همه چیز در مورد آفتاب پرست و تغییر رنگ آنها

روش نگهداری از آفتاب پرست

آفتاب پرست به دلیل داشتن ظاهر غیر عادی و رفتار جالب بسیار مورد توجه ‌است. قبل از اینکه اقدام به خرید یک آفتاب پرست کنید تا حد ممکن اطلاعات لازم را در این زمینه بدست آورید. توجه و مراقبت از آفتاب پرست ها بسیار زمانبر می‌باشد و این کار باید روزانه انجام پذیرد. علاقه مندان گام‌های بزرگی در زمینه نگهداری آفتاب پرست ها بر داشته‌اند اما هنوز بسیاری از پرسش‌ها در این زمینه بی پاسخ مانده است.

مشخصات ظاهری آفتاب پرست

دو طرف بدن آفتاب پرست مسطح و واجد دم بلند قلاب مانندی می‌باشند در بسیاری گونه‌ها برجستگی‌های شانه مانندی روی سر، پشت، زیر گردن و دم وجود دارد. دست ها و پاها دارای ۵ انگشت می‌باشند. زبان آفتاب پرست به بلندی مجموع طول بدن و دم می‌باشد. انتهای آن ضخیم تر شده است و از این قسمت برای گرفتن طعمه استفاده می‌کند.

در زیر میکروسکوب روی سطح زبان قلاب های کوچکی دیده می‌شود که به منظور ثابت نگه داشتن طعمه بعد از گرفتن به کار می‌روند. چشم های آفتاب پرست به صورت مستقل از هم حرکت می‌کنند و هر کدام به اندازۀ ۱۸۰ درجه می‌چرخند. پلک ها از اطراف بهم متصل شده به طوری که فقط مردمک چشم دیده می‌شود.

اندازۀ بدن گونه‌های مختلف آفتاب پرست از ۵/۲ سانتی متر تا ۸۰ سانتی‌متر ذکر شده است. و یکی از ویژگی‌هایی که آفتاب پرست ها را از سایر موجودات متمایز ساخته است توانایی تغییر رنگ آفتاب پرست ها است در واقع تغییر رنگ نوعی ارتباط بر قرار نمودن و انتقال پیام می‌باشد که به منظور مهم جلوه دادن خود، ترساندن دشمنان، استتار به منظور جلوگیری از شکارشدن و جفتگیری سودمند می‌باشد. مثلاً ماده‌های آبستن با تغییر رنگ تمایل یا عدم تمایل خود به جفتگیری را نشان می‌دهند. هنگامی که آفتاب ‌پرست ها بخواهند گرمای بیشتری از محیط جذب کنند رنگ بدن تیره‌تر شده و بالعکس وقتی بخواهند گرمای بدن را کم کنند رنگ روشنتری به خود می‌گیرند.

در حدود ۱۳۰ نمونه آفتاب پرست درسر تا سر آفریقا، عربستان، هند و سریلانکا وجود دارد. آفتاب پرست ها در طبیعت عمر زیادی ندارند اگر چه برخی گونه‌ها تا ۱۰ سال هم زنده می‌مانند امّا گونه‌های کوچک بیشتر از ۵/۱ سال زنده نمی‌مانند.

جایگاه نگهداری آفتاب پرست

آفتاب پرست ها در جایی که زندگی می‌کنند برای خود قلمرو تعیین کرده و به استرس حساسند. معمولاً فقط یک آفتاب پرست را در یک تراریوم نسبتاً بزرگ قرار می‌دهند. به منظور شبیه ساختن محیط تراریوم به محیط زندگی طبیعی جانور تعدادی شاخه‌های با ضخامت کافی (برای چنگ زدن جانور) به صورت افقی و اریب و مقدار زیادی شاخ و برگ و گیاه در تراریوم قرار می‌دهند. آفتاب پرست ها بندرت روی زمین می‌آیند. مقداری شاخ و برگ را طوری روی کف تراریوم قرار می‌دهند که آفتاب پرست بتواند بسرعت از آن ها بالا رود. باید مطمئن شد که جانور بین هیچ قطعه‌ای از محیط مصنوعی ساخته شده گیر نکند.

تراریوم باید تهویه مناسب داشته باشد دو دریچه کوچک یکی در بالا و دیگری در جانب تراریوم تعبیه شود رطوبت مناسب ۸۰-۷۰ درصد و باید از رطوبت دائمی اجتناب کرد به منظور شبیه سازی تراریوم با محیط طبیعی هر روز روی گیاهان با آب اسپری می‌شود و بهتر است این کار در صبح‌ها انجام شود.

