درد پهلو اشاره به ناراحتی در قسمت فوقانی و کناری شکم یا کمر دارد. این درد معمولا در زیر دنده ها و بالاتر از لگن احساس می شود. افرادی که درد پهلو دارند اذعان می کنند که دردشان در یک طرف بدن شدیدتر است.
اکثر افراد در طول زندگی خود این درد را برای یک بار هم که شده تجربه کرده اند. خوشبختانه درد پهلوها معمولا موقتی است.
اما نوع شدید و مداوم آن می تواند نشان دهنده یک بیماری وخیم باشد. کاهش میزان آب بدن و ابتلا به عفونت دستگاه ادراری مهمترین علل درد شکم و پهلو مداوم و شدید است. سنگ کلیه و سایر بیماری تاثیر گذار بر روی کلیه ها نیز قادرند چنین دردهایی ایجاد کنند.درست است.
اکثر ما از درد پهلو به درد کلیه تعبیر می کنیم. اما این درد تنها مختص به کلیه نیست. بلکه سایر بیماری ها نیز می توانند علائمی مانند این نوع درد را به همراه داشته باشند.
بنابراین اگر درد مزمنی در پهلو دارید که شدید است و به خصوص با علائم دیگری نیز همراه است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
برخی از علل شایعی که موجب ایجاد درد پهلو می شوند عبارتند از:
-
عفونت کلیه -
آبسه کلیه -
سنگ کلیه -
کم شدن آب بدن -
عفونت مثانه -
زونا -
سندرم Tietze -
آرتروز ویژه ستون فقرات -
شکستگی ستون فقرات -
اختلالات ایجاد شده بر روی دیسک -
تحت فشار بودن یکی از عصب های کمر -
اسپاسم عضلانی
علل کمتر شایع درد پهلو عبارتند از:
-
بیماری کلیوی -
ذات الریه -
پانکراتیت -
آپاندیسیت -
انسداد در دستگاه ادراری -
یکی از بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون -
انفارکت کلیوی (زمانی رخ می دهد که لخته ای جربان خون را به کلیه ها مسدود کرده است) -
هرپس زوستر -
آنوریسم آئورت شکمی -
نشانه های مرتبط با درد پهلو
درد پهلو اشکال مختلفی دارد. گاهی این درد خسته کننده است و گاهی نیز مانند گرفتگی عضلات است. گاهی نیز درد تیر کشنده است. در این حالت معمولا درد به صورت متناوب می آید و می رود.
علت درد پشت و پهلو چپ
علت درد پشت و پهلو چپ شما را باید در عضلات اطراف ستون فقرات و اصولا پاتولوژی های ستون فقرات جشتجو کرد. توصیه ما ابتدا بررسی محل درد است ، اگر محل درد عمدتا در اطراف کمر و شرایطی شبیبه کمردرد می باشد باید حتما ام ار ای کمر انجام شود و دیسک کمر بررسی شود .
اگر درد پهلو چپ به پای چپ و یا درد پهلو راست به پای راست تیر می کشد باید نوار عصب و عضله برای یررسی عامل فشار روی عصب در کمر انجام شود .
حتی بسیاری از بیماران درد بین دو کتف و نزدیک به گردن را درد پهلو توصیف می کنند که در این شرایط باید دیسک گردن هم مورد بررسی قرار گیرد .
علائم درد پهلو همراه با مشکلات کلیوی
اگر درد شما همراه با علائم زیر باشد، به احتمال زیاد این درد نشان دهنده یک مشکل کلیوی است:
-
بثورات پوستی -
تب -
سرگیجه -
حالت تهوع -
استفراغ -
یبوست -
اسهال -
خون در ادرار -
احساس درد در هنگام ادرار کردن
اگر هر یک از علائم بالا را همراه با درد طولانی مدت پهلو داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
علائم درد پهلو همراه با کم آبی بدن
اگر تجربه درد مداوم همراه با علائم و نشانه های کم آبی بدن را دارید سریعا به پزشک مراجعه کنید. علائم کم آبی بدن عبارتند از:
-
تشنگی شدید -
عدم وجود خروجی عرق -
سرگیجه -
ضربان سریع قلب -
خشکی و چسبیدن دهان -
سردرد -
تب -
یبوست -
ادرار تیره -
کاهش برون ده ادرار
کم آبی بدن موقعیتی است که سریعا باید درمان شود. هنگامی که بدن آب کمی در اختیار داشته باشد، همه اعضا از جمله سلول ها و بافت ها نمی توانند عملکرد مناسب داشته باشند. این موضوع می تواند عوارض خطرناکی از جمله شوک را ایجاد کند.
تشخیص علت درد پهلو
عفونت‌های ادراری می‌توانند منشاء کلیوی یا مثانه‌ای داشته باشند چون به هم مربوط هستند، اما علائم و نشانه‌های این دو عفونت با هم فرق دارند.
نشانه‌های عفونت مثانه معمولا با سوزش در موقع ادرار کردن همراه است و همچنین دفعات دفع ادرار در این‌گونه مواقع بالا می‌رود و در پاره‌ای اوقات وجود خون در موقع دفع ادرار مشاهده می‌شود.
اما در عفونت‌های کلیوی احساس درد در نواحی پشت (پهلوها) درست جایی که کلیه‌ها واقع شده‌اند، حس می‌شود و نیز این درد در موارد شدیدتر همراه با تب و لرز می‌باشد. در ضمن اگر عفونت حاصل از کلیه‌ها درمان نشود، این عفونت به گردش خون راه یافته و باعث مرگ شخص بیمار می‌گردد.
روش‌های درمان عفونت‌های ادراری
مهم این است که علائم عفونت مثانه خود را خیلی زود تشخیص دهید و به درمان توسط پزشک نه خوددرمانی بپردازید.
اما اگر دچار عفونت کلیوی شده باشید به یک متخصص بیماری کلیوی مراجعه نمایید تا پزشکان با آنتی بیوتیک‌هایی خوراکی و یا حتی آنتی بیوتیک‌های تزریقی بسته به میزان عفونت شما به درمان آن بپردازند.
روش‌هایی برای کاهش ابتلال به عفونت مثانه و کلیه وجود دارد، مهمترین آن این است که؛ برای جلوگیری از این گونه عفونت‌ها؛ قبل و بعد از هر بار رابطه جنسی مقدار فراوانی نوشیدنی که بهترین آن‌ها آب است مصرف گردد تا با ادرار کردن مقدار باکتری‌هایی که جمع شده‌اند، دفع شوند.
این باکتری‌ها می‌توانند زمینه ساز عفونت باشند.
سایر علائم همراه با درد پهلو چه هستند ؟
پزشک همچنین ممکن است از آزمایش خون و تصویربرداری برای تعیین علت درد پهلو استفاده کند. آزمایشات تصویری، مانند تصویر برداری فراصوت یا اشعه X، اجازه می دهد تا پزشک نگاه عمیق تری به درون بدن شما داشته باشد و مشکلات احتمالی در اندام ها، بافت ها و عضلات را تشخیص دهد
قبل از انجام این آزمایش، پزشک یک ماده حاجب به یکی از رگ های شما تزریق می کند. این کار برای بهبود کیفیت تصاویر ایجاد شده انجام می شود.
با وجود این ماده حاجب در رگ ها، انسداد در عروق خونی و اندام ها نمایان تر شده و بهتر شناسایی می شود. این رنگ که معمولا حاوی ید است کاملا بی ضرر است و به ندرت ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.
دیگر تست های تشخیصی که معمولا برای یافت علت درد استفاده می شوند عبارتند از:
-
سی تی اسکن شکمی: که یک نوع اشعه ایکس تخصصی است و می تواند تصاویر مقطعی از شکم را نشان دهد. -
سیتوسکوپی: در این روش یک لوله نازک که یک دوربین روی آن نصب است، برای دیدن جزئیات بیشتر وارد مثانه می شود. -
آزمایش ادرار: معمولا آزمایش ادرار ساده اولین آزمایشی است که تجویز می شود. -
کشت ادرار: برای تشخیص باکتری های موجود در ادرار از این آزمایش استفاده می شود.
جلوگیری از درد پهلو
اگر تجربه چنین دردی را داشته اید و می خواهید دیگر آن را احساس نکنید، از روش های زیر استفاده کنید:
-
حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید. -
میزان مصرف الکل خود را محدود کنید. -
رابطه جنسی سالم داشته و در طول مقاربت بهداشت شخصی را رعایت کنید. -
رژیم غذایی تان را سرشار از سبزیجات، میوه ها و پروتئین های بدون چربی کنید. -
حداقل سه بار در هفته ورزش کنید.
درمان درد پهلو
استراحت اولین درمانی است که برای اشکال مختلف درد پهلو توصیه می شود. اگر این درد جزئی باشد، استراحت در کنار فیزیوتراپی می تواند منجر به تسکین درد شود.
اگر اسپاسم های عضلانی در طی این درد به سراغتان می آید معمولا با انجام حرکات ورزشی خاص که توسط پزشک توصیه می شود، درد کمتر می شود. در ادامه درمان های پهلو درد را با توجه به عامل ایجاد کننده آن بر شمرده ایم.
درمان درد پهلو ناشی از التهاب
برای دردی که به علت التهاب ایجاد می شود، مانند درد همراه با عفونت و ورم مفاصل، درمان دقیقا به شرایط خاصی بیماری ارتباط دارد.
در واقع در این مورد با درمان علت، درد پهلو نیز از بین خواهد رفت.در افرادی که به علت عفونت های کلیوی به این نوع درد مبتلا شده اند، بستری شدن می تواند راه مناسبی باشد. اما در موارد جزئی استفاده از آنتی بیوتیک می تواند عفونت کلیه را از بین ببرد.
در صورتی که عفونت جدی باشد، بعد از بستری شدن بیمار، از آنتی بیوتیک وریدی استفاده می شود.برنامه های درمانی و ورزش های فیزیکی اغلب می توانند درد ناشی از آرتروز در ستون فقرات را درمان کنند.
ضمن این که تجویز داروهای ضد التهابی نیز می تواند با کاهش التهاب، درد را نیز از بین ببرد. اما اگر مشکل نخاعی علت این درد باشد، ممکن است برای درمان نیاز به عمل جراحی باشد.
درمان درد پهلو ناشی از سنگ کلیه
اگر سنگ کلیه دارید، مصرف داروهای مسکن در کنار نوشیدن مقدار زیادی مایعات می تواند در دفع سنگ به شما کمک کند. در اغلب موارد، سنگ کلیه عمل جراحی نیاز ندارد.
اما اگر سنگ به قدری بزرگ باشد که نتوان آن را دفع کرد، روشی به نام سنگ شکن استفاده می شود. در این روش با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، سنگ بزرگ به قطعات کوچکتر شکسته می شود.
سپس بیمار با مصرف مایعات زیاد، می تواند سنگ را دفع کند. البته روش های جراحی دیگری نیز برای درمان و حذف سنگ کلیه وجود دارد.
اگر درد شدید باشد، معمولا داروهای مسکن و ضد درد نیز تجویز می شود. گاهی نیز برای دفع سنگ بیمار باید در بیمارستان بستری شده و تحت نظر پزشک سنگ خود را دفع کند.
در هر صورت اگر تجربه درد شدید یا طولانی مدت دارید حتما به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر بعد از درمان نیز چنین دردی داشتید، پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید.
نکته :
درد پهلو و کمر مستقیما با هم در ارتباط هستند و شما حتی در فیزیوتراپی کمر باید عضلات اطراف کمر و خود کمر را فیزیوتراپی کنید تا جواب موثری از درمان درد پهلو بگیرید . پی ار پی زانو موثر می باشد ولی پی ار پی برای مشکلات ستون فقرات چندان موثر نیست .