آب مروارید چشم چیست و علائم آب مروارید کدام است؟
همه تا حالا درباره بیماری آب مروارید شنیده اند اما اغلب افراد اطلاعات دقیقی در مورد آن ندارند و تنها میدانند که این بیماری میتواند باعث از دست دادن بینایی بشود و به همین دلیل هم خیلی ترسناک میتواند باشد.اما واقعیت آن است که آب مروارید اتفاقا خیلی شایع است.
شیوع آب مروارید بین مردم مثل سفید شدن موها است، همانقدر رایج و فراگیر.پزشکان میگویند که اغلب افراد دیر یا زود دچار آب مروارید میشوند. بطور مثال بیش از نیمی از افراد بالای 80 سال دچار مشکل تاری دید (آب مروارید) هستند.اما اگر به موقع به آن رسیدگی شود خطرساز نخواهد بود و مشکل کاملا برطرف می شود .
آب مروارید یا کاتاراکت Cataract عبارت است از کدر شدن عدسی چشم . عدسی چشم یک ساختار شفاف و انعطاف پذیر در نزدیکی جلوی کره چشم است . عدسی کمک می کند تا اشیایی که چشم به آنها نگاه می کند تار به نظر نرسند و نیز در شکست و تمرکز نور روی شبکیه نقش دارد.
عدسی رگ خونی ندارد و توسط زجاجیه که در اطراف آن قرار دارد تغذیه می شود. اگر تصلب شرایین موجب عدم تغذیه مناسب زجاجیه شود، عدسی چشم نیز منبع تغذیه خود را از دست خواهد داد (این مشکل اغلب در سنین پیری رخ می دهد).
سپس شفافیت و انعطاف پذیری عدسی کم می شود و آب مروارید اتفاق می افتد. آب مروارید ممکن است در یک یا هر دو چشم تشکیل شود. البته در این حالت ، سرعت رشد آب مروارید در دو چشم ممکن است متفاوت باشد. آب مروارید سرطان نیست .
آب مروارید چشم دقیقا چیست؟
تعریف ساده آب مروارید همان تار شدن بینایی است که تشخیص آن هم به سادگی توسط پزشک قابل انجام است.بطور معمول افزایش سن عامل اصلی بوجود آمدن آب مروارید است. معمولا این بیماری از حدود سن 40 سال شروع میشود.
بغیر از سن، عوامل دیگری نیز میتوانند در بوجود آمدن آب مروارید موثر باشند از جمله دیابت، مصرف دخانیات.
مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی، سابقه وجود این بیماری در خانواده، آسیب فیزیکی به چشم، گذراندن مدت طولانی زیر نور خورشید و یا مصرف استروئید ها (به عنوان مثال دارو هایی که برای درمان بیماری مثل آسم استفاده میشوند دارای اینگونه استروئید ها میباشند.)
علائم آب مروارید کدام است؟
معمولا آب مروارید علائم خاصی ندارد، بخصوص در دوره ابتدایی بیماری اما با پیشرفت بیماری علائمی همچون تاری دید، کور رنگی، کاهش توانایی بینایی در شب، حساسیت زیاد چشم ها به نور، مشاهده هاله ای از نور اطراف چراغ ها و دو بینی از جمله علائمی هستند که بوجود میایند.
یکی دیگر از علائم شایعی که بر اثر آب مروارید بوجود میاید عدم توانایی در تمرکز کردن و دیدن اشیا و یا خواندن نوشته هایی است که در فاصله ی کمی از چشم ها قرار دارند که در این شرایط فرد مجبور میشود از عینک مخصوص مطالعه استفاده کند.
معمولا افرادی که آب مروارید دارند، هنگام رانندگی در شب و بر اثر نور تیر برق هایی که در مسیر وجود دارد دچار ناراحتی میشوند.
همچنین این افراد برای مطالعه کردن نیاز به نور بیشتری دارند چراکه بر اثر آب مروارید، لنز های درون چشم ها ضخیم تر شده و نور سخت تر از آن ها عبور میکند.
تاری دید که ممکن است در نور روشن بدتر باشد. تاری دید ممکن است اول بار وقتی توجه فرد را جلب کند که به هنگام شب در حال رانندگی باشد و به نظر وی برسد که نورها پخش می شوند یا هاله ای دور آنها وجود دارد.
اگر آب مروارید درمان نشود، در طولانی مدت میتواند عواقب جدی همچون از دست دادن کامل بینایی را به همراه داشته باشد.
روند طبیعی پیری . آسیب به چشم . در بیماری های که قند خون بالاست ، مثل دیابت شیرین . التهاب ، مثل اووئیت (التهاب آن قسمت هایی از چشم که عنبیه را می سازد). داروها، به خصوص کورتیزون و مشتقات آن
قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس ، امواج میکرو ویو و اشعه مادون قرمز. علل ارثی ، و نیز اثرات سرخجه روی چشم جنینی که مادرش در اوایل حاملگی مبتلا به این بیماری می شود.
گالاکتوزمی (بیماری ارثی در شیرخواران که باعث ناتوانی در هضم شیر می شود) و عوامل افزایش دهنده خطر سن بالای 60 سال
عوارض آب مروارید چشم !
از دست دادن بینایی . عوارض پس از عمل جراحی ، از جمله پارگی چشم ، چسبندگی ها، عفونت ، و جدا شدن شبکیه از محل خود
معرفی انواع آب مروارید
انواع آب مروارید عبارتند از:
-
آب مرواریدی که مرکز لنز را تحت تاثیر قرار می دهد:
آب مروارید هسته ای ممکن است در ابتدا باعث نزدیک بینی یا حتی بهبود موقت در دید مطالعه شما شود اما با گذشت زمان، لنز به تدریج زرد و روشن تر می شود و تاری بیشتر دید شما را فرا می گیرد. با پیشرفت آب مروارید، لنزتان ممکن است حتی قهوه ای شود.
زرد شدن یا قهوه ای شدن لنز می تواند به سختی منجر به تشخیص بین رنگ ها شود.
-
آب مرواریدی که بر لبه های لنز تاثیر می گذارند:
آب مروارید کورتکس را به صورت متمایل به سفید می کند، و رگه ها در لبه بیرونی پوسته لنز ایجاد می شود ؛ همانطور که به آرامی پیشرفت می کند، رگه ها به مرکز می آید و با عبور نور از وسط لنز تداخل می کند.
-
آب مرواریدی که بر پشت لنز تاثیر می گذارند:
این نوع با یک منطقه کوچک و کدر شروع می شود که معمولا نزدیک پشت لنز قرار می گیرد و درست روی مسیر نور می باشد. اغلب با دید مطالعه شما تداخل پیدا می کند، دید شما را در نور روشن کاهش می دهد، و باعث می شود که نور یا هاله دور چراغ در شب ایجاد شود این نوع آب مروارید گرایش به پیشرفت سریع تری نسبت به انواع دیگر دارد.
آب مروارید مادرزادی:
برخی افراد با آب مروارید متولد می شوند و یا در طول دوران کودکی به آن مبتلا می شوند. این آب مروارید ممکن است ژنتیکی بوده و یا با عفونت داخل رحمی یا آسیب و تروما مرتبط باشد.
این آب مرواریدها همچنین ممکن است به دلیل شرایط خاصی مانند دیستروفی میوتونی، گالاکتوزمی، نوروفیبروماتوز نوع 2 یا سرخجه به وجود آید. آب مروارید مادرزادی همیشه بر بینایی تاثیر نمی گذارند، اما اگر آن ها این کار را بکنند، معمولا از بین می روند.
آب مروارید در کودکان : راههای درمان کاتاراکت در کودکان و شیرخواران …
چه افرادی در معرض خطر آب مروارید هستند
همه افراد ممکن است به آب‌مروارید مبتلا شوند زیرا سالمندی مهم‌ترین عامل زمینه‌ساز آن است.
با این حال احتمال ابتلا در بیمارانی که سال‌هاست به دیابت مبتلا هستند، افراد با سابقه خانوادگی آب‌مروارید، کسانی که جراحی چشم داشته‌اند، افرادی که با نور شدید قرمزرنگ مانند کوره‌های صنعتی مواجه‌اند و بیمارانی که برای درمان سرطان تحت‌درمان‌های رادیوتراپی قرار دارند بیشتر است.
به علاوه، مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتیکواستروئیدی، استعمال دخانیات، مصرف زیاد الکل و تغذیه بدون مقدار کافی میوه و سبزیجات به دلیل کمبود ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها میتواند زمینه ابتلا به آب‌مروارید باشد.
چگونه میتوان آب مروارید را درمان کرد؟
درمان آب مروارید بستگی به این دارد که بیماری چقدر پیشرفته بوده و در چه مرحله ای قرار دارد. در ابتدا باید از کار های کوچکی مثل مطالعه در نور کافی، استفاده از عینک مطالعه قوی تر و همچنین استفاده از عینک آفتابی با کیفیت شروع کنید.
در صورتی که آب مروارید پیشرفته باشد و در امور روزمره زندگی شما مزاحمت ایجاد کند، راه حلی اصلی، عمل آب مروارید است که در یک عمل جراحی بسیار متداول است. طی این عمل جراحی، پزشک لنز چشم را برداشته و آن را با یک لنز مصنوعی جایگزین میکند.
جراحی آب مروارید یک عمل سرپایی است و حدود 15 دقیقه طول میکشد.
بطور قطعی نمیتوان گفت که آب مروارید قابل پیشگیری است اما میتوان با مراقبت کردن از چشم ها با انجام کار هایی همچون استفاده از عینک آفتابی و کلاه نقاب دار، عدم مصرف دخانیات و داشتن یک تغذیه سالم (که شامل میوه و سبزیجات باشد)
و انجام آزمایش چشم بصورت دوره ای (دست کم هر 2 سال یکبار پس از 60 سالگی) احتمال وقوع این بیماری را کاهش داده و زمان بوجود آمدن آن را عقب تر بیاندازیم.
جراحی تنها راه درمان آب مروارید
تنها راه درمان آب مروارید جراحی است؛ در گذشته جراح چشم عدسی را هنگامی که کاملاً کدر شده بود از چشم خارج و دید را توسط عینک اصلاح می‌کرد؛ اما بهتر است قبل از اینکه عدسی کاملا سفت شود عمل جراحی انجام گیرد؛ اگر علائم آب مروارید خفیف باشد تغییر نمره عینک ممکن است موقتا مشکلات شما را حل کند.
دوری از نور خورشید ممکن است به جلوگیری یا کند شدن پیشرفت آب مروارید کمک کند؛ عینک‌های آفتابی که نور ماورا بنفش را جذب میکنند یا عینک‌های طبی با یک پوشش ضد اشعه ماورا بنفش باعث حفاظت از چشم میشوند.
در آب مروارید ناشی از افزایش سن، ملاک جراحی میزان دید مورد نیاز فرد است؛ در واقع جراحی زمانی انجام میشود که کاهش بینایی فرد با زندگی روزمره او مداخله کند.
به ندرت عدم جراحی میتواند منجر به تورم عدسی و ایجاد آب سیاه و افزایش فشار داخل چشم شود که در این موارد باید به صورت اورژانس آب مروارید جراحی شود، در آب مروارید‌های مادرزادی در اطفال جراحی فوری برای جلوگیری از تنبلی چشم ضروری است.
طی جراحی، عدسی کدورت یافته خارج میشود و در صورت امکان یک لنز داخل چشمی با قدرت برابر عدسی چشم فرد در همان محل کاشته میشود، یا گاهی به علت مشکلات چشم بیمار یا طی جراحی عدسی در محل دیگری جلوی عنبیه جاگذاری میشود.
برای جلوگیری از آب مروارید چه کاری کنیم ؟
اگرچه بحث زیادی در مورد اینکه آیا آب مروارید می تواند پیش گیری شود وجود دارد، اما تعدادی از مطالعات نشان می دهند که مواد مغذی و مکمل های غذایی ممکن است باعث کاهش خطر آب مروارید شوند.
یک مطالعه بزرگ 10 ساله از متخصصان بهداشت زنان دریافت که خوردن مکمل های رژیمی ویتامین E و کاتونویید لوتئین و زاکسنتین موجود در غذاه ها و مکمل ها با کاهش ریسک ابتلا به آب مروارید همراه اند.
منابع غذایی خوب سرشار از ویتامین E شامل دانه های آفتابگردان, بادام و اسفناج هستند. منابع خوب لوتئین و زاکسنتین عبارتند از:اسفناج, کلم پیچ و دیگر سبزیجات سبز و پربرگ. مطالعات دیگری نشان داده اند که ویتامین هایی مانند ویتامین C و غذاهای غنی از امگا 3 ممکن است ریسک آب مروارید را کاهش دهند.
یک قدم دیگر که شما می توانید برای کاهش ریسک آب مروارید انجام دهید، استفاده از عینک آفتابی است.
برای جلوگیری از آب مروارید چه چیزی بخوریم ؟
رژیم غذایی سرشار از سبزیجات
ریزمغذی‌های فراوان موجود در سبزیجات خام، به‌خصوص ویتامین A تاثیر فوق‌العاده‌ای برای سلامت چشم‌ها دارند. البته سبزی‌ها باید پیش از مصرف به خوبی شسته و ضدعفونی شوند تا از بروز دیگر بیماری‌ها پیشگیری شود. علاوه بر مصرف روزانه سالاد همراه با چاشنی‌های مفیدی مانند روغن زیتون و آبلیمو میتوان آب سبزیجاتی مانند هویج را نیز در برنامه روزانه گنجاند.
هویج و کدو حلوایی جزو بهترین سبزیجات با این تاثیر فوق‌العاده هستند که میتوان آب هویج و آب کدو حلوایی را برای حفظ سلامت چشم‌ها در برنامه غذایی روزانه گنجاند.
در این‌باره از خواص اسفناج نیز نباید غافل شد. این سبزی خوشمزه منبع غنی از بتاکاروتن و آنتی‌اکسیدان‌هاست که مصرف روزانه آن بر اساس تحقیقات میتواند مانع بروز آب‌مروارید شود.
خاصیت خوردن سیر خام
سیر برای پیشگیری از آب مروارید
فواقد بی‌نظیر سیر بر کسی پوشیده نیست و نمیتوان در چند سطر آنها را برشمرد، اما آنچه در رابطه با سلامت عدسی چشم و جلوگیری از کدرشدن آن توصیه میشود، مصرف روزانه 2 تا 3 حبه سیر است. درواقع، این توصیه سبب شفافیت عدسی چشم میشود، درست مانند زمانی که سطحی را با آب و صابون می‌شوییم.
چای سبز برای جلوگیری از آب مروارید
چای سبز جزو بهترین نوشیدنی‌های سلامت است که تاثیر خوبی نیز بر مشکلات بینایی خواهد داشت. برای بهره‌مندی از خواص این نوشیدنی توصیه میشود روزانه 3 تا4 فنجان میل شود. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز به بهبود عملکرد چشم‌ها کمک میکند و میتواند به‌عنوان یک مکمل محسوب شود.
در رابطه با مقدار مصرف بهتر است نظر پزشک را نیز جویا شد.
معرفی کامل مزایا و عوارض مصرف ویتامین C
خوراکی‌های سرشار از ویتامین C برای جلوگیری از آب مروارید
مصرف مکمل‌های ویتامین C و مواد غذایی سرشار از آن مانند مرکبات، کیوی، توت‌فرنگی و… تاثیر پیشگیرانه‌ای نسبت به تشکیل آب‌مروارید دارد. جالب است بدانید تجمع ویتامین C در عدسی چشم بیشتر از سایر اندام‌ها و قسمت‌های بدن است. در صورتی که آب‌مروارید تشخیص داده شود میتواند با مشورت پزشک مکمل‌های این ویتامین را نیز مصرف کند.
یک مکمل طبیعی از ویتامین C و بتاکاروتن که تاثیر عالی بر بینایی دارد را نیز میتوان به راحتی در منزل تهیه کرد. کافی است آب 2 برگ آندیو، 2 ساقه کرفس، مقداری جعفری و 5 عدد هویج را با هم مخلوط کنید و از فواید بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.
بادام برای جلوگیری از آب مروارید
بادام را نیز باید در گروه‌های خوراکی‌های مفید برای تقویت بینایی و پیشگیری از آب‌مروارید دانست. چند دانه بادام را یک شب در مقداری آب خیس کنید و صبح روز بعد پس از جدا کردن پوست‌ها، میل کنید. البته میتوان به جای آب از شیر استفاده کرد تا ارزش غذایی بالاتری داشته باشد.
گفته میشود گذاشتن عصاره بادام خیس‌شده در بادام روی پلک چشم‌ها به رفع تحریک‌پذیری و قرمزی ناشی از آب‌مروارید نیز کمک میکند.
البته باید توجه داشت هیچ یک از این توصیه‌های طبیعی به طور کامل نمی‌تواند آب‌مروارید را درمان کند و جایگزین عمل جراحی نیست.
درواقع، چنین راهکارها و روش‌هایی به‌عنوان اصول تغذیه و شیوه زندگی سالم بهتر است از دوران کودکی و جوانی رعایت شود تا سلامت عمومی بدن حفظ شده و با آسیب‌های رادیکال‌های آزاد ناشی از آلودگی هوا و… به‌عنوان عامل زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها از جمله آب‌مروارید مقابله شود.
بعد از عمل آب مروارید چه مراقبت هایی لازم است
-
چند روز اول بعد از عمل جراحی با کوچک ترین فشار، زخم ممکن است باز شود. بنابراین محافظ پلاستیکی را به خصوص هنگام خواب به چشم داشته باشید. -
محافظ پلاستیکی قابل شستشو است، لذا روزانه با آب و صابون شسته شود. -
داروها را طبق دستور پزشک استفاده کنید و از استفاده خودسرانه آنها خودداری نمایید. -
در هر مراجعه به پزشک، داروها را با خودتان ببرید و یا نام آن ها را به خاطر بسپارید. -
بهتر است قطره چشمی توسط فرد دیگری در چشم شما چکانده شود. -
در هنگام چکاندن قطره چشمی نباید نوک قطره چکان با سطح قرنیه، مژه ها یا پلک تماس پیدا کند. -
در صورتی که بیش از یک نوع قطره استفاده می کنید، قطره دوم حداقل 5 دقیقه بعد از قطره اول ریخته شود. -
بعد از چکاندن قطره، حداقل یک دقیقه چشم ها را ببندید و از پلک زدن های شدید خودداری کنید. -
تا یک هفته از سجده کردن در هنگام نماز خودداری کنید و مهر را با دست به پیشانی نزدیک کنید. -
پنج روز بعد از جراحی آب مروارید بدون عارضه، استحمام بلامانع است. -
مطالعه، تماشای تلویزیون و فعالیت های عادی زندگی که توام با فعالیت شدید جسمانی نباشد بلامانع است. انجام فعالیت شدید جسمانی پس از جراحی کاتاراکت عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد.
-
سرما یا گرمای هوا آسیبی به چشم عمل شده وارد نمی کند. -
به محض ایجاد درد چشم، قرمزی، حساسیت به نور، کاهش دید و ترشح چرکی از چشم فورا به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که به جراح خود دسترسی نداشتید، به درمانگاه اورژانس چشم مراجعه کنید. -
دید شما در چند روز اول بعد از عمل جراحی ممکن است کامل نباشد که احتمالا به علت ورم موقتی قرنیه و یا وجود بخیه ها است. -
بعد از جراحی آب مروارید، در صورتی که شماره لنز شما بر اساس بهترین دید دور تعیین شده باشد، برای دید نزدیک نیاز به عینک مطالعه خواهید داشت. -
کپسول عدسی ممکن است ماه ها یا سال ها بعد از عمل کدر شده و باعث کاهش بینایی شود. این پدیده به سهولت و با لیزر به طور سرپایی درمان می شود. -
بسیاری از افراد در معرض مشکلات و بیماری های چشمی نظیر آب سیاه چشم و جدا شدن شبکیه هستند. این بیماری ها در افرادی که تحت جراحی های چشم قرار گرفته اند، حتی اگر نتیجه عمل موفقیت آمیز باشد شایع تر است و چون در مراحل اولیه، این بیماری ها بدون علامت واضح هستند، همه افراد به خصوص کسانی که جراحی های چشم داشته اند، باید در فواصل منظم (حداقل یک بار در سال) توسط چشم پزشک معاینه شوند تا در صورت وجود این مشکلات، درمان به موقع انجام پذیرد.
تعدادی از پرسش و پاسخ های مربوط به آب مروارید
پرسش : با سلام . پدر بنده عمل شبکیه و آب مروارید انجام داده و توسط دکتری که عمل را انجام داده هم معاینه شده است . پدر من خونابه ای را اطراف لنز در داخل چشم مشاهده می کند که با بالا و پایین رفتن سر محل آن تغییر می کند . ایا طبیعی است ؟ دکتر ایشان گفته بود که یک ماه دیگر برای معاینه مجدد مراجعه کنید اگر مشکلی وجود دارد تا زودتر مراجعه کنیم با تشکر.
پاسخ : سلام و احترام فعلا اقدامی نیاز نیست. یک ماه دیگر معاینه شون انجام بشه و این یک مورد طبیعی هست .
پرسش : مادر من حدود۶۴ سال سنشه و به تازگی آب مروارید چشم راست رو به روش فیکو امولسیفیکاسیون عمل کرده ولی به علت آستیگمات بالایی که داشته احتمالا بایستی از برش های لیزری روی قرنیه استفاده می شده یا برای اصلاح پیرچشمی از لنزهای مولتی فوکال دیفرکتیو و تطابقی موقع جراحی کاتاراکت استفاده می شده که نشده و احتمالا به همین دلیل دید متوسط و دید نزدیکش اصلا خوب نیست. مثلا نوشته های زیر نویس تلویزیون رو از فاصله ۳ تا ۴ متری نمی تونه بخونه و به هم چسبیده می بینه .
پاسخ : صورت سلامت قرنیه و معاینات نرمال، باقی مانده عیب انکسار ی با لیزیک قابل درمان خواهد بود. نیاز به معاینه دقیق تر می باشد. موفق باشید
پرسش : با سلام به مدت بیست روز است عمل آب مروارید انجام دادم بعد از عمل بینایی ام کاهش زیادی پیدا کرد و بعد از مراجعه به پزشک تشخیص ادم ماکولا داده شده خواستم ببینم این بیماری قابل درمان است یا خیر؟آیا بینایی ام بعد از درمان مانند قبل از عمل میشود یا نه؟با تشکر
پاسخ : علت کاهش بینایی بیست روز بعد از عمل معمولا به علت ادم ، کولا نمی باشد و معمولا التهاب و ورم قرنیه و قسمت های قدامی چشم می باشد و معمولا هم گذرا می باشد و دید به حالت عادی بر می گردد و لازم است توسط جراح علت کاهش بینایی بررسی شود و کاهش دید به علت ادم ، کولا بعد از یک ماه تا حدود 6 ماه بعد به وجود می آید که آن هم گذرا است
پرسش : یکی از پزشکان بیست دقیقه قبل از مصرف ماینوکسیدیل برای همه ی کسانی که ریزش مو ارثی دارند محلول کلوباتازول تجویز میکنند و بیماران ایشان برای مدت چند سال از کلوباتازول در کنار ماینوکسیدیل استفاده میکردند وراضی بودند و پزشک میگفت چون ماینوکسیدیل جریان خون را در سر افزایش میدهد مضرات کورتون را خنثی میکند این حرف درست است ؟و مصرف آن عوارضی مثل آب مروارید چشم ندارد .
پاسخ : خیر -کورتون قوی میتواند مضر باشد ،بنده این روش را تائید نمی کنم .
پرسش : دختری 26ساله متاهل و با سابقه بیماری هایپر پرولاکتین (وجود میکرو آدنوم)هستم. به توصیه آرایشگرم برای پرتر شده موهای ابرویم از قطره استریل چشمی بتامتازون0.1% یا بتازونیت استفاده میکنم. بسیار نتیجه عالی و باورنکردنی دارد.اما امروز دکتر داروساز به من گفتند که این دارو کورتون است و سرطان زاست و بسیار مرا ترساندند.آیا از طریق جذب ابرو هم سرظان زاست یا باعث آب مروارید میشود؟ و اگر این دارو عوارض خاصی ندارد (که با توجه به کورتون بودن آن بعید به نظر می آید)میتوان برای درمان ریزش موی سر استفاده کرد؟
پاسخ : سرطان زا نیست ولی مصرف طولانی ان باعث اتروفی و فرورفتن پوست ناحیه میشود بهتر است استفاده نفرمایید برای ریزش مو چنین اثری ندارد .