اورولیموس چیست و چرا تجویز می شود؟
اورولیموس (Everolimus) از دسته داروهای سرکوبگر ایمنی می باشد که با دو نام تجاری معروف تولید شده و موارد تجویز متفاوتی دارد. اورولیموس با نام تجاری zortress جهت پیشگیری از رد پیوند کبد و کلیه تجویز می شود .
در حالی که اورولیموس با نام تجاری afinitor به عنوان عامل آنتی نئوپلاستیک در برخی بدخیمی ها همچون سرطان پستان پیشرفته، تومورهای اندوکرینی، آنژیومیولیپوما،کارسینومای سلول های کلیوی و…جهت جلوگیری از رشد و تکثیر سلول های بدخیم تجویز می گردد.
فرم دارویی موجود:
-
اورولیموس بصورت قرص خوراکی در دوزهای متنوع تولید می شود. -
برند zortress قرص با دوزهای ۰/۲۵،۰/۵و۰/۷۵و برند afinitor با دوزهای ۲/۵،۵و ۷/۵میلی گرم تولید می شوند .
مکانیسم اثر اورولیموس
اورولیموس یک سرکوبگر سیستم ایمنی از دسته ی ماکرولیدها می باشد و با مهار فعالیت سلول های خونی خاصی از جمله لنفوسیت های B وT از فعال شدن سیستم ایمنی و واکنش به سلول های غیر خودی جلوگیری می نماید و بدینوسیله از رد پیوند پیشگیری می نماید.
همچنین این دارو با کنترل فعالیت های بیوشیمیایی درخون می تواند سبب مهار آنژیوژنز و تکثیر سلول های بدخیم و مهار تولید فاکتورهای رشد تومور شود که این امر به کاهش سایز تومورهای لیپومی و برخی تومورهای دیگر کمک بسیاری می نماید.
فارماکوکینتیک اورولیموس
-
متابولیسم این دارو کبدی و توسط سیستم CYP450 در بدن انجام می شود. -
اورولیموس یک سوبسترای 3A4 و P-gpمی باشد. -
عمده ی دفع این دارو(۸۰%) از راه مدفوع بوده و درصد کمی دفع ادراری دارد. -
نیمه عمر اورولیموس در بدن ۵۰ ساعت می باشد.
نکاتی که قبل از مصرف اورولیموس باید در نظر گرفته شود
برخی از داروها برای افراد با شرایط خاص مناسب نیست و بعضی داروها نیز درصورتی‌که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است قبل از مصرف داروی اورولیموس ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
-
اگر عفونت و یا هرگونه مشکل خاص دیگری دارید. -
اگر تابه‌حال مشکل خونریزی داشته‌اید. -
در صورت بارداری یا درصورتی‌که به نوزاد خود شیر می‌دهید. -
اگر شما هرگونه مشکل کلیوی دارید. -
اگر در حال حاضر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویزشده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل. -
پاگر سابقه واکنش آلرژیک به داروی دیگری دارید.
مصرف اورولیموس در دوران بارداری و شیردهی
رده بندی بارداری : گروه C
مشخص نیست که اورولیموس می تواند به جنین آسیب برساند یا خیر٬ دکتر شما تعیین خواهد کرد که آیا این دارو بی خطر است و یا آیا می تواند به جنین آسیب برساند یا خیر٬ قبل از اینکه شما از اورولیموس استفاده نمایید با پزشک خود مشورت کنید .
-
اورولیموس می تواند تعداد اسپرم در مردان را پایین آورد، که ممکن است در باروری تاثیر گذارد. -
هنوز معلوم نیست که آیا اورولیموس می تواند به شیر مادر عبور کند و به کودک شیرخوار آسیب برساند یا خیر٬ در هر صورت قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی با پزشک خود مشورت نمایید.
عوارض جانبی اورولیموس
عوارض جانبی جدی:
-
عفونت شدید، پنومونی، التهاب ریه و سایر بیماری های ریوی -
آسیت، مشکلات مرتبط با پرده ی جنب و پریکارد، نفروپاتی، لنفوم -
بدخیمی، حساسیت به دارو، آنژیو ادم، کند شدن ترمیم جراحات -
هایپر لیپیدمی، ترمبوز در بیماران پیوند کلیه، ترمبوز شریان کبدی -
سندرم همولیتیک اورمیک، استوماتیت، دیابت تیپ دو -
ناباروری در مردان، آمنوره، ترمبوسیتوپنیک پورپورا -
افزایش مرگ و میر در صورتی که بیمار پیوند قلب داشته باشد.
عوارض شایع:
ادم محیطی،یبوست، افزایش فشارخون ،تهوع ،استفراغ
آنمی،هایپر لیپیدمی،عفونت ادراری،اسهال،تب
افزایش کراتینین، بی خوابی، سردرد، هایپرکالمی، درد شکمی
هایپو منیزمی، هایپوفسفاتمی، هایپر گلیسمی، هایپو کالمی
دردهای شدید، هماچوری، مشکل در دفع ادرار، خستگی
لرزش، سرفه ،سوهاضمه ، لکوپنی پروتئین اوری و…
تداخلات دارویی اورولیموس
مصرف این دارو با داروهای سوبسترای 3a4 وP-gp, مهارکنندگان 3a4 و داروهایی که ایجاد آنژیو ادم، هایپر گلیسمی و سرکوب سیستم ایمنی می نمایند تداخل دارد.
موارد منع مصرف همزمان با اورولیموس:
-
واکسن های زنده (آدنو ویروس، روتاویروس، سه گانه، آنفولانزا، آبله مرغان، تیفوئید، واریسلا، تب زرد، زوستر و…) -
-talimogene laherparepvec، ریتوناویر، سیزاپراید
مصرف همزمان با احتیاط فراوان و ترجیحا استفاده از داروی جایگزین:
Apalutamide، آتازاناویر، باربیتورات ها، داروهای ضد تشنج (کاربامازپین، فنی توئین، والپروات سدیم..) کلاریترومایسین، کلرامفنیکل، کدئین، cobicistat، سیکلوسپورین، debrafenib، داروناویر، دلاویریدین، انزالوتامید، فوزامپرناویر، گریپ فروت، هیدروکودون، ایتراکونازول، لوپیناویر/ریتوناویر، لومکافتور، مپریدین، متادون، میفپریستون، میتوتان، نفی سیلین، ناتالی زومب، نفازودون، نلفی ناویر، اکسی کدون، پسوکونازول، ریفامپین، ساکیناویر، تاموکسیفن، تیپراناویر، ودولیزومب، وین بلاستین، وریکونازول و…
برخی داروهایی که در مصرف همزمان با اورولیموس نیاز به تنظیم دوز و احتیاط دارند:
داروهای ضد دیابت مانند متفورمین و گلی بورید، فنتانیل، آسبوتولول، آمیودارون، اپرپیتانت ،آریپیپرازول، آسپارژیناز، آتنولول، باکلوفن، کورتیکواستروئیدها مانند بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون و…،بودزوناید، کارودیلول، کلرتیازید، فلورکینولون ها (سیپروفلوکساسین و…)، کلوزاپین، دانازول، دفلازاکورت، دیلتیازم، واکسن کزاز دیفتری، واکسن هپاتیت ب، آزول ها، اریترومایسین، روغن ماهی، جینکو، افدرین، دوپامین، دوبوتامین، ایماتینیب، انسولین، لابتالول، مژسترول، متفورمین، وراپامیل، تیمولول، سیرولیموس، پروپرانولول، فنیل افرین و…
موارد منع مصرف و احتیاط اورولیموس
موارد منع مصرف اورولیموس:
حساسیت به این دارو یا سایر داروهای مشابه آن، حساسیت به سیرولیموس،بیماران پیوند قلبی، افراد با عدم تحمل گالاکتوز، افراد با کمبود لاکتاز (نوع نادری از نقص ژنتیکی که در مردم بخش های شمالی سوئد شایع است با عنوان lap lactase deficiency)، اختلال در جذب گلوکز یا گالاکتوز
موارد احتیاط: افراد با نقص کبدی، هایپرلیپیدمی
توصیه های دارویی اورولیموس
-
این دارو حتما توسط پزشک متخصص که تجربه ی کار بر روی بیماران با نقص ایمنی را دارد تجویز گردد. پزشک تجویز کننده مسئولیت تنظیم دوز نگهدارنده و بررسی دوره ای بیمار از لحاظ عوارض و روند درمان را بر عهده دارد. -
احتمال عود مجدد برخی بدخیمی ها و عفونت با مصرف این دارو افزایش می یابد لذا توصیه های لازم در این موارد به بیمار ارائه گردد. -
ریسک تشکیل ترمبوز بویژه در بیماران پیوند کلیه در ماه اول پس از پیوند با مصرف این دارو بالا می باشد لذا توصیه می شود بیمار در این مدت بطور کامل تحت نظر باشد و به وی تاکید گردد در صورت مشاهده ی علائمی همچون تنگی نفس ،تب،تهوع یا استفراغ ،ادرار خونی یا تیره رنگ،کاهش حجم ادرار، معده درد، یرقان ،درد در کشاله ران و کمر به پزشک اطلاع دهد. -
سمیت کلیوی این دارو در مصرف همزمان با سیکلوسپورین افزایش می یابد لذا در صورت تجویز همزمان کاهش دوز سیکلوسپورین و پایش سطح خونی سیکلوسپورین و اورولیموس بطور منظم لازم می باشد. -
این دارو می تواند سطح سلول های خونی مختلف را در بدن افزایش یا کاهش دهد و اختلالاتی مرتبط با عملکرد این سلول ها ایجاد نماید و در برخورد با مواردی از جمله سرطان و عفونت شدید مغزی منجر به از کارافتادگی یا مشکلات تهدید کننده ی حیات گردد بنابراین در مدت درمان با این دارو ارتباط تنگاتنگ با پزشک و ویزیت های مکرر از ضروریات می باشد. -
-پیش از تجویز از بیماربطور کامل در مورد سابقه ی بیماری های زمینه ای نظیر دیابت،آسم یا copd ،پیوند قلب،بیماری قلبی و سابقه ی خانوادگی ابتلا به سرطان شرح حال گرفته شود. -
به بیمار توصیه گردد فشارخون و قند خون خودرا بصورت منظم و روزانه چک نماید.
نحوه نگه‌داری داروی اورولیموس
-
تمامی داروها را دور از دسترس کودکان نگه‌دارید. -
دارو را در جای خنک، خشک و دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌دارید.
بیشتر بخوانید:
داروهای ضد سرطان : معرفی بهترین قرص های ضد سرطان
موارد مصرف قرص و کپسول لینپارزا و فواید این دارو برای درمان سرطان
معرفی داروی ضد سرطان کربوپلاتین
