آشنایی با شهرستان ورامین
ورامین یکی از شهرستانهای استان تهران است. مرکز آن شهر ورامین است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تهران واقع شدهاست. شهرستان ورامین از شمال شرق به شهرستانهای پیشوا و پاکدشت، از شمال غرب به شهرستان قرچک، از غرب به شهرستان ری، از جنوب به استان قم و از جنوب شرق و شرق به استان سمنان محدود شده است.
ورامین در جلگهای حاصلخیز قرار گرفته است. بناهای تاریخی متعددی از دورههای متفاوت در این شهر به یادگار ماندهاند. سفر به شهر ورامین از بهترین راههای آشنایی با فرهنگ و تاریخ غنی این دیار است. نام قدیمی این شهر وارنا بوده است. وارنا مکانهای تاریخی بسیاری دارد. بنابر تحقیقات انجام شده سکونت در این شهر به هشتهزار سال پیش برمیگردد. از نکات جالب درباره ورامین وجود نخستین کارخانه قند ایران در این شهر است.
جاذبه های گردشگری ورامین بیشتر آثار تاریخی هستند؛ بطوریکه تعداد زیادی قلعه در ورامین ساخته شده که نشان گر زرتشتی بودنشان در پیش از اسلام است.
آب و هوای ورامین
شهرستان ورامین در منطقه معتدله شمالی واقع شده است و سه عامل جغرافیایی در ساخت کلی اقلیم ورامین نقش مؤثری ایفا می کند، یکی دشت کویر، دیگری رشته کوههای البرز و سوم بادهای مرطوب و باران زای غربی هستند. از این سه عامل دو عامل کویر و بادهای غربی اقلیم شهرستان را تحت تأثیر قرار می دهد.
تاریخچه ای از نامهای ورامین در گذشته
استاد سعید وزیری و محمد امینی که ساکن ورامین هستند بررسیهای زیادی درباره نام و تاریخچه این شهرستان انجام داده اند و طی این بررسیها مشخص شده که ورامین در کتابهای مختلف با نام ور، ورنه، وارنا، ورام و ورامین ذکر شده است.
کلمه رام و رامن از واژه های پهلوی است و نام فرشته ای بوده که روز 21 ماه به او سپرده شده است . ورامین به معنای شهری بهتر از رامن است چون این ایزد حافظ صلح بود و ایرانیان هم پرچمدار صلح و آشتی بودند لذا شهرهای خود را به این نام منسوب کرده اند.
جاذبه های تاریخی ورامین
مسجد جامع ورامین
این مسجد از قدیمی ترین مساجد قاره آسیا و جزو 152 آثار برتر کشور است. مسجد جامع ورامین تنها نمونه کامل مساجد چهار ایوانی است که نه تنها از لحاظ ساختمان عظیم و گنبد عالی آجری دارای مقام و منزلت صنعتی مهمی است بلکه به واسطه داشتن تزئینات فراوان، کاشی کاریهای معرق، گچبریها و کتیبه های تاریخی و انواع خطوط مختلف جزو آثار مهم هنری ایران به شمار می رود.
برج سید علاءالدین(ع) ورامین
این بنا مربوط به سید علاء الدین حاکم ری بوده است و پدرش و فرزندانش نیز از فرمانروایان ری (ورامین) بوده اند. نکته مهمی هنری این بنا تزئین خارجی برج است که با کاشیهای فیروزه ای و شمسه های آجری (اختلاط رنگ فیروزه، لاجوردی و آجری) زینت خاصی به این برج داده است.
امامزاده یحیی(ع) ورامین
امامزاده یحیی(ع) یکی از سادات موسوی منطقه ری و به او یحیی علوی می گفته اند و مورد احترام اهالی ورامین بوده است. سبک معماری بنای امامزاده یحیی شباهت زیادی به مسجد جامع این منطقه دارد و شامل یک اتاق گنبد دار که دیواره های آن از خارج توسط یک سلسله اتاقهای کوتاه متعلق به دوره های بعد محاصره شده است.
علم کهنه گل ورامین
این علم که در چند دهه اخیردر همین امامزاده بوده و مورد احترام خاص مردم حومه شهرستان ورامین بوده است.نقل است که اهالی ورامین در روز عاشورا با هیئتهای عزاداری در این امامزاده جمع می شده اند و علم را در قتلگاه می چرخاندند که در حال حاضر جعبه علم موجود و این علم سابقه چند صد ساله دارد.