آفتاب پرست های جوان نباید در درجه حرارت‌های بالای ۳۰ نگهداری شوند. چند لامپ در بالای شاخه‌ها قرار می‌دهند طوری که آفتاب پرست نتواند آن ها را لمس کرده و سبب سوختن پوستش شود. البته در این مورد لامپ های UV ترجیح داده می‌شود. تعداد کمی هم لامپ های هالوژن برای ایجاد محیط مطلوب به تراریوم اضافه کنید (تراریوم‌های با حدأقل ارتفاع cm50 از دو لامپ فلئورسنت لوله‌ای و در تراریوم‌های بزرگ تر از لامپ های گازی مثل لامپ های هالید از ۳۵ وات به بالا استفاده می‌شود) باید مطمئن شد که درجه حرارت زیاد بالا نرود.

بهترین تراریوم برای بیشتر گونه‌ها یک تراریوم اتاقی می‌باشد. یک فضای سبز با تهویه مناسب و دمای کنترل شده در روز و شب. جانور اکثر اوقات را در این محل می‌گذراند اما ممکنه گاهی به اطراف اتاق هم برود در نتیجه باید مراقب بود. جنس ماده برای تخم گذاشتن باید در یک تراریوم بزرگتر قرار بگیرد.

آفتاب پرست ها قلمرو خاص خود را دارند و وجود آفتاب پرست دیگر در قلمرو آن ها بسیار برایشان غیر قابل تحمل می‌باشد یک آفتاب پرست‌ نر می‌تواند با یک و یا چندین ماده در تراریوم نسبتاً بزرگ قرار داده شود به شرطی که جاهای کافی برای مخفی شدن در تراریوم باشد. هم چنین می‌توان این ها را با خزندگان یا دوزیستان آرام دیگر نگه داشت البته باید از نظر سایز بدن بهم نزدیک باشند.

تغذیه آفتاب پرست

تغذیه با حشراتی که یا خود آن ها را پرورش داده یا از طبیعت جمع آوری کرده‌ایم (ملخ، جیرجیرک، کاترپیلار، عنکبوت و ….) انجام می‌شود. آفتاب پرست های در حال رشد، آبستن‌ها و آنهایی که فعالیت جنسی دارند به غذای بیشتری نیاز دارند. البته دادن غذای زیاد سبب می‌شود آفتاب پرستها چاق شوند برخی از اینها حتی نوزادان موش ها و رت ها را نیز می‌خورند. غذا را می‌توان با دست، پنس و یا ظرف های منحنی‌دار (Bucket) به آفتاب پرست ها داد.

گاهی آفتاب پرست ها شاخ و برگ درختان گل ها و میوه‌ها را نیز می‌خورند. باید رژیم غذایی متنوعی داده شود جلبک های معدنی و ویتامین ها نیز فراموش نشود. وقتی آفتاب‌پرست اشتهای کمی داشته و چیزی نمی‌خورد این حالت را با دادن ملخ یا حشرات سبز می‌توان بر طرف کرد.

دادن ۳ جیرجیرک بالغ در طی ۱ روز برای یک آفتاب پرست بالغ کافی می‌باشد. باید توجه داشت تأمین آب بسیار مهم است. آفتاب پرست های تشنه از خوردن غذا اجتناب می‌کنند. گونه‌های مختلف به میزان های متفاوتی آب در طول روز نیاز دارند مثلاً گونه (parsonii) هر روز آب می‌نوشد امّا گونه (kalyptratus) با نوشیدن ۲ بار آب در هفته قانع است.

هم چنین ویتامین ها و مواد معدنی مثل کلسیم را می‌توان در آب حل نمود آب می‌تواند به شیوه‌های مختلفی داده شود. مثلاً با استفاده از یک پیپت آب را به صورت قطره قطره به آفتاب پرست می دهند. این روش زمانبر بوده اما میزان آب داده شده به خوبی کنترل می‌شود. سرنگ ها نیز برای این منظور ابزار سودمندی‌اند.

از یک سیستم قطره چکان هم می توان استفاده کرد که شامل یک پمپ می باشدکه دریک ظرف آب قرارداده و لوله باریک پلاستیکی که به تراریوم وارد شده و آب به صورت قطره قطره و دائمی در تراریوم ریخته می‌شود. یکسری ظرف های مسطح در زیر قطره چکان قرار داده می شود که با سنگریزه‌های زبر پوشانده شده. هم چنین وجود یک فواره در تراریوم می‌تواند نیاز موجود به آب را تأمین کند.

چگونگی تغییر رنگ آفتاب پرست

گونه‌های مختلف آفتاب‌پرست می‌توانند رنگ خود را تغییر دهند و به رنگ‌های گوناگونی مانند صورتی، قرمز، نارنجی، سبز، سیاه،بنفش قهوه‌ای و زرد در بیایند. آن‌ها این توانایی را به دلیل سلول‌های رنگیزه‌دار ویژه‌ای به نام کروماتوفور که در پوست خود دارند، به دست آورده‌اند. این سلول‌ها به پیام‌های هورمونی و عصبی پاسخ می‌دهند و باعث تغییر رنگ پوست آفتاب‌پرست می‌شوند. پوست آفتاب‌پرست سه لایه از کروماتوفورها دارد:

1. پایین‌ترین لایه از سلول‌های کروماتوفور، که ملانوفور نامیده می‌شوند، رنگیزهٔ تیره رنگ دارند. این سلول‌ها شاخه‌هایی مانند دندریت‌های سلول‌های عصبی دارند که به سوی سطح پوست کشیده شده‌اند.

2. زیر لایهٔ ملانوفورها لایه‌ای از سلول‌هایی به نام گوانوفور یا ایریدوفور وجود دارد که بلورهای بی‌رنگ گوانین انباشته در آن‌ها، نور را به گونه‌ای بازتاب می‌دهند که باعث پدیدار شدن رنگ آبی می‌شود.

3. بالاترین لایه از سلول‌های کروماتوفور، که زانتوفور نامیده می‌شوند، باعث بازتابش نورهای زرد و قرمز می‌شوند.

دانه‌های رنگیزه‌ای که در هر دسته از سلول‌های کروماتوفور وجود دارد، طول موج‌های معینی را جذب می‌کنند و بازتاب می‌دهند. در ملانوفورها این دانه‌های رنگیزه می‌توانند به صورت متفاوت درون شاخه‌های دندریتی پراکنده شوند و در نتیجه انباشتشان در پوست تغییر می‌کند. با تغییر انباشت هر کدام از رنگیزه‌ها در پوست، رنگی که از پوست آفتاب‌پرست به چشم ما نمود می‌یابد، تغییر می‌کند. این دگرگونی‌ها را پیام‌های عصبی و هورمونی هماهنگ می‌کنند.

دلایل تغییر رنگ آفتاب پرست

بیشتر مردم می‌پندارند که آفتاب‌پرست‌ها رنگشان را برای هم رنگ شدن با محیط تغییر می‌دهند. اما پژوهش‌های دانشمندان نشان می‌دهد که نور، دما و روحیهٔ جانور باعث تغییر رنگ آفتاب‌پرست می‌شود. گاهی تغییر رنگ باعث آسایش بیشتر جانور می‌شود. گاهی به جانور کمک می‌کند با آفتاب‌پرست‌های دیگر ارتباط برقرار کند.

نور: در نظر بگیرید که یک آفتاب‌پرست قهوه‌ای می‌خواهد در آفتاب استراحت بکند. مغز آفتاب‌پرست به سلول‌های زرد پوستش می‌گوید از سلول‌های آبی زیرشان بزرگ‌تر شوند، در نتیجه، آفتاب‌پرست سبزرنگ می‌شود و این رنگ روشن کمک می‌کند نور روشن از پوست آفتاب‌پرست بازتاب یابد.

دما: اگر آفتاب‌پرست سردش شود، رنگ پوستش تیره‌تر می‌شود تا گرمای بیشتری را از نور خورشید جذب کند.

روحیه: اگر آفتاب‌پرست ناراحت شود، رنگ زرد یا قرمز جای رنگ عادی‌اش را می‌گیرد. رنگیزهٔ ملانین به سطح پوست بالا می‌آید و باعث تیره‌تر شدن رنگ بخش‌هایی از پوست می‌شود. این ظاهر جدید به آفتاب‌پرست‌های دیگر می‌گوید که «من برای جنگیدن آماده‌ام.

بیشتر بخوانید:

دانستنی های جالب درباره آفتاب پرست ها

بلعیده شدن آفتاب پرست توسط مار غول پیکر

ساخت تله برای حیوانات کوچک (ساده و کاربردی)