هر مهندس لحظاتی از زندگی خود را به یاد می آورد که سعی می کرد شغل خود را برای یکی از دوستان یا اعضای خانواده توضیح دهد. این تجربه برای همه آنها و به خصوص برای مهندسان شیمی دردناک بود.
این به این دلیل است که مردم اغلب درک روشنی از مهندسی ندارند، به خصوص رشته مهندسی شیمی، جایی که تفاوت زیادی بین معنای بیرونی و درونی وجود دارد. کلمه مهندس شیمی ظاهراً معانی زیر را تداعی می کند:
در حالی که یک مهندس شیمی قبل از اینکه شیمیدان باشد یک مهندس است! مهندسي كه كمي از شيمي مي داند. مهندسي که اکتشافات آزمايشگاهي شيمي را در توليد صنعتي توسعه مي دهد. مهندس طراحی فرآیند مهندسي كه تجهيزات فرآيندهاي شيميايي، بيولوژيكي و محيطي را طراحي مي كند. به عبارت دیگر، مهندسی شیمی یکی از رشته های مهندسی است، نه یکی از گرایش های شیمی.
تقریباً هر چیزی که در زندگی روزمره استفاده می کنید (از جمله پلاستیک، فلز، پارچه، کاغذ، مواد غذایی، لوازم آرایشی، داروها و غیره) با کمک مهندسان شیمی ساخته می شود.
این حرفه طیف وسیعی از فعالیت ها را در بر می گیرد. به همین دلیل نمی توان این فیلد را در یک یا چند جمله به طور کامل تعریف کرد. زیرا با هر جمله ای که این حوزه را تعریف می کند، طیف وسیعی از توانایی های مهندسان شیمی ناگفته می ماند. این در حالی است که با گذشت زمان و ظهور جنبه های جدیدی از توانایی مهندسان شیمی، این تعریف برای همیشه کامل نخواهد بود. چند سال پیش انجمن مهندسین شیمی آمریکا تعریف زیر را از مهندسی شیمی ارائه کرد!
تعریف رسمی انجمن مهندسی شیمی آمریکا (AIChE)
کاربرد اصول علوم فیزیک با مبانی اقتصاد و روابط انسانی در حوزه هایی که مستقیماً با فرآیندها و دستگاه هایی مرتبط هستند که در آنها ماده در معرض تغییر حالت یا مقدار انرژی یا ترکیب آن است.
مطمئناً هیچ یک از این کلمات شما را جذب نکرد. چند بار دیگه بخون شاید چیزی بهت برسه (البته به شرطی که خودت مهندس شیمی باشی!) اما توصیه می شود در پاسخ به سوالی که در مورد مهندسی شیمی از شما می پرسد از این تعاریف خشک و رسمی پرهیز کنید!! برای مثال می توان از تعریف زیر استفاده کرد:
طراحی فرآیند برای صنایع شیمیایی، برای تبدیل مواد خام به محصولات با ارزش افزوده
دروس مهندسی شیمی
حدود 35 تا 45 درصد دروس مهندسی شیمی مانند سایر دروس مهندسی است. (15% دروس عمومی، 20% دروس پایه (ریاضی و فیزیک)، 10% دروس عمومی مهندسی). 15 درصد رشته های مهندسی شیمی مربوط به دانشکده شیمی است. 405 رشته مهندسی شیمی به دروس اصلی (25 درصد) و دروس انتخابی به رشته اصلی (15 درصد) اشاره دارد.
دروس اصلی در این زمینه عبارتند از:
تعادل مواد و انرژی، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، انتقال جرم، سینتیک و طراحی راکتور، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی، مدیریت فرآیند، عملیات واحد، طراحی مهندسی و اقتصاد
گروه مهندسی شیمی:
مقطع کارشناسی دارای 8 گرایش زیر است:
1. پالایش: دانش تبدیل نفت خام به فرآورده های نفتی.
2. پتروشیمی: دانش تبدیل شاخه ای از فرآورده های نفتی به فرآورده های غیر نفتی (پلیمرهای خام و محصولات پتروشیمی)
3. پلیمر: دانش تبدیل پلیمرهای خام (PVC، PP، PE) به پلیمرهای صنعتی (لاستیک، چسب، رنگ و …)
4. صنعت گاز: دانش تبدیل گاز طبیعی به گاز مصرفی (اعم از استخراج، پالایش، انتقال و …) (با توجه به منابع غنی گازی ایران و رتبه دوم ایران در جهان از این نظر، آینده این روند بسیار روشن است. بودن)
5. صنایع شیمیایی مواد معدنی: دانش تبدیل مواد شیمیایی استخراج شده از معادن به محصولات شیمیایی معدنی (گچ، سیمان، کاشی، اسیدها و بازها، گازهای صنعتی و …)
6. صنایع غذایی: دانش تبدیل غذا به محصولات غذایی مغذی تر با طعم بهتر.
7. طراحی فرآیند صنعت نفت: همانطور که از نامش پیداست، دروس اختصاصی و اختیاری این گرایش باید موضوعات مرتبط با صنعت نفت را مطرح کند.
8. بهره برداری: این گرایش را می توان یک رشته مستقل دانست و شامل دروسی مانند اکتشاف نفت، حفاری، مخازن هیدروکربنی و … می باشد.