لاکتوز مونوهیدرات چیست و چه کاربردی دارد ؟

لاکتوز مونوهیدرات چیست ؟

لاکتوز منوهیدرات شکل کریستالی لاکتوز است. لاکتوز کربوهیدرات اصلی موجود در شیر گاو محسوب می شود.

این کربوهیدرات از قندهای ساده ای به نام گالاکتوز و گلوکز که با یکدیگر پیوند دارند تشکیل شده است.

این ماده به دو شکل آلفا و بتا لاکتوز در طبیعت وجود دارد که هر کدام ساختارهای شیمیایی مختلفی دارند.

مونوهیدرات لاکتوز با قرار گرفتن آلفا- لاکتوز موجود در شیر گاو در معرض دمای پایین تا زمان تشکیل کریستال های خاص تولید می شود.

بعد از این مرحله رطوبت اضافی کریستال ها از بین می رود. محصول به وجود آمده یک پودر زرد رنگ یا سفید خشک است که طعم آن کمی شیرین و بویی شبیه به شیر دارد.

کاربردهای لاکتوز منوهیدرات

این ماده به عنوان قند شیر در صنایع غذایی و دارویی شناخته شده و کاربردهای مختلفی دارد.

ماندگاری طولانی، طعم کمی شیرین، مقرون به صرفه و دسترسی آسان و گسترده از جمله ویژگی های هستند که استفاده از این ماده را در صنایع مختلف توجیه پذیر می کنند.

علاوه بر این، لاکتوز منوهیدرات به راحتی با بسیاری از مواد قابل ترکیب است.

به همین دلیل این ماده معمولاً به عنوان یک نوع افزودنی خوراکی و به عنوان کپسول های دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.

لاکتوز منوهیدرات در درجه اول برای مقاصد صنعتی استفاده می شود و معمولا برای مصارف خانگی فروخته نمی شود.

بنابراین ممکن است نام آن را در فهرست مواد تشکیل دهنده محصولات غذایی و دارویی که به شکل صنعتی تولید می شوند؛ دیده باشید.

موادی مانند لاکتوز منوهیدرات که از آنها کپسول تهیه می شود؛ به یکی از ترکیبات فعال در دارو متصل شده و باعث می شوند بلع کپسول راحت تر شود.

در حقیقت لاکتوز در روند تولید بیش از ۲۰٪ داروهای تجویزی و بیش از ۶۵٪ از داروهای خارج از نسخه مانند قرص های ضد بارