کلیسای نوتْرْدام پاریس
کلیسای جامع نوتْرْدام پاریس (به فرانسوی: Cathédrale Notre Dame de Paris، بخوانید: نُتغِدام دو پَغی) کلیسای معروفی در شهر پاریس است. این کلیسا در جزیره سیته در میانه رود سن و در منطقه چهارم در مرکز پاریس واقع شدهاست. هر سال ۱۳ میلیون نفر از آن بازدید میکنند.
محل فعلی کلیسای نوتردام برای هزاران سال مکان مقدسی بوده است، در ابتدا معبدی متعلق به کاهنان بوده، سپس به یک معبد رومی تبدیل شده که متعلق به خدای ژوپیتر بود. بعدها تبدیل به یک کلیسای مسیحی شد و نهایتا در حدود ۸۵۰ سال پیش (سال ۱۱۶۳ میلادی) به دستور لویی هفتم، پادشاه فرانسه ساخت یک کلیسای جامع که مورد غبطه ی تمام اروپا بود آغاز و بدین ترتیب کلیسای نوتردام که تا به امروز در میان تمام کلیساهای گوتیک دنیا منحصربفرد است، متولد شد.
جالب است بدانید که کلیسای جامع یا cathedral فقط به یک کلیسای بزرگ قدیمی گفته نمیشود. ریشه لغوی آن cathedra است یعنی یک صندلی و آن صندلی متعلق به یک اسقف یا اسقف اعظم است که نمایندگان پاپ هستند. پس کلیسای جامع که در هر شهر ممکن است فقط یک نمونه از آن وجود داشته باشد (در بعضی شهرها اصلا کلیسای جامع نداریم) محل جلوس اسقف یا اسقف اعظم (نمایندگان پاپ) می باشد. نوتردام در زبان فرانسه به معنی بانوی ما (اشاره دارد به حضرت مریم) است و این کلیسا به حضرت مریم مقدس پیشکش شده است. در فرانسه کلیساهای زیادی به این نام وجود دارد، لذا کلیسای جامع پاریس معروف است به کلیسای نوتردام پاریس یا نُتغِدام دو پَغی.
تاریخچه کلیسای نوتردام پاریس
در محلی که هم اکنون این کلیسا قرار دارد تا قبل از قرن چهارم میلادی معبدی غیر مسیحی وجود داشتهاست. در قرن چهارم کلیسایی بزرگ جای آن معبد را گرفت. این ساختمان تا قرن دوازدهم بر جای بود ولی در آن زمان جمعیت پاریس بهطور ناگهانی بالا رفت و تصمیم گرفته شد تا کلیسا را بزرگ گردانند. بدین ترتیب ساختمان قبلی را خراب کرده و در سال ۱۱۶۳ میلادی ساختمان جدید شروع شد که ساختن آن تقریباً دو قرن طول کشید و در ۱۳۴۵میلادی به پایان رسید. این کلیسا تا مدتی طولانی بزرگترین کلیسای اروپا بود ولی هماکنون نه تنها در اروپا بلکه در فرانسه کلیساهای بزرگتر از آن وجود دارند.
کلیسای نوتردام که شاهکار معماری گوتیک است، در قلب پاریس، در Ile de la Cite (جزیرهای در رودخانهی سن) و نزدیک Latin Quarter قرار دارد. Ile de la Cite جزیرهای در رودخانهی سن است که مرکز تاریخی و جغرافیایی پاریس محسوب میشود. در این بخش کوچک، رومیها شهری به نام لوتتیا را ساخته بودند و از قرن ۶ تا ۱۴، پادشاهان فرانسه در آن زندگی میکردند. کلیسای نوتردام در سال ۱۱۶۳، توسط پادشاه لوئیس ششم (سنت لوئیس) و اسقف Maurice de Sully ساخته شد.
ساخت این بنا بیش از ۱۵۰ سال طول کشید. این کلیسا در ابتدا به سبک گوتیک اولیه ایجاد شد و بعدها اجزای دیگری همچون بخش غربی و شبستان کلیسا به آن اضافه شد که نشاندهندهی تغییر به سبک بالای گوتیک بود. برای تزیین داخل و خارج آن صدها مجسمه کوچک و بزرگ از سنگ یا چوب تراشیدهاند. گردشگران در همان ابتدا مبهوت تزئینات نمای ساختمان، با مجسمههای زیاد، ستونهای قوسی و عجیب آن میشوند. حتما از ۲۱ شخصیت در گالری پادشاهان بازدید کنید که سر خود را در دوران انقلاب از دست دادهاند. امروزه این سرها در موزهی Cluny به نمایش گذاشته شدهاند.
ارقام کلیسای نوتردام پاریس
در بالای در اصلی و در ارتفاع بیست متری، بیست و هشت مجسمه سنگی سه و نیم متری نصب شدهاند که پادشاهانی را نشان میدهند که قبل از ظهور عیسی (یسوع) بر اسرائیل حکومت راندهاند.
برجهای کلیسا هر کدام ۶۹ متر بلندی داشته و برای رسیدن به بالای آن باید ۳۸۰ پله را بالا رفت (آسانسور هم هست). بلندی فلش (مناره) این کلیسا ۹۶ متر میباشد؛ و بلندترین نقطه زیر سقف آن ۴۳ متر از سطح زمین ارتفاع دارد. طول و عرض ساختمان به ترتیب، ۱۳۰ متر و ۴۸ متر میباشند. سقف آن بر روی ۷۵ ستون بنا شده و ساختمان ۱۱۳ پنجره دارد.
به مرور زمان ناقوسهای متعددی در برجهای این کلیسا نصب شدهاند. بزرگترین آنها که امانوئل نام دارد در سال ۱۶۸۵ میلادی ساخته شده که ۱۳ تن وزن دارد و تنها زبانه آن تقریباً ۵۰۰ کیلو میباشد. این ناقوس فقط در موارد استثنائی و فقط چند بار در سال نواخته میشود (مثلاً ۱۱ نوامبر که سالروز پایان جنگ جهانی اول است) ناقوسهایی که سه بار در روز به صدا در میآیند وزنشان بین ۷۶۷ کیلو تا ۱۹۱۵ کیلو میباشد.
دو دستگاه ارگ هم در کلیسا موجود است که بزرگترین آنها ۷۳۷۴ لوله دارد.
کلیسای نوتردام در ادبیات
ویکتور هوگو در اثر سال ۱۸۳۱ خود به نام «گوژپشت نتردام» که فیلم مشهوری نیز از روی آن ساخته شدهاست، این کلیسا را محور داستانگویی خود قرار داد که اقبال مردمی به آن را احیا کرد. برجهای دوقلوی کلیسا در رمان گوژپشت نوتردام اثر ویکتور هوگو محل زندگی کازیمودوی گوژپشت هستند.
آتش سوزی کلیسای نوتردام پاریس
کلیسای جامع نوتردام پاریس که رئیس جمهوری فرانسه آن را «قلب پاریس» نامید یکی از مشهور ترین بناهای فرانسه است و سالانه ۱۳ میلیون بازدید کننده دارد.
این کلیسا در ۱۵ آوریل ۲۰۱۹ (۲۶ فروردین ۱۳۹۸) دچار آتشسوزی گسترده شد. اولین گزارشها حاکی از ریزش برج مخروطی کلیسا و بخشی از سقف آن بود. علت این حادثه هنوز مشخص نشدهاست اما ممکن است این آتشسوزی به بازسازی کلیسا مربوط بوده باشد. همچنین فعلاً هیچ کشته یا مجروحی در این حادثه گزارش نشدهاست. در این حادثه برج و سقف کلیسا فرو ریخت و آسیب جدی به قسمتهای داخلی کلیسا و تزئینات آن وارد شد.
بخش های زیادی از این بنا که دوشنبه در آتش سوخت، بسیاری از فرانسویان و کسانی که از آن دیدار کرده بودند را غمگین کرد. در شهر پاریس دو بنا شاید از بقیه مشهورتر باشند، یک برج ایفل است که قدمتی حدود ۱۵۰ سال دارد و کلیسای جامع نوتردام که نهصد سال قدمت دارد.
این کلیسا در این حدود نه قرن شاهد تحولات زیادی در پاریس بود اما هرگز آسیبی به این شدت ندیده بود. یکبار در جریان انقلاب فرانسه دچار آسیب شد اما توانسته بود از دو جنگ جهانی اول و دوم جان سالم به در ببرد.
بیشتر بخوانید:
فیلم لحظه آتش سوزی کلیسای نوتردام پاریس
نمای غربی کلیسای نوتردام پاریس
در اروپا، پلان کلیساها به صورت غربی – شرقی طراحی میشود به طوری که همیشه ورودی اصلی کلیسا در سمت غرب و محراب و محل عبادت کلیسا در سمت شرق (رو به اورشلیم) قرار میگیرد. لذا نمای غربی کلیساهای اروپا (که ورودی اصلی آن ها هست) دارای بیشترین تزئینات است.
در کلیساهایی که به سبک گوتیک ساخته شده اند نمای غربی پر است از مجسمه هایی که غالبا تصاویری از انجیل را به تصویر می کشند. به جرات می توان گفت نمای غربی کلیسای نوتردام پاریس یکی از پرکارترین و حیرت انگیز ترین نمونه های خود در دنیا است. در ادامه به توصیف این نمای زیبا می پردازیم:
برای درک بهتر این فضا، نمای غربی کلیسا را به پنج ردیف تقسیم می کنیم که از بالا به پایین عبارتند از:
ردیف اول: شامل دو برج ناقوس شمالی (در سمت چپ) و جنوبی (در سمت راست) کلیسا است. در پایین دو برج ناقوس گالری شیمرها قرار دارد که دو برج شمالی و جنوبی را به هم متصل می کند. بالا رفتن و قدم زدن در این تراس با داشتن رزرو قبلی و پرداخت هزینه بلیت ممکن است و می توانید از بالای گالری شیمرها منظره بسیار زیبایی از پاریس را به نظاره بنشینید.
شیمرها (chimeres): مجسمه هایی به شکل حیوانات عجیب و غریب هستند که از سر و تن و دم چند حیوان مختلف ساخته شده اند و جنبه تزئینی دارند.
تعداد زیادی از شیمرها در ایوان کلیسای نوتردام قرار دارند که معروف ترین آن ها پرنده شب (la stryge) است. پرنده ای با بدن انسان و دو شاخ بر سر. این مخلوق بالدار و شاخدار دستانش را زیر چانه اش زده است، زبانش را بیرون انداخته و سالهاست که از بالای ایوان کلیسای نوتردام عابران و پایتخت نشین ها را می نگرد، همانند یک نگهبان بی خیال !
دسته دیگر مجسمه هایی هستند که در انتهای هر ناودان ساخته شده اند و در زبان فرانسوی به آنها گارگویل (gargouille) می گویند. این مجسمه ها که معمولا به شکل انسان یا موجودات تخیلی و غالبا ترسناک هستند تداعی کننده مبارزه با بدی و وسوسه های شیطانی هستند.
گارگویل ها: مجسمه هایی شبیه ارواح ترسناک یا موجودات تخیلی هستند که علاوه بر جنبه تزئینی، هم به عنوان ناودان استفاده می شدند و هم اعتقاد بر این بوده است که باعث فراری دادن ارواح خبیث از کلیسا می شوند.
در اواسط قرن نوزدهم تعدادی مجسمه شیمر به این طبقه اضافه شده که از ابتدا وجود نداشته اند.
ردیف دوم: ردیفی است متشکل از تعدادی ستون موازی و عمودی که نقش تزئینی دارند.
ردیف سوم: در وسط پنجره گل سرخی بزرگ قرار دارد که از حدود ۸۰۰ سال پیش (سال ۱۲۲۵) دست نخورده باقی مانده است. در کنار این پنجره تزئیناتی به شکل شبدر سه برگ وجود دارد که سمبل تثلیث یکی از عقاید اصلی در مسیحیت است. در جلوی این پنجره زیبا و در بالکن حضرت مریم، مجسمه حضرت مریم قرار گرفته است که حضرت عیسی را در آغوش دارد و دو فرشته در دو طرف ایشان ایستاده اند. همچنین در جلوی پنجره های سمت راست و چپ مجسمه حضرت آدم و حضرت حوا قرار گرفته است.
ردیف چهارم: این قسمت گالری پادشاهان نام دارد و شامل ۲۸ مجسمه از پادشاهان یهود و اجداد حضرت عیسی از جمله حضرت یعقوب و سلیمان نبی است. جالب اینجاست که در طول انقلاب فرانسه، مردم به اشتباه فکر می کردند این ها مجسمه های پادشاهان فرانسه اند و سرشان را از تنشان جدا کردند! بعدها در میانه قرن نوزدهم مجسمه ها بازسازی شدند.
ردیف پنجم: این ردیف شامل سه سردرب ورودی کلیسا است و بیشترین مجسمه ها را در خود جای داده است. اسامی این سردرب ها به ترتیب از راست به چپ عبارتند از: درگاه حنه قدیس (Saint Anne Portal) درگاه روز قیامت (Last Judgment Portal) و درگاه حضرت مریم (Virgin Portal).
نمای غربی کلیسای نوتردام پاریس درگاه روز قیامت (قضاوت نهایی)
در قسمت مرکزی و بر روی ستونی که بین دو قسمت درب قرار دارد مجسمه حضرت عیسی معلم قرار دارد در حالی که یک کتاب به دست دارد و با دست دیگرش در حال موعظه کردن است. در قسمت بالای ستون های جانبی درب اصلی نیز دو در کوچک بسته (در سمت راست) و باز (در سمت چپ) وجود دارد که به ترتیب نماد درب جهنم و بهشت هستند. در سمت راست و چپ درب کلیسا نیز مجسمه ۱۲ حواری حضرت مسیح دیده می شود.
در بالای درب کلیسا در یک ردیف مجسمه مردگانی است که با نواخته شدن شیپور توسط فرشته ها در حال برخاستن از قبر هستند. در ردیف بالایی، فرشته مقرب میکائیل (Saint Michael) در حال وزن کردن روح های برخاسته از قبر است و بهشتیان را به سمت چپ هدایت می کند و دوزخیان در سمت راست توسط نگهبان جهنم به زنجیر کشیده شده و به سمت جهنم می روند. در ردیف بالایی نیز حضرت عیسی بر تخت قضاوت نشسته اند در حالی که دست و پایشان زخم است. در کنار ایشان دو فرشته صلیب، میخ های صلیب و نیزه به دست دارند که همگی نشان دهنده مصائب تحمل شده توسط حضرت مسیح است. در دو طرف این دو فرشته نیز حضرت مریم و حضرت یوحنا (Saint John) به صورت نشسته برای مردمی که از قبر برمی خیزند دعا می کنند. در بالای همه ی این ها و داخل قوس نوک تیز نیز شش ردیف شامل مقدار زیادی مجسمه از قدیسین، فرشته ها، بزرگان دینی، پیامبران، شهدا و زنان پاکدامن وجود دارد که شاهدان دادگاه الهی می باشند.
نمای غربی کلیسای نوتردام پاریس درگاه حضرت مریم
در قسمت مرکزی و بر روی ستونی که بین دو قسمت درب قرار دارد مجسمه حضرت مریم و حضرت عیسی در آغوشش قرار دارد. در زیر پای مجسمه حضرت مریم نیز نقش برجسته ای مربوط به گناه آدم و حوا است. در سمت راست درب چهار مجسمه متعلق به حواری یوحنای تعمید دهنده، دو تن از قدیسین و پاپ سن سیلوستر قرار دارد. در سمت چپ نیز چهار مجسمه مربوط به امپراطور کنستانتین، دو فرشته و سن دنی که سر قطع شده اش را در دستش گرفته قرار دارد. سن دنی جزو اولین مبلغان مسیحیت در پاریس بود و طبق روایات، در حین تبلیغ مسیحیت سرش را از بدنش جدا کردند، او نیز سر قطع شده اش را برداشت و به راه خود ادامه داد. این اتفاق باعث گرویدن هر چه بیشتر مردم به مسیحیت شد.
در ردیف بالای درب نیز مجسمه سه تن از پیامبران (در سمت چپ) و سه نفر از پادشاهان (در سمت راست) عهد عتیق قرار دارد که در حال بشارت دادن آمدن حضرت عیسی مسیح هستند. در بالای آن، مجموعه مجسمه ها، حضرت عیسی و ۱۲ حواری ایشان را بر بالای پیکر بی جان حضرت مریم نشان می دهد که توسط دو فرشته به بهشت عروج می کند. در قسمت بالایی نیز صحنه تاجگذاری حضرت مریم توسط یک فرشته به عنوان ملکه بهشت در کنار حضرت عیسی به نمایش در آمده است. در بالای همه ی این ها و داخل قوس نوک تیز نیز مجسمه های فرشته ها و قدیسین که در بهشت شاهد تاجگذاری حضرت مریم هستند وجود دارد.
نمای غربی کلیسای نوتردام پاریس درگاه حنه
نمای غربی کلیسای نوتردام پاریس به درگاه حنه قدیس معروف است.
حنه نام مادر حضرت مریم است. در قسمت مرکزی و بر روی ستونی که بین دو قسمت درب قرار دارد مجسمه سن مارکل (Saint Marcel) اسقف اعظم پاریس در قرن پنجم قرار دارد که عصایش را در سر یک اژدها فرو برده است. در سمت راست چهار مجسمه مربوط به سنت پاول، حضرت داوود و یک پادشاه و در سمت چپ نیز چهار مجسمه از یک پادشاه، یک ملکه، حضرت سلیمان و سن پیتر قرار دارد. در ردیف بالایی حضرت مریم در مرکز نشسته و حضرت عیسی در حالی که کتاب قانون به دست دارد برروی پای ایشان نشسته است. در دو طرف نیز دو فرشته قرار دارند و در کنار فرشته ها مجسمه اسقف اعظم پاریس و شاه فرانسه قرار دارد. در ردیف زیر آن نقش های برجسته مربوط به صحنه هایی از زندگی حضرت عیسی وجود دارد. در ردیف پایینی نیز مجسمه هایی مربوط به ازدواج حضرت مریم و یوسف و همچنین ازدواج حضرت حنه (مادر حضرت مریم) با پدر حضرت مریم قرار گرفته است.
پنجرۀ صورتی غربی کلیسای نوتردام
در پنجرۀ صورتی غربی مریم مقدس با رنگهای زیبای آبی و قرمز به تصویر کشیدهاست.
بازدید از کلیسای نوتردام
این کلیسا در شهر پاریس و در جزیره سیته در میانه رود سن قرار گرفته است. بازدید از این کلیسا در تمام طول روز رایگان است و شما می توانید به راحتی وارد آن شوید.
این کلیسا از ساعت 9.30 تا 18.30 میزبان بازدید کنندگان است. یکی دیگر از خوبی های این کلیسا ، نزدیکی به دیگر جاذبه های شهر پاریس هستند.
آدرس کامل کلیسای نوتردام: پاریس، جزیرۀ سیته، میدان پاروی-نوتر-دام پلاک ۶
تلفن کلیسای نوتردام: ۴۲۳۴ ۵۶ ۰۱۱۰
ساعات بازدید از کلیسا: همه روزه ۷:۴۵ الی ۱۹
ساعات بازدید از گنجینه اشیای قیمتی: ۹:۳۰ الی ۱۸ – روزهای یکشنبه ۱۳:۳۰ الی ۱۸
ساعات بازدید از برجها: ۹:۳۰ الی ۱۸:۱۵
شما می توانید به صورت پیاده از جاذبه های دیدنی اطراف این کلیسا دیدن کنید . برای دسترسی به این کلیسا بهتر است از مترو و قطار های RER استفاده کنید .
نزدیک ترین ایستگاه به کلیسا :
-
خط B (آبی) قطارهای RER، ایستگاه سنت مایکل نوتردام (St. Michel Notre Dame) -
خط C (زرد) قطارهای RER، ایستگاه سنت مایکل نوتردام (St. Michel Notre Dame) -
خط چهار، ایستگاه Cite یا St. Michel -
خط یک و یازده، ایستگاه Hotel de Ville -
خط ده، ایستگاه Maubert Mutualite یا ایستگاه Cluny La Sorbonne -
خط هفت، یازده و چهارده، ایستگاه Chatelet
سایت رسمی کلیسای نوتردام پاریس
برای اطلاع از ساعات کاری یا آخرین اخبار مربوطه می توانید به وبسایت کلیسای جامع نوتردام پاریس مراجعه کنید.
گالری تصاویر کلیسای نوتردام پاریس
بیشتر بخوانید:
با زیباترین کلیساهای جهان آشنا شوید
چرا کلیسای نوتردام پاریس برای مردم جهان مهم است ؟
فیلم لحظه آتش سوزی کلیسای نوتردام پاریس