برج آرامگاهی یوسف رازی معروف به یوسف رضا
این برج شباهت زیادی به امامزاده هارون ساوه دارد و مردم محل از کرامات و معجزات یوسف رضا بسیار بهره مند شده اند. فرزند یوسف رضا علی ابن احمد ابن علی یوسف ابولحسین رازی ورامینی از راویان معتبر بوده است که برای انجام غزا به غزنین رفته است.
بقعه “سید فتح الله” ورامین
این بقعه به نظر اهالی و مردم محل بر مزار سید فتح الله که در زمان خود کار ارشاد مردم را در منطقه به عهده داشته و اجداد او از مکه به ری و ورامین آمده اند، قرار دارد.
از اعقاب سید فتح الله بعضی به نیاک از روستاهای لاهیجان آمل رفته و در آنجا زندگی میکرده اند. ولی دقت در نصب کتیبه حاکی از آن است که این بقعه متعلق به عطااله الحسینی پدر سید فتح الله است.
طرح بقعه سید فتح الله مربع است. در ورودی اصلی بنا در سمت جنوب قسمت داخلی بنا با گچ سفید شده و در چهار طرف خیز کند و عرقچین آن در بقعه قرار دارد و پنج دایره کوچک اشکال گل و بوته گچکاری شده که احتمال میرود متعلق به دوره قاجاریه باشد از آنجا که در اطراف این بقعه ساختمان جدیدی ساخته شده بنای اولیه بقعه محصور در بنای جدیدی است که از آن برای مراسم عزاداری سیدالشهداء استفاده میشود و در نتیجه بخش قدیمی بنا چندان قابل رویت نیست.
آرامگاه سید الکریم(ع) معروف به “کوکب الدین”
در غرب شهر ورامین و در خیابان شهدا، بقعه متبرکه کوکب الدین(ع) قرار دارد که ساختمان قدیمی این بقعه دارای کتیبه گچبری نفیسی بوده که کلمات “الدنیا والدین” و غیره بر روی آن حک شده بود و در سالهای گذشته تخریب و ساختمان جدیدی به روی این بقعه ساخته شدهاست.
از نسب و شجره نامه صاحب بقعه اطلاع دقیقی در دست نیست ولی با توجه به سه سنگ قبری که در گذشته در داخل ساختمان بقعه موجود بوده و متعلق به دوره تسلط افاغنه بر ایران، زندیه و قاجاریه است.
روستای خاوه ورامین
این روستا از جمله روستاهای دارای بافت سنتی و قدیمی این ویکی از روستاهای هدف گردشگری استان تهران است که در بخش جوادآباد ورامین قرار دارد .
هر گردشگری که قصد سفر به این روستا را دارد از وجود درختان زبان گنجشک بسیار زیبایی که در دو سمت جاده و یه طول چهار کیلومتر قرار گرفته لذت می برد. در صورت سفر به این روستا آب انبارها و آثار وبناهای تاریخی زیادی را مشاهده خواهید کرد که حسینیه احمدیها، بنای امامزادگان سلطان سید محمود، بی بی و علی، قلعه باستانی، قلعه خاوه و مسجد از آن جمله است.
روستای پوئینک قرچک ورامین
برای رسیدن به این روستا از مسیری به طول پنج کیلومتر که مملو از درختان ون وبید است خواهید گذشت که قدمت بعضی از این درختان به 400 سال می رسد.
در این روستا باغی است به نام باغ شازده میرزا(یکی از یاران میرزا کوچک خان) که به علت کناره گیری از مخالفت با رضاخان این باغ را رضاخان به وی بخشید.
پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده کویر
این منطقه دارای اقلیم خشک و بیابانی است و بیشتر بارندگی آن از آبان تا اردیبهشت ماه و متوسط بارندگی سالیانه در آن 150 میلیمتر است.
اما حیات وحش این پارک که مورد استقبال گردشگران قرارگرفته به دلیل تنوع و غنای گونه های وحشی به عنوان پارک ملی و یا ذخیره گاه پرندگان، خزندگان و حتی دوزیستان به شمار می رود.
یوزپلنگ آسیایی و ببر از گونه های شاخص این پارک محسوب می شوند. انواع و اقسام حیوانات نیز به زندگی طبیعی خود در این اکوتوریسم مشغواند و از جمله این حیوانات می توان به موش دوپا، بزمچه، عقاب طلایی، درنا، گربه شنی و مار جعفری اشاره کرد.
کاروانسرا یا قصر بهرام ورامین
این بنا در 154 کیلومتری تهران و سه کیلومتری شمال شرق کارونسرای عین الرشید قرار گرفته و از دوران صفویه برجای مانده است. قصر بهرام به عباس آباد نیز مشهور بوده که نقشه آن نیز به شکل کاروانسرایی چهار ایوانی، اطاقها در اطارف حیات مرکزی و اسطبلها در پشت آن است.
کاروانسرای عین الرشید ورامین
این کاروانسرا در پارک ملی کویر و به فاصله دو کیلومتری قصر بهرام قرار دارد و قدمت این بنا مانند قصر بهرام به دوران صفویه بر میگردد. در کنار این کاروانسرا یک آب انبار فرو ریخته و در تپه مجاور آن چشمه عین الرشید قرار گرفته که آبشخور جانوران است.
کاروانسرای دیرگچین ورامین
این کاروانسرا که قدمتش به دوره ساسانی و به دوره قبل از آن میرسد در جنوب ورامین واقع شده و نامهای دیگری چون دژکرد شیر، دیر اجص، قصر الجس دارد.
هر چند آنچه امروز از این بنا بر جای مانده مربوط به دوره صفویه است که به شکلی اساسی تجدید بنا شده است، در این کاروانسرا علاوه بر 140 اطاق برای مسافران، آسیاب، مسجد و ساختمانی هشت ضلعی برای اقامت خواص وجود دارد.
پل باقرآباد ورامین
این پل که در 25 کیلومتری جنوب غرب تهران در مسیر جاده تهران – ورامین بر روی یکی از شاخه های رودخانه جاجرود قرار گرفته، قدمتی در حد دوران قاجاریه دارد.
پل باقرآباد در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و اهمیت این پل به واسطه رویداد 15 خرداد 1342 است که تعداد کثیری از مردم شهرستان ورامین در اعتراض به دستگیری امام خمینی(ره) بر روی این پل بهوسیله مأموران حکومتی شاه به شهادت رسیدند.
کارخانه قند ورامین
ساختمان تصفیه خاه قند ورامین در سال 1313 از سوی یک معمار معروف کشور روسیه به نام لئون مارکوف ساخته شده و در سال 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
تالاب بند علیخان ورامین
این نام برگزفته از یک بند خاکی است که در چندصد سال قبل در جنوب چرمشهر احداث شده است؛ شهرت این بند به دلیل آب بندهایی است که در پاییز و زمستان ایستگاه کلنیهای عظیم پرندگان وحشی و مهاجر آبزی است که از شمال کشور و سیبری خود را به این دشت می رسانند.
یخچال و آب انبار علی آباد ورامین
در روستای علی آباد ورامین مجموعه ای از تأسیسات تاریخی و فرهنگی وجود دارد که یخچال علی آباد یکی ازآنهاست که دارای یک آب انبار نیز است.
یخچال حصار کوچک ورامین
در ابتدای ورودی روستای حصارکوچک در جنوب جاده آسفالته یخچالی وجود دارد که کاملاً سالم مانده و از نظر فرم و عملکرد با یخچالهای موجود در روستاهای همجوار قابل مقایسه است.
همچنین از دیگر آثار تاریخی ورامین می توان به ، بقعه امامزداگان خواهر بی بی و زبیده ، برج آرامگاهی حسین رازی معروف به حسین رضا،آرامگاه امامزاده ابراهیم، بقعه امامزادگان سکینه بانو و حلیمه خاتون (محله سکینه بانو شهر ورامین)، آرامگاه علی اکبر شاه ترک و قلعه های تاریخی ایوب خان و جعفر خان علی دوستی در روستای تجره، ، آرامگاه پیر یعقوب روستای زواره بید، امامزاده علی، قلعه باستانی روستای فردیس، کاروانسرای روستای حصار اولیا و …. اشاره کرد.
بیشتر بخوانید:
کاخ تخت جمشید یکی از جاذبه های گردشگری در کشور ایران
۱۰ شهر ارزان ایران مناسب گردشگری ایام نوروز
تپه های شنی ریگان : آشنایی با جاذبه های گردشگری ریگان
گردآوری توسط بخش گردشگری
مجله دلگرم