زبان دوم قرار می گیرند عموماً موارد زیر را تجربه می کند:

• در ابتدا ممکن است برای مدت کوتاهی از زبان خانه شان استفاده کند.

• وقتی که برای اولین بار در معرض زبان دوم قرار می گیرد ممکن است وارد فاز “خاموشی” یا “غیرشفاهی” شود. این فاز از چند هفته تا چند ماه طول می کشد و در این مدت کودک درک خود از زبان را می سازد.

کودکان کم سن تر معمولاً بیشتر از کودکان بزرگتر در این فاز می مانند. کودک می تواند در این مدت از ایما و اشاره استفاده کند و از چند کلمه به زبان دوم استفاده کند.

• او شروع به استفاده از جملات کوتاه یا تقلیدی می کند. او از برچسب های تک کلمه ای یا جملات حفظی مانند “نمیدونم” یا “این چیه؟” استفاده می کند. این جملات از واژگان یا دانش زبانی خود کودک ساخته نشده اند. بلکه جملاتی هستند که او جائی شنیده و حفظ کرده است.

• بالاخره کودک شروع به ساختن جملات خودش می کند. این جملات کاملاً حفظی نیستند و از بعضی از واژگانی که کودک تازه یاد گرفته ساخته شده اند. کودک در ابتدا به هنگام ساختن جمله از یک “فرمول” استفاده می کند و کلمه خودش را در یک جمله معمولی می گذارد مانند “من … می خواهم”.

بالاخره کودک به تدریج در زبان روان و سلیس می شود و دائماً خطاهای گرامری انجام می دهد یا جملاتی می سازد که مخفف به نظر می آیند زیرا او بعضی از قواعد گرامر را نمی داند. بعضی از این خطاها به خاطر تأثیر زبان اول او هستند. ولی بیشتر خطاهای او مانند همان خطاهایی هستند که کودکان تک زبانه به هنگام یادگیری آن زبان انجام می دهند.

کودک دانش آموز نیست! آموزش دادن برایش مضر است! تنها باید اورا در معرض زبان دوم قرار دهید نه اینکه برایش کلاس زبان برگزار کنید.

لازم نیست به طور رسمی به او “آموزش” دهید. استفاده از زبان در مکالمه های روزمره براحتی موجب انتقال آن به کودک خواهد شد. اگر می خواهید کودکتان زبان را بهتر بیاموزد یا علاوه بر زبان مادری زبان دیگری را نیز بیاموزند، می توانید از فیلم و موسیقی نیز بهره بگیرید.

آموزش همزمان سه زبان به کودک- زبان مادر، زبان پدر و زبان رسمی- دشوار و نامعقول به نظر می رسد. برای حل این مشکل هر کدام از پدر یا مادر باید فقط با کودک به زبان خود صحبت کنند.

کارشناسان بر جدا کردن زبانها تاکید می کنند تا یادگیری آنها توسط کودکان آسانتر شود. زمانیکه کودکان دو زبان را به طور همزمان یاد می گیرند لازم است والدین راهکارهای زبانی ای را انجام دهند که بر مرزهای بین زبانها تاکید دارد.

برای مثال:
· یک فرد، یک زبان: هر یک از والدین به طور هماهنگی به یک زبان صحبت می کند (معمولا هر یک از آنها با زبان مادری خودشان با کودک حرف می زنند و احتمالا این زبان، زبان مشترک بین آنهاست).

· والدین هر دو در خانه به یک زبان با کودک صحبت می کنند و زبان دوم در مدرسه بکار گرفته می شود.

· در خانه و مدرسه از یک زبان استفاده می شود و زبان دوم در اجتماع بکار گرفته می شود.

· والدین به دو زبان با کودک صحبت می کنند اما این زبانها طبق موقعیتهایی که در آنها بکار گرفته می شوند و یا یک روز در میان از هم جدا می شوند.

هماهنگی عامل مهمی در یادگیری زودهنگام زبان است. اگر شما در مکالمه ای زبانها را با هم ترکیب کنید کودکتان در جداسازی لغات و دستورزبان دچار مشکل خواهد شد و ممکن است تا مدتها هنگام سخن گفتن دو زبان را با یکدیگر ترکیب کند.

اگرچه این مشکل به مرور برطرف خواهد شد، اما اغلب والدین به دلیل حساسیت های بسیاری که روی فرزندان خود دارند، در همین مدت زمان به شدت نگران می شوند و برنامه آموزشی زبان دوم را متوقف کرده و به سوی مراکز گفتاردرمانی می شتابند!!