اکویین و هورمون درمانی
اکویین (EQUIN) نام تجاری داروی استروژن کنژوگه است . اکویین یا استروژن کنژوگه داروهای استروژنی هستند که به عنوان جانشین درمانی در حالات کمبود استروژن، کم کاری غدد تناسلی، آتروفی واژن، نارسایی اولیه تخمدان، درمان علائم متوسط تا شدید وازوموتور در دوران یائسگی و نیز پیشگیری از استروپئوز بعد از یائسگی مصرف می شود. به علاوه، این دارو ممکن است برای درمان خونریزی نامنظم رحم، سرطان پستان یا پروستات نیز به کار رود.
مکانیسم اثر اکویین
استروژن ها با اتصال به گیرنده های خود در هسته سلول میزان ساختRNA و پروتئین های مختلف را در بافت های هدف افزایش می دهند. این پروتئین ها مسئول بروز اثرات استروژن ها هستند.
فارماکوکینتیک اکویین
اکویین یا استروژن های کنژوگه از دستگاه گوارش به خوبی جذب گردیده و عمدتاً در کبد به متابولیت های غیر فعال تبدیل می شوند که غالباً از راه ادرار و مقداری نیز از طریق مدفوع دفع می گردند.
مقدار مصرف اکویین
-
اکویین یا استروژن های کنژوگه در درمان عوارض یائسگی و نیز پیشگیری از استئوپروز به میزان 1/25-0/625 میلی گرم در روز همراه با پروژسترون به مدت ۱۲-۱۰ روز در هر دوره در صورتی که رحم سالم باشد, به کار می روند. -
در درمان هیپوگنادیسم زنانه ۵/۷-۵/۲ میلی گرم در روز، به صورت خوراکی مصرف می شود. -
در کارسینوم پستان 10میلی گرم به صورت خوراکی، ۳ بار در روز و به مدت حداقل ۳ ماه مصرف شود. -
در خونریزی های نامنظم رحمی، به میزان 25 میلی گرم تزریق می شود.
مصرف اکویین در دوران حاملگی و شیردهی
-
مطالعات کافي درباره مصرف داروهای اين گروه در حيوانات يا انسان بيانگر ايجاد ناهنجاريهاي جنيني بوده است و عوارض جانبي گزارش شده موئد ايجاد خطرات در جنين است. به دليل اين خطرات به طور واضح , مصرف اين داروها در دوران حاملگي ممنوع است. -
استروژن ها کیفیت و کمیت شیر را در مادران شیرده کاهش می دهند و ممکن است در شیر مادر نیز وارد شوند. مصرف این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.
کاربرد اکویین یا استروژن کنژوگه برای پیشگیری از بارداری
کاربرد اکویین و قرص های استروژنی برای جلوگیری از بارداری نبوده و مجموعا به حل مشکلاتی از جمله اختلالات قاعدگی، عدم تعادل هورمونی کمک می کنند. در حین مصرف این قرص ها اگرچه احتمال بارداری اندک است، اما صفر هم نیست. با توجه به اینکه مصرف اکویین در بارداری کاملا ممنوع بوده و می تواند به جنین صدمه بزند (در گروه دارویی X قرار دارد)، بهتر است در دوران مصرف از یک روش جلوگیری همراه مثل کاندوم کمک بگیرید.
نکات پزشکی در رابطه با مصرف اکویین یا استروژن کونژوگه
براي بيماراني که از استروژن براي مدت طولاني استفاده مي کنند بايد سطح چربي خون ، فشار خون ، وزن بدن ، عملکرد کبد مرتب کنترل شود.
در صورت وجود علائم زير به پزشک مراجعه کنيد: دل درد ، بي حسي ، سفت شدن عضلات پا يا باسن ، تنگي نفس ، اختلالات بينايي ، تورم دست يا پا ، تاخیر در قاعدگي طبق برنامه ، بارداري مشکوک ، اختلال در تکلم ،افسردگي
موارد منع مصرف اکویین
مصرف اکویین یا استروژن کونژوگه در موارد ترومبوفلبیت فعال یا اختلالات ترومبوآمبولیک، سرطان های وابسته به استروژن، بیماریهای کبدی، خونریزی واژن، شیردهی و نیز سندروم های دوبین – جانسون و روتور نباید مصرف شود.
هشدارها در مورد مصرف اکویین
۱. مصرف طولانی مدت استروژن ها به تنهایی، خطر بروز سرطان آندومتر را افزایش می دهد.
۲. در بیماری هایی نظیر میگرن، زیادی فشار خون، آسم، صرع، ترومبوفلبیت مزمن یا سابقه آن، زیادی چربی خون، بیماری مثانه، وجود ندول یا بیماری فیبروکیستیک پستان قرص اکویین با احتیاط تجویز گردد.
۳. مصرف اکویین در فیبروئیدهای رحمی، ممکن است اندازه فیبروئید را افزایش دهد.
۴. استروژن ها ممکن است علائم آندومتریوز را تشدید نمایند.
۵. در بیمارانی که قبلاً به سرطان آندومتر مبتلا بوده و تحت درمان قرار گرفته اند، اکویین با احتیاط زیاد به کار رود.
عوارض جانبی اکویین
با مصرف استروژن ها، تهوع، استفراغ، سفتی، بزرگ شدن پستان و سندروم پیش از قاعدگی ممکن است ایجاد گردد. احتباس مایعات، تغییر در اعمال کبد، یرقان ناشی از بند آمدن صفرا، بثورات جلدی و کلوآسما، افسردگی، سردرد به ویژه در هنگام فعالیت شدید و نیز افزایش تحریک بافتی، افزایش غلظت فاکتورهای انعقادی، خطر بروز ترومبوآمبولی و آمبولی ریوی و سکته قلبی و افزایش یا تشدید فشار خون از عوارض جانبی دارو هستند.
تداخل دارویی اکویین یا استروژن کونژوگه
-
ریفامپین، گریزئوفولین و داروهای ضدصرع نظیر کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین و پیریمیدون متابولیسم استروژن ها را تسریع می نمایند -
.استروژن ها با تأثیر برفعالیت فاکتورهای انعقادی با اثر داروهای ضدانعقاد نظیر وارفارین مقابله می نمایند. -
اثر ضدفشار خون، وقفه دهنده های گیرنده بتاآدرنرژیک یا مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوناتسین و احتمالاً سایر داروهای پایین آورنده فشار خون به وسیله استروژن ها کاهش می یابد. -
غلظت پلاسمایی سیکلوسپورین با مصرف این دارو افزایش می یابد.
نکات قابل توصیه
۱. اکویین در کودکان به دلیل بسته بودن پیش از موعد اپی فیزهای استخوان که رشدشان هنوز کامل نشده است، با احتیاط مصرف شود.
۲. استروژن ها ممکن است موجب هیپرپلازی و التهاب لثه شوند.
۳. در صورت بروز اختلال تنفسی، اختلال در تکلم یا جهت یابی، درد در سینه یا کتف، کاهش قدرت بینایی یا سردرد شدید و نیز وجود توده در پستان، زرد شدن چشم ها یا پوست سریعاً به پزشک مراجعه شود.
۴. مصرف خوراکی قرص اکویین همراه یا بلافاصله بعد از غذا عوارض گوارشی آن را به حداقل می رساند.
۵. معاینات پستان و بیوپسی آندومتر و همچنین آزمون اعمال کبدی در طول مصرف اکویین مرتباً انجام شود.
6.به منظور پیشگیری از تهوع بهتر است دارو را همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف نمائید.
7.تهوع به خصوص در هنگام صبح معمولا 1 تا 2 هفته بعد از شروع درمان برطرف می شود.
8.در صورت شدت یافتن یا مشکل آفرینی تهوع، مصرف غذاهای خشک و جامد موثر است.
9.در صورت شک به بارداری، مصرف دارو را متوقف نموده و به پزشک اطلاع دهید.
10.مصرف سیگار در طی درمان با اکویین باعث افزایش خطر بروز عوارض جانبی جدی آن خصوصا در خانم های بالای 35 سال می گردد.
توجهات پزشکی – پرستاری
-
فرم تزریقی را پیش از مخلوط کردن با محلول، در یخچال نگهداری کنید و پس از افزودن محلول رقیق کننده آن را تکان ندهید و در صورت تغییر رنگ و یا ایجاد رسوب از مصرف آن خودداری نمائید. -
پودر دارو برای تزریق باید با حلال اختصاصی آن که توسط شرکت سازنده تهیه شده است، با چرخاندن در بین دست ها حل شود. -
بیمارانی که از استروژن ها برای مدت طولانی استفاده می کنند لازم است به صورت سالانه معاینه شوند. وضعیت سطح چربی خون، فشار خون، وزن بدن و عملکرد کبدی را مرتبا کنترل نمائید. -
بخاطر داشته باشید برای درمان خونریزی از رحم یا کاهش خونریزی جراحی بهتر است از اشکال تزریق عضلانی یا وریدی استفاده نمود. -
تزریق وریدی را به آهستگی انجام دهید تا از گرگرفتگی پیشگیری شود. -
تزریق عضلانی را به صورت عمیق و در عضله بزرگ انجام دهید. محل تزریق را ماساژ دهید تا از آتروفی عضلات پیشگیری شود. -
به علت خطر بروز ترومبوآمبولی لازم است مصرف استروژن ها حداقل یک ماه پیش از مدت طولانی بی حرکتی (برای مثال جراحی زانو یا لگن) قطع شود. -
تجویز دوره ای استروژن ها در کمترین دوز موثر و همراه با پروژسترون احتمال بروز سرطان و هیپرپلازی آندومتر را کاهش می دهد. -
دارو باید مطابق دستور بکار برده شود و دوز فراموش شده را به محض بخاطر آوردن مصرف نمائید. البته نه درست قبل از دوز بعدی و همچنین باید از دو برابر نمودن دوز های دارو اجتناب شود. -
بیمارانی که طی دوره یائسگی از درمان دوره ای استروژن استفاده می نمایند توجه داشته باشند که ممکن است با قطع مصرف دارو، خونریزی روی دهد اما توانایی باروری و بارداری وجود ندارد. -
برای استفاده از فرم واژینال دارو، شیوه صحیح کاربرد اپلیکاتور را بیاموزید. لازم است پیش از استفاده، ناحیه واژن با آب و صابون شسته شود. -
بهتر است زمان مصرف کرم واژینال شب موقع خواب باشد. حداقل تا 30 دقیقه پس از مصرف دارو به حالت درازکش باقی بمانید. همچنین می توان جهت جلوگیری از آلوده شدن لباسها و رختخواب از نوار بهداشتی استفاده نمود ولی باید از کاربرد تامپون خودداری نمائید. -
در مصرف فرم واژینال دارو، به دلیل جذب سیستمیک استروژن ها باید همان احتیاط هایی که در مصرف سیستمیک وجود دارد، رعایت گردد.
شرایط نگهداری
اکویین یا استروژن کونژوگه در دماي اتاق دور از نور و رطوبت نگهداري شود.
بیشتر بخوانید:
18 نشانه مهم افزایش بیش از حد استروژن در بدن خانم ها !
افزایش میزان استروژن در زنان و خطر سکته را جدی بگیرید
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم