همه چیز درباره احداث بام سبز

نکاتی که در هنگام ساخت روف گاردن باید بدانید

روف گاردن یا بام باغ ، تکنولوژی مدرن سقف سبز است با کارایی بالا بر روی پشت بام ها و تراس ها که به دلیل نیاز به موادی سبک و بسیار مقاوم و نیز ایجاد بستری مناسب برای رشد پوششی گیاهان ، امری تخصصی و مهندسی می باشد.

روف گاردن با ایجاد یک فضای سبز زیبا در پشت بام خانه شما یک محوطه سبز زیبا ایجاد خواهد کرد. وجود این پوشش گیاهی در پشت بام میتواند به کاهش از دست دادن گرما و کاهش مصرف انرژی در شرایط زمستان تاثیر گذار باشد.

پشت بام یک ساختمان ، تصویری از یک محوطه در اختیار شخص قرار می دهد که ممکن است در سطح خیابان بسیار ساده و معمولی به نظر بیاید. اما هنگامی که بر بالای بام یک ساختمان بلند بایستیم می توانیم تمامی این عوامل و مناظر متنوع را مشاهده و از دیدن آنها لذت ببریم.

آشنایی کامل با مصالح مورد استفاده در روف گاردن

اگر چه ساخت روف گاردن شباهت های زیادی به محوطه سازی دارد اما محدودیت وزن ، مهمترین عاملی است که باعث می شود تا تغییرات در انتخاب مصالح و حتی نحوه اجرای آنها به وجود آید. چنانچه تصمیم دارید که یک روف گاردن احداث کنید لازم است با متریال (مصالح) مورد استفاده در روف گاردن آشنا شوید. در ادامه این مطلب انواع متریال برای ساخت روف گاردن را به طور کامل شرح داده ایم.

انواع کفپوش برای کف روف گاردن

به رویه‌ها و لایه‌هایی که بر روی کف یک ساختمان یا هر مکان دیگر پوشانده شود کفپوش می‌گویند. عملیات پوشیدن کف در صنعت ساختمان به نام کفسازی معروف است. پوشش های کف با توجه به نکات اقتصادی و عملکردهای مختلف مورد نیاز ، در انواع مختلفی از نظر جنس و کاربرد تقسیم می شوند.

چوب یک نوع خیلی قدیمی از کفپوش است اما هرگز منسوخ نشده است. کفپوش چوبی دارای تنوع زیادی از نظر متریال است که کفپوش ترموود نیز جزو کفپوش چوبی مقاوم در برابر رطوبت است. صفحات چوبی ممکن است مستقیما بر روی بستر بتن قرار بگیرند و یا روی قاب های چوبی قرار بگیرند؛

در حالت دوم باید زیر کفپوش، تهویه مناسب قرار داده شود. به طور کلی کف روف گاردن یا بام سبز می تواند با متریال متنوعی پوشانده شود. از انواع کفپوش روف گاردن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. 
   چوب ترمووود
2. 
   تایل بتنی
3. 
   انواع سنگ
4. 
   چمن مصنوعی

در ادامه مطلب انواع کف پوش های مورد استفاده در ساخت روف گاردن و ویژگی هر یک را به طور کامل شرح می دهیم.

1- چوب ترمووود (thermowood)

چوب در محیط بیرونی لایه محافظی ندارد و باید در مقابل حملات حشرات و قارچ ها (پوسیدگی) و انقباض در برابر تر و خشک شدن محافظت شود. از تکنیک های زیادی برای مدیریت این خطرات ، از جمله استفاده از گونه های چوبی که بطور ذاتی در برابر پوسیدگی با دوام هستند ، اضافه کردن مواد شیمیایی نگهدارنده به گونه های حساس و اعمال پوشش به چوب ، مانند رنگ آمیزی ، می توان استفاده کرد.

از دلایل استفاده از چوب ترمووود می توان به اصلاح برخی معایب چوب مثل ناپایداری ابعادی در برابر شرایط جوی مانند تورم در هوای مرطوب و تجزیه پذیری آن با گذشت زمان توسط حشرات و آسیب های محیطی اشاره نمود. ترمووود ها تخته های چوبی اصلاح حرارتی شده هستند که طی مراحل حرارتی مختلف ، معایب ذاتی چوب در آن ها از بین می رود ، در برابر پوسیدگی مقاوم می شوند و همچنین ابعاد آن ها در اثر رطوبت و تغییر دما پایداری زیادی پیدا می کنند.

طی فرایند اصلاح حرارتی ، چوب رنگ یکدست قهوه ای به خود می گیرد و عمر آن بالا می رود.

ترمووود یا تخته های اصلاح حرارتی شده چند سالی است که در اروپا تجاری شده اند. ترمووودها برای نمای سایدینگ ، انواع دیوارپوش ، انواع کفپوش از جمله کفپوش چوبی ، نمای بیرونی، کناره های استخر و مبلمان فضای باز قابل استفاده هستند.

در واقع می توان گفت ترمو وود یک ماده چوبی ویژه است که علاوه بر خصوصیت های چوب مانند زیبایی و تطبیق پذیری با دکوراسیون و طراحی فضا دارای ویژگی هایی مانند پایداری ابعادی ، مقاومت در برابر پوسیدگی و غیره خواهد بود.

2- تایل بتنی بام سبز

تایل بتنی اکسپوز تایل های مستطیل شکلی هستند که از ترکیباتی مانند بتن ساخته می شوند و ملات تشکیل دهنده تایل را در قالبی مخصوص با ابعادهای متنوع ریخته و بعد از خشک شدن از قالب خارج می کنند.

در واقع تایل بتنی سطوح مسطحی هستند که می توانند ضخامت های متفاوتی داشته باشند. امروزه استفاده از تایل بتنی کاربرد بیشتری یافته است. جنس تایل بتنی از بتن است که ترکیبی از سیمان، آب، سنگدانه، مواد اضافه دیگر و مواد افزودنی می باشد.

تایل بتنی با توجه به سلیقه افراد می تواند دارای ابعاد و طرح های گوناگون باشد. تایل بتنی تخت دارای ضخامتی حدود ۴ میلی متر و وزن تقریبی ۷ کیلوگرم بر متر مربع می باشد.

3- کفپوش سنگی

کفپوش های سنگی ، طبیعی ، زیبا و همیشه شیک هستند. بطور ذاتی خنک هستند و سطحی سخت دارند و برای آب و هوای گرم ایده آل هستند و گرد و غبار و مواد حساسیت زا را به خود نمی گیرند، اما نه عایق صوتی خوبی هستند و نه عایق گرما و برای مناطق سردسیر مناسب نیستند. اثر لکه و چربی بر روی سنگ به دشواری پاک می شود. سنگ ها برای نصب بر روی سطح ملات ۲۰ تا ۲۵ میلیمتری که بر سطح بتنی پخش شده، قرار می گیرند.

4- چمن مصنوعی

چمن مصنوعی جایگزینی زیبا و کاربردی برای تراس های سقف و پوشش گیاهی طبیعی است. روف گاردن مصنوعی با دارا بودن ظاهری طبیعی همان حس را به بیننده منتقل می کند و در عین حال عدم نیاز به خاک و یا نگهداری زیاد برای حفظ چمن و عدم رویش علف های هرز موجب سبک تر شدن و احساس راحتی بیشتری در صاحب خانه شود. از بین انواع چمن ، می توان با توجه به بالکن یا تراس سقف و فضای در دسترس ، نوع مناسب را انتخاب کرد.

روف گاردن دارای همان الزاماتی است که برای بالکن باید رعایت شود. پشت بام ها نیاز به یک سیستم تخلیه و زهکشی منظم دارند و بستر باید مسطح باشد. سطح سقف به طور عمده مسطح و از جنس بتن ، آسفالت و سایر پوشش های سخت است ، بنابراین نصب چمن مصنوعی بسیار ساده است. برای اجرای چمن مصنوعی در روف گاردن مهم است که تخلیه آب به خوبی انجام شود ، زیرا برای فرش چمن مصنوعی قرارگیری طولانی مدت در رطوبت خوب نیست.

ایزولاسیون کف روف گاردن

شاید این سوال برای شما مطرح شود که آیا آبیاری گیاهان در پشت بام برای سقف ساختمان مشکلی ایجاد می‌کند یا نه؟

یکی از مراحل اساسی و مهم در طراحی روف گاردن عایق کاری و ایزولاسیون است که از عایق های مخصوص روف گاردن برای این کار استفاده می‌شود تا مشکلی برای سقف ساختمان پیش نیاید. اگر شما میخواهید در طراحی روف گاردن از آلاچیق هم استفاده کنید باید به وزن آلاچیق و هم چنین نیروی باد هم دقت کنید. معمولا برای باغ بام از آلاچیق های چوبی استفاده میشود.

اتصالات به کف بام در روف گاردن به چه صورت انجام می گیرد که به ایزولاسیون آسیبی وارد نشود؟

اتصالات به کف بام در روف گاردن در بام ها مهترین نکته علاوه بر وزن وارد شده بر ساختمان حفاظت از ایزولاسیون در برابر نفوذ آب می باشد. و این در حالی است که بسیاری از المان ها باید با سازه و سقف بام در تماس مستقیم باشند. به صورت کلی در روف گاردن ها، المان هایی که به کف اتصال دارند عبارتند از:

1. 
   فلاورباکس ها
2. 
   آلاچیق ها
3. 
   پرگولاها
4. 
   آبنما ها
5. 
   استخرها

در این میان برای عدم آسیب به ایزولاسیون در روف گاردن چند راه حل وجود دارد:

1. 
   اگر عایق به صورت قیرگونی و ایزوگام است، حتما از ملات لیسه ای 3 سانتی متری برای محافظت از عایق استفاده نمایید. اجرای ملات را به گونه ای انجام دهید که براساس شیب و کروم بندی کلی بام باشد.
2. 
   اگر امکانش مهیا باشد می توانید کف پشت بام را سرامیک نمایید.
3. 
   به منظور نصب المان هایی نظیر آلاچیق و پرگولا باید قبل از اجرای ایزولاسیون، طرح روف گاردن آماده و تایید شده باشد.
4. 
   در صورت عدم نصب پلیت، با کناف کردن آلاچیق و نصب آن به شاسی سایر المان ها نظیر کف چوب و … می توان بدون آسیب به ایزولاسیون کف، نسبت به اجرا اقدام نمود.
5. 
   با استفاده از شاسی کشی، ارتفاع کف بام را به میزان چند سانتی متر افزایش داده، و تمام المان ها را بر روی آن اجرا نماییم. در این حالت وزن وارده بر ساختمان نیز از حالت متمرکز و یکنواخت خارج شده و بار کمتری بر سازه وارد می گردد.
6. 
   انتظارهای برق و سیستم آبرسانی پشت بام نیز قبل از ایزولاسیون، جانمایی و مشخص گردد. این کار باعث می شود که در هنگام اجرای روف گاردن از تخریب عایق بام به منظور جا به جایی سیستم برق و آبرسانی جلوگیری شود.

انواع دیوارپوش روف گاردن

دیوار به عنوان عنصر جداکننده فضاهای داخلی و یا مرزی بین فضای بیرونی و داخلی است. دیواره روف گاردن که دارای حداقل ارتفاع ۹۰ سانتیمتر است به عنوان جان پناه با متریال های متفاوتی می تواند پوشیده شود. از انواع دیوارپوش روف گاردن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. 
   تایل ترمووود
2. 
   تایل بتنی
3. 
   تایل سنگی

همانطور که گفته شد این متریال ها به عنوان کفپوش روف گاردن نیز استفاده می شوند.

پوشش گیاهی مناسب بام سبز

پوشش گیاهی بام سبز تنوع زیادی دارد و شامل درخت ، درختچه و گیاهان بوته ای می شود . بهتر است از گیاهانی که دارای نگهداری آسان ، مقاومت بالا در برابر کم آبی و نور مستقیم آفتاب هستند استفاده نمود. همچنین به علت عمق کم خاک در گلدان روف گاردن باید از گیاهانی که دارای ریشه کوتاهی هستند استفاده نمود. انتخاب گیاهانی که هزینه نگهداری پایین داشته باشند و در تمام فصول سال سبز باشند می تواند از معیارهای اصلی انتخاب نوع پوشش گیاهی باشد.

پس بنابراین انتخاب گونه و تعداد گیاهان مورد استفاده در بام سبز و تراس های سبز باید به گونه ای باشد که ضمن افزایش سطح فضای سبز بام، به صورت چهارفصل بوده (یعنی همیشه سبز باشند) و با حداقل نگهداری بیشترین سبرسبزی و نشاط را برای ساکنین به ارمغان بیاورند.

فاکتورهای مختلف در انتخاب گیاهان مورد استفاده در بام سبز

در انتخاب گیاه مورد استفاده در بام سبز باید فاکتورهای زیادی را بررسی کرد که از این فاکتورها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. 
   نور محیط کشت درختان در پشت بام
2. 
   نیازهای آبی گیاه و زمان بندی مورد نیاز
3. 
   اقلیم محل پروژه
4. 
   ریشه دوانی گیاه
5. 
   عمق خاک مورد نیاز هر گیاه
6. 
   دوام گیاه در دماهای مختلف
7. 
   طیف رنگی برگها و گلهای گیاهان مورد استفاده
8. 
   نیاز گیاه به نگهداری و هرس کردن و تغذیه
9. 
   میزان حساسیت به باد

مدنظر قرار دادن فاکتورهای بالا در انتخاب گیاهان مورد استفاده در بام سبز و پوشش های گیاهی مصنوعی به ما کمک میکند که ضمن داشتن فضای پشت بام سبز در چهار فصل سال حداقل هزینه را برای نگهداری و سبز نگهداشتن آن صرف کرد. البته همه فاکتورهای ذکر شده مهم هستند ولی ۲ مورد نور و آبیاری از همه اولویت بیشتری دارند که قبل از هر چیزی باید مدنظر قرار داده شود.

در جدول زیر گیاهانی که می توانید در بام سبز استفاده کنید گرداوری شده است. در کل همه گیاهان آورده شده در جدول، گیاهان مورد استفاده در بام سبز (روف گاردن)، بالکن، و فضاهای باز هستند که طراحان فضای سبز و طراحان منظر می توانند از آن به عنوان مرجع استفاده کنند.

جدول گیاهان قابل استفاده در بام سبز (روف گاردن)

مخزن (گلدان) مناسب روف گاردن

گلدان ها یکی از اساسی ترین جزئیات اجرایی روف گاردن می باشند. در واقع ظروف فضایی هستند که می توانید سبک مورد نظر خود را درست کنید. البته این به این معنا نیست که هزینۀ زیادی را صرف خرید آن ها بکنید. علاوه بر ظاهر ، شما باید به سایز ، وزن و جنس ظروف نیز توجه داشته باشید.

ظروف شما باید به اندازه ای بزرگ باشند که بتوانید انواع گیاهان مختلفی که انتخاب کرده اید را داخل آن ها بکارید. خاک ها انواع گوناگونی دارند بنابراین قبل از خرید حتما بررسی های لازم را انجام دهید. وزن ظروف موضوع مهم دیگری است که باید در نظر بگیرید ، زیرا سقف هر پشت بام تا وزن خاصی را تحمل می کند. به یاد داشته باشید که وقتی آب وارد ظروف شود ، سنگین تر می شوند.

مواد سنتی مانند سیمان ، خاک رس و سفال سنگین هستند. ظروف جدید و گلدان های پلاستیکی سبک هستند البته شما باید تعادل گیاه خود را نیز در نظر بگیرید. گیاهان بلند و یا سنگین ، مانند بوته گوجه فرنگی که پر از میوه است ، در گلدان های سبک خم می شوند بنابراین متناسب با گیاهانی که انتخاب کرده اید ، باید در انتخاب وزن گلدان نیز دقت کنید.

همان گونه که در بالا توضیح داده شد ، مواد طبیعی سنگین تر از ظروف مصنوعی هستند اما جنس سیمان ، خاک رس و سفال تمایل به گرم شدن بیشتری نسبت به مواد مصنوعی دارند. هنگامی که گلدان گرم شود ، خاک و ریشه گیاه نیز گرم می شوند و نیاز به آب بیشتری دارند. البته می توانید گیاهان را در زیر سایه قرار دهید و روی خاک را با کود گیاهی پر کنید و یا از ظروفی که مخزن آب دارند استفاده نمایید.

خاک مناسب روف گاردن

خاک در روف گاردن یکی از مواردی است که می بایست برای انتخاب و آماده سازی آن دقت زیادی به خرج داد. چرا که خاک در روف گاردن دارای محدودیت هایی است که برخی از آنها عبارتند از:

1. 
   خاک در روف گاردن باید وزن مخصوص کمتری داشته باشد.
2. 
   خاک در روف گاردن باید توانایی جذب آب بیشتری داشته باشد.
3. 
   اگر چه می توان با کود دهی نیاز غذایی گیاهان را در روف گاردن برطرف کرد اما به دلیل مشکلات برای تعویض خاک در روف گاردن ،خاک در روف گاردن باید دارای مواد غذایی باشد که با گذشت زمان علاوه بر بهبود دانه بندی بتواند نیاز گیاهان را به مواد غذایی مرتفع نماید.

شاید انتخاب خاک مناسب آخرین گزینه برای ساخت روف گاردن باشد ، اما یکی از مهم ترین جزئیات اجرایی روف گاردن است که باید به آن توجه کرد. خاک خوب به معنای داشتن گیاهانی سالم و نیاز به رسیدگی کمتر می باشد.

اگر گیاهان را داخل مخزن و یا تخته ها قرار دهید ، امکان پر کردن ظروف با خاک را خواهید داشت. می توانید با مخلوط کردن 3 قسمت کود کامپوست و 1/4 قسمت کود گیاهی ، خاک سبک و مناسبی برای روف گاردن درست کنید. باید خاک داخل گلدان ها را به صورت دوره ای و در فصل بهار تعویض نمایید. می توانید خاک را به کل تعویض کنید و یا روی خاک ها را دوباره خاک بریزید.

گیاهان داخل گلدان ها نیاز به کود دارند. حتی اگر از گلدان های بسیار خوب نیز استفاده کنید. از آنجایی که گیاهان مواد مغذی را می گیرند و آب باعث ته نشین شدن خاک می گردد ، باید به صورت مداوم به خاک گیاهان رسیدگی کنید و کود بریزید. هر چه قدر گیاه سریع تر رشد کند ، آب بیشتری مصرف می کند و خاک زودتر خالی می شود.

نوع کود مورد استفاده گیاهان شما تعیین می کند که چقدر نیاز به کود دادن دارید ، اما تقریباهر 2-3 هفته یک بار باید کافی باشد.

مبلمان روف گاردن

از انواع مبلمان روف گاردن می توان به گلدان ها ، مبلمان مخصوص نشستن افراد ، باربیکیو ، شومینه ، سایبان ها و آلاچیق اشاره نمود. گلدان بام سبز از متریال های متفاوت مانند گلدان ترمووود ، گلدان سنگی ، گلدان بتنی و … ساخته می شود. مبلمان برای نشستن افراد دارای انواع مختلفی است و با متریال های فرفوژه ، ترموود ، بتنی و چرمی ساخته می شود .

بسته به سلیقه افراد و تحت نور مستقیم قرار گرفتن مبلمان متریال های متفاوتی استفاده می شوند . برای استفاده بهینه از روف گاردن می توان از باربیکیو در گوشه ای از بام استفاده نمود . سایبان ها و آلاچیق روف گاردن به صورت پیش ساخته و یا سفارشی ساخته می شوند از جمله سایبان ها می توان به سازه های چادری اشاره نمود .

نورپردازی روف گاردن

نورپردازی عنصر بسیار تاثیرگذاری در معماری و طراحی روف گاردن است. با استفاده از نورپردازی می توان به قسمت هایی که طراحی ویژه ای دارند تاکید بیشتری نمود. از انواع چراغ های استفاده شده در روف گاردن می توان به چراغ دفنی که در کف ترموود و یا چمن به کار برده می شود ، چراغ پارکی برای نورپردازی باغچه ، ریسه ال ای دی مخفی برای تاکید بر مسیر و یا لبه جانپناه و چراغ های آویز اشاره نمود.

همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، در این روف گاردن با استفاده از چراغ ها، دیوار روف گاردن به طور کامل مشخص شده است.

مطالب مرتبط:

همه چیز درباره روف گاردن | روف گاردن (بام سبز) چیست ؟