معرفی گل جعفری و انواع آن

روش نگهداری و تکثیر گل جعفری

گل جعفری گیاهی زیبا با گلبرگ های ظریف، پرپشت و خوشبو با رنگهای متنوع است که بسیار مقاوم در برابر گرما و تغییرات غیر منتظره دما می باشد. این گل رشد سریعی دارد و بوته های فشرده آن خیلی زود باغچه را با برگ و ساقه های سبز خود پر می کنند.

جعفری گیاهی، افراشته و سریع‌الرشد با برگ‌های سبز تیره و براق و معطر که دارای بریدگی‌های عمیق هستند. گل‌های بزرگ و پر گلبرگ آن در رنگ‌های زرد و طیف‌های مختلف رنگ نارنجی در تابستان ظاهر می‌شوند.

در میان گل‌های یک ساله، این گل جزو دست و دل‌بازترین گل‌ها است و طیفی از رنگ‌های طلایی، مسی، و برنجی را باغچه‌های تابستانی و پاییزی ما وارد می‌کند. یکی از دلایل محبوبیت گل جعفری، احتمالاً به این بازمی‌گردد که می‌تواند در تمام طول تابستان گل‌های روشن و زیبایی بدهد.

مشخصات گیاه شناسی گل جعفری

گل جعفری با نام علمی “Tagetes” گل جعفری از خانواده آفتابگردان می باشد گیاهی است یکساله تا چندساله که در صورت فراهم آوردن شرایط نگهداری می تواند تا چند سال به گلدهی ادامه دهد.

گل جعفری بیش از ۵۰ گونه دارد که مناسب ترین گونه های آن برای پرورش جعفری فرانسه (گل کوچک ) و جعفری مکزیکی (گل بزرگ) هستند .رنگ گلها عموما زرد و نارنجی هستند که در گل کوچک زرد طلایی می باشد .

ارتفاع گلهای گل کوچک بین ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر و گل بزرگ بین ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر رشد می کند حداکثر رشد این گلها در سال دوم اتفاق می افتد .گل دهی جعفری از اواخر بهار تا فصل سرما می باشد که دردر گرمای مرداد کمی از گلدهی گیاه کم می شود و سپس بافروکش کردن حرارت مجددا گیاه به گل می نشیند و تا شروع فصل سرما گلدهی ادامه پیدا می کند.

انواع گل جعفری

جعفری گل درشت (Tagetes_erecta) با ارتفاع حدود ۹۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر، بلندترین گونه به شمار می رود. آن‌ها گاهی اوقات به عنوان گل‌های جعفری آفریقایی و یا آمریکایی شناخته می‌شوند.

گل جعفری فرانسوی (French marigolds)، تا حدی کوچک‌تر و فشرده‌تر هستند. آن‌ها که زیبا و چشم‌نواز هستند، گل‌های جذاب و پررنگ و لعابی داشته و معمولاً از ارتفاع ۱۵ تا ۶۰ سانتی‌متر رشد می‌کنند.

جعفری کوتاه (dainty T. tenuifolia)، که معمولاً در باغ‌های سنگی استفاده می‌شود، مکان‌های خشک و گرم را دوست داشته و حاشیه خیلی خوبی برای باغ‌ها ایجاد می‌کند. گل آن‌ها خوراکی است.

گل جعفری آفریقایی (Tagetes erecta) تا ۴ پا رشد کرده و گل‌های بزرگ به رنگ نارنجی یا زرد دارد.

نیازهای اکولوژ یک گل جعفری

آبیاری: به میزان آب متوسط نیاز دارد یعنی نباید سطح بستر خاک خشک شود و یا از طرفی نباید در آبیاری آن زیاده روی کرد. بنابراین بهتر است هر زمان که سطح خاک رطوبت خود را از دست داد نسبت به آبیاری آن اقدام کرد. البته این گیاه دورهای کوتاه خشکی را نیز به خوبی تحمل می کند.

نور: به مکانی با نور کامل و حداقل ۶ ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. کمبود نور یکی از دلایل عدم گلدهی این گیاه و یا ریز شدن و حتی ریزش غنچه های گل است. البته اگر دما در تابستان بسیار بالا می رود بهتر است مکان کاشت این گیاه به گونه ای باشد که در بعد از ظهر از سایه برخورد شود. محیط گرم و نور شدید نیز از دلایل کوچک ماندن گلها و ضخیم شدن برگسار و همچنین سوختگی نوک و حاشیه برگها است.

دما: برای دستیابی به بهترین کیفیت گل دمای ۲۲-۱۸ درجه سانیتگراد در طی روز و ۱۸- ۱۵ در طی شب مورد نیاز است.گیاه جعفری می توان در مناطقی که سرمای زمستان در طیف ۴ درجه الی ۷- در جه سانتیگراد می تواند به زندگی خود ادامه دهد و در واقع به شکل چندساله زندگی کند. البته گلدهی مناسب این گیاه در سال بعد بستگی به انجام هرس در زمان مناسب دارد که در قسمت هرس توضیح داده ام.

خاک: به خاکی با زهکش خوب که اضافه آب حاصل از آبیاری را عبور داده و در خود نگه ندارد ، نیاز دارد. بنابراین می توان از مخلوط خاک برگ+ خاک معمولی + کود بسیار پوسیده گاوی استفاده کرد.

تغذیه و کوددهی: در طی فصل رشد نیز می توان از کودهای محلول با فرمول ۱۵-۱۵-۱۵ هر ۴-۳ هفته یکبار استفاده کرد.

روش هرس کردن گل جعفری

این گیاه را به شیوه ای می توان هرس کرد که مدت زمان گلدهی آن را افزایش داد البته این کار را باید در زمان مناسبی انجام داد. بدین صورت که زمانی که جوانه انتهایی شکل گرفت و بسیار کوچک بود (قبل از باز شدن گلها)، می توان آنرا به همراه جفت برگ زیرین آن از گیاه مادری جدا کرد.

در طی فصل گلدهی نیز جداسازی گلهای پژمرده منجر به طولانی تر شدن مدت زمان گلدهی گیاه خواهد شد زیرا انرژی گیاه به جای اینکه صرف تولید بذر شود، صرف تولید گلهای جدید خواهد شد.

در صورت نگهداری این گیاه به شکل چندساله ، ساقه های بسیار بلند این گیاه را که گلدهی داشته اند و گلدهی آنها تمام شده است را میتوان از فاصله نیم سانتیمتری از نزدیکترین انشعاب در نواحی پایین تر ساقه قطع کرد. انشعابات زیرین شروع به رشد می کنند و مجددا گلدهی خواهند داشت.

روش تکثیر گل جعفری

گل جعفری اغلب از طریق کاشت بذر افزایش می یابد، اما از قلمه آن نیز می توان استفاده کرد که هزینه بیشتری دارد. برای استفاده از قلمه بخش انتهایی شاخساره به طول ۶ -۸ سانتی متر استفاده می شود.

کاشت بذر راه اصلی تکثیر این گیاه است. بذرها را می توان بعد از گذر خطر یخبندان و سرما در فصل بهار در بستر اصلی کاشت و یا اگر بخواهیم گلهای گیاه را زودتر از حد معمول داشته باشیم می توان ۸-۶ هفته قبل از برطرف شدن سرمای زمستانه و البته در محیط داخلی منزل نسبت به کاشت بذرهای گیاه اقدام کنیم و گیاهان جوان را بعد از گذران زمستان به محیط باز بیرون از خانه منتقل کنیم که در چنین شرایطی یک یا دو هفته بعد از زمان انتقال و جابجایی شاهد گلدهی بسیار خوب این گیاهان خواهیم بود.

برای کاشت بذرها می توان از مخلوط خاک برگ و خاک معمولی استاده کرد و روی بذرها را با لایه نازکی از خاک پوشاند .بذرهای این گیاه برای جوانه زنی به نور نیاز ندارند. جوانه زنی بذرها در ۲۶-۲۴ درجه سانتیگراد در طی ۷-۵ روز روی می دهد.بعد از جوانه زنی بذرها می توان دما را تا ۲۱-۱۹ درجه سانتیگراد پایین آورد. ۷-۶ هفته بعد از جوانه زنی بذرها، گیاه به قدر کافی بزرگ می شود که بتواند گل بدهد.

آفات و بیماری های گل جعفری

گفته می شود که گیاه جعفری به دلیل عطری که دارد می تواند برخی از آفات را خود به خود دفع کرده و به انان دچار نشود .به همین دلیل گاهی در برخی از مناطق کشاورزان ترجیح می دهند که این گیاه را در کنار گیاهانی مانند گوجه فرنگی، فلفل قرمز، بادمجان، سیب زمینی و تنباکو بکارند تا میزان فعالیت آفات در محصولاتشان کاهش یابد که البته مطالعات آزمایشگاه و علمی هنوز موثر بودن این مسئله را اثبات نکرده اند.

اما این تحقیقات به تاثیر مثبت جعفری فرانسوی بر روی کاهش فعالیت نماتدهایی که در خاک فعالیت می کنند اشاره کرده اند. از بین آفات باید مراقب کنه تارعنکبوتی (بخصوص در هوای گرم و مرطوب) و تریپس بود .

بیماریهایی همانند سفیدک پودری ، بوترتیس و لکه برگی نیز از جمله بیماریهایی هستند که در شرایط عدم تهویه مناسب هوا در اطرف گیاهان، آبیاری بیش از اندازه و خیس ماندن برگسار گیاه بخصوص در طی شب تا صبح ممکن است شیوع یابد.

خواص داروئی گل جعفری

• از گلهای گیاه گل جعفری برای معالجه ناراحتی‌های چشم و برای التیام
• زخمهای بد و صعب الاندمال استفاده می‌شود
• در استعمال داخلی برای تصفیه خون مفید است
• از عصاره گیاه برای قطع خون بواسیر خونی و تسکین درد ماهیچه‌ها استفاده می‌شود
• له‌شده برگهای آن را برای تحلیل دانه‌های جلدی و التیام جوش و کورک و کفگیرک به کار می‌برند
• از جوشانده گلهای گل جعفری برای رفع سرماخوردگی استفاده می‌شود
• برای تقویت و افزایش بینایی می‌خورند.
• از جوشانده گلهای جعفری به عنوان بادشکن مصرف می‌شود

بیشتر بخوانید:

گل اختر : راهنمای نگهداری و پرورش گل و گیاه زینتی اختر

روش کاشت و پرورش گل میخک

راهنمای کاشت و پرورش گل ختمی