به احتمال زیاد واژه سرمایه را بارها شنیده اید. در این مقاله به توضیح سهام عدالت، اهداف و فلسفه سهام عدالت و اینکه به چه کسانی اعطا می شود می پردازیم.
سرمایه چیست؟
اگر بخواهیم به اختصار توضیح دهیم که سهام عدالت برای چیست، می‌توان گفت که این سهام نوعی یارانه است که با هدف تامین عدالت اجتماعی، فقرزدایی و گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران تصویب می‌شود.
هدف و فلسفه این اقدام
مشارکت سهام عدالت با هدف خصوصی سازی و واگذاری سهام شرکت های دولتی به اقشار کم درآمد از دولت نهم انجام شد. این طرح شامل اقدامات حدود 50 بنگاه دولتی بر اساس اصل 44 قانون اساسی است که اجازه خصوصی سازی برخی از فعالیت های اقتصادی را می دهد. افرادی که سهام آنها تخصیص داده می شود سهامدار شرکت های بورسی و فرابورسی محسوب می شوند. البته لازم به ذکر است که تنها 70 درصد این شرکت ها در بورس هستند و سهام آنها قابل معامله در بورس است.
در سال 2005 انصاف عدالت متولد شد!
پس از شکل‌گیری تفسیر جدید از اصل 44 قانون اساسی، دولت توانست 80 درصد سهام کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند!
این اقدامات شامل موارد زیر بود:
- شرکت خودروسازی
- فولاد
- مال خودم
- بیمه
- بانک
- شرکت هواپیمایی
- هزینه ارسال
- نیروگاه ها
- مخابرات
- نفت و گاز
برای شروع این روند، آنها باید می دانستند که چه کسانی در این اقدامات دست داشتند، بنابراین شروع به تقسیم بندی و شناسایی افراد کم درآمد کردند و پس از آن شرکت دولتی را به سازمان خصوصی سازی به نام کارگزاری واگذار کردند. آنها سهام ایجاد کردند و سرانجام در سال 2005 سهام متولد شد و بال گرفت.
سرمایه چقدر است؟
ابتدا سهم سرمایه 500 هزار تومان و سپس برای هر نفر یک میلیون تومان تعیین شد. اما این افراد تا مهلت مقرر اجازه برداشت از سهام خود را نداشتند. این سهام به صورت سهام اولیه در اختیار این افراد قرار می گیرد و از سود نهایی کسر می شود. با این حال، تنها سود سهام در فواصل زمانی معینی به صاحبان سهام عدالت پرداخت می شد. همچنین برآورد می شود که با نرخ امروز، ارزش هر سهم بین 11 تا 17 برابر افزایش یافته است. اما نرخ دقیق آن بر اساس ارزش هر سهم در بازار تعیین می شود.
ذینفعان سهام عدالت چه کسانی هستند؟
تاکنون بیش از 49 میلیون نفر در سامانه سهام عدالت به عنوان مشمولان سهام عدالت شناسایی شده اند که در 18 فاز شناسایی شده اند. همانطور که قبلا ذکر شد، بهره‌برداران سرمایه بیشتر افراد کم‌درآمد جامعه هستند که در گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:
-
مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان های بهزیستی که در دسته اول قرار می گیرند مشمول عدالت هستند. این گروه نسبت به سایر گروه ها سهام بیشتری دریافت کرده و به گروه های تخفیف معروف هستند.
-
روستائیان و عشایر
-
خانوارهایی که زنان سرپرستی آنها را بر عهده دارند
-
گروه های کوچکی مانند روزنامه نگاران و مسئولان مساجد
-
کارگران فصلی ساختمانی
-
کارمندان دولت و مستمری بگیران
لازم به ذکر است در حال حاضر دیگر امکان ثبت سهام مالکیت وجود ندارد، اگرچه شنیده ها حاکی از آن است که ثبت سهام مالکیت از سال 1400 آغاز شده است، اما هیچ اطلاعیه رسمی در این زمینه صورت نگرفته است.
همچنین در صورت تغییر در معیشت افرادی که در سرمایه سهم دارند، تأثیری در تخصیص سهام به آنها نخواهد داشت. با وجود اینکه از مشمولین سهام عدالت فوت شده اند، سهام آنها به وراث رسمی آنها تعلق می گیرد و این افراد می توانند با مراجعه به باجه دولت و در دست داشتن اسناد رسمی و اسناد رسمی متوفی نسبت به دریافت سهام عدالت اقدام کنند. این اسناد شامل موارد زیر است:
-
اصل مدارک شناسایی وراث قانونی متوفی، کارت ملی، شناسنامه
-
کد ملی و تاریخ تولد متوفی در سهم حقوق صاحبان سهام درج می شود
-
آدرس و کد پستی محل سکونت ورثه
-
اصل گواهی قانونی انحصار وراثت
-
شماره حساب بانکی ورثه
نحوه پرداخت سود سهام برای این سهام
کلیه استفاده کنندگان سهام عدالت اطلاعات کامل هویتی خود از جمله شماره شبای بانکی را در سامانه سجام ثبت کرده اند. بنابراین پس از محاسبه میزان سود هر سهم، این مبلغ به حساب سهامدار واریز می شود. اگر سهامدار اطلاعات شماره شناسایی شخصی خود را وارد نکرده باشد طلبکار محسوب می شود.