نخستین نشست علمی تخصصی دولت چهاردهم و گردشگری، روز دوشنبه ۱۶ مهرماه ۱۴۰۳، از ساعت ۱۴ تا ۱۸ در سالن خلیج فارس پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد. گزارش اختصاصی خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی ۵۵ آنلاین را از این نشست بخوانید.
نشست مطبوعاتی با حضور اصحاب رسانه
پیش از آغاز همایش، نشست مطبوعاتی مسئولین انجمن علمی گردشگری ایران با حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد. در این جلسه، اعضای هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران از جمله دکتر محمد حسین ایمانی خوشخو (رئیس هیات مدیره)، دکتر ولی تیموری، دکتر محمد علی شادی، دکتر ناصر رضایی، دکتر مجتبی جاودان، و خانم دکتر زرندیان به معرفی خود پرداخته و ضمن خوشامدگویی به حضار، در خصوص نقش و اهداف انجمن به بحث پرداختند.
مباحث کلیدی مطرح شده توسط هیات مدیره:
در این نشست، اعضای هیات مدیره انجمن به معرفی تاریخچه این انجمن و نقش پژوهش در توسعه صنعت گردشگری پرداختند. محورهای اصلی این سخنرانی‌ها عبارت بودند از:
- تأکید بر پژوهش و توسعه (R&D) به‌عنوان اولویت اصلی انجمن.
- توجه به پژوهش به‌عنوان سرمایه‌گذاری و نه هزینه.
- ایجاد گردشگری پایدار و توسعه آن در کشور.
- تخصص‌گرایی و نقش آن در پیشبرد صنعت گردشگری.
- شناسایی و استفاده از ظرفیت‌های پنهان صنعت گردشگری.
- تأکید بر همکاری نزدیک میان پژوهشکده‌ها، رسانه‌ها و مردم در راستای ارتقای گردشگری داخلی و خارجی.
- اهمیت تغییر نگرش در سطح کلان مدیریتی به گردشگری و توجه به آن از منظر علمی.
پرسش و پاسخ با خبرنگاران
در ادامه، جلسه پرسش و پاسخ با خبرنگاران برگزار شد. مینا شهری، خبرنگار ۵۵ آنلاین، در خصوص لزوم برگزاری رویدادها و برنامه‌های مرتبط با گردشگری آیینی و میراث فرهنگی ناملموس سؤال کرد. او ضمن اشاره به اهمیت وجود رویدادهایی همچون فستیوال کوچه که در بوشهر برگزار شد، خاطرنشان کرد که این‌گونه فستیوال‌ها می‌توانند فرصتی برای ترویج گردشگری فرهنگی و آشنایی مردم با آیین‌ها و رسوم مختلف و همچنین جذب گردشگر به ویژه به مناطق محروم اما دارای فرهنگ غنی مثل سیستان، زابل و ایرانشهر باشند.
پاسخ اساتید و هیات مدیره‌ی انجمن گردشگری ایران
در پاسخ به این سؤال، اعضای هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران نظرات خود را به تفصیل بیان کردند.
دکتر ناصر رضایی در پاسخ به این سؤال گفت: “ما در کشور ۳۲ استان داریم که هر کدام فرهنگ‌ها و ظرفیت‌های منحصر به فرد خود را دارند، اما برای توسعه گردشگری ابتدا باید زیرساخت‌های سفر فراهم شود. در حال حاضر همه چیز در اختیار وزارت گردشگری و انجمن علمی نیست. یکی از چالش‌های اصلی، نبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل است که حلقه‌ی مفقوده صنعت گردشگری ایران محسوب می‌شود. برای استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، هنوز ساختارهای ریلی و هوایی به درستی ایجاد نشده‌اند و ساختارهای اقامتی نیز مشکلات زیادی دارند. برای جذب گردشگر به این مناطق، باید ساختارهای حمل‌ونقل بهبود یابد و امکانات اقامتی نیز توسعه پیدا کند. این وظیفه وزارت راه و شهرسازی است که در کنار وزارت گردشگری قرار گیرد تا این حلقه مفقوده تکمیل شود. در شهرهایی مانند مشهد، امکانات حمل‌ونقل برای جذب حجم بالای گردشگر فراهم است، اما در شهرهای دیگر و بسیاری از استان‌های محروم و حتی کلان شهرها این بسترها هنوز کامل نشده‌اند. بنابراین، توسعه این زیرساخت‌ها در تمامی شهرها و استان‌ها ضروری است.”
دکتر ولی تیموری نیز به‌طور جامع به این موضوع پرداخت و بیان کرد: “این دغدغه بسیار جدی است و البته موضوع بسیار کلان‌تر از رویدادها است. ما در انجمن علمی گردشگری بارها به لزوم از بین بردن محدودیت‌های گردشگری اشاره کرده‌ایم. گردشگری می‌تواند به‌عنوان یک استراتژی برای متوازن‌سازی توسعه کشور در مناطق محروم به کار گرفته شود. ما باید دیدگاه خود را تقویت کنیم تا تمام ظرفیت‌ها به‌صورت یکسان مورد استفاده قرار گیرند. از نظر ما، تنها جاذبه‌های شناخته‌شده نباید به‌عنوان مقاصد گردشگری معرفی شوند، بلکه مناطق محروم نیز باید با ایجاد زیرساخت‌های مناسب به مقاصد گردشگری تبدیل شوند. معرفی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های پنهان این مناطق با یک رویکرد سازمان‌یافته و متوازن به توسعه منطقه‌ای می‌تواند کمک کند تا گردشگری در نقاط کمتر شناخته‌شده نیز رونق یابد.”
دکتر محمد حسین ایمانی خوشخو در ادامه افزود: “در سال‌های اخیر، روند رو به رشد گردشگری در کشور حفظ شده است و حتی در دوران کرونا نیز گردشگری سلامت به فعالیت خود ادامه داد. با این حال، یکی از حلقه‌های مفقوده در این حوزه، ضعف اطلاع‌رسانی است. نقش رسانه‌ها و برنامه‌ریزی‌های رویدادمحور در این زمینه بسیار مهم است. ما در دوره قبلی، سیاستی را با عنوان ‘توزیع سفر’ دنبال کردیم که هدف آن توزیع گردشگران به تمام نقاط کشور بود، نه فقط به مقاصد شناخته‌شده. مدیریت رویدادها می‌تواند یکی از ابزارهای افزایش تمایل مردم به بازدید از نقاط کمتر شناخته‌شده باشد، به‌ویژه در فصول کم‌رونق گردشگری. این رویکرد در سطح جهانی نیز به‌عنوان یکی از استراتژی‌های مؤثر برای رونق گردشگری شناخته شده است.”
خانم دکتر زرندیان نیز به تأثیرات گسترده‌تر این رویکرد اشاره کرد و گفت: “حتی در مناطقی که ظرفیت زیادی برای گردشگری وجود ندارد، می‌توانیم رویدادهایی را تعریف کنیم. اما در رابطه با مناطق محروم، مانند بخش‌های جنوبی کشور که اشاره کردید، باید به جنبه‌های اقتصادی نیز توجه کنیم. بحث اقتصاد دریامحور، که مقام معظم رهبری به‌ویژه بر آن تأکید کردند و در برنامه ششم توسعه نیز مطرح شد، یکی از جنبه‌های کلیدی است که هنوز آنطور که باید و شاید پیشرفت نکرده است. ما در گذشته از اقتصاد دریامحور به‌خوبی بهره‌برداری کرده‌ایم و حالا باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود تا بتوانیم این ظرفیت را در مناطق جنوبی و محروم کشور پررنگ‌تر کنیم. این یک بحث کلان است که در آینده می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر توسعه این مناطق داشته باشد.”
پایان نشست مطبوعاتی
پس از اتمام نشست مطبوعاتی و استراحتی کوتاه، اولین نشست علمی تخصصی دولت چهاردهم و گردشگری آغاز شد که گزارش آن را می‌توانید اینجا بخوانید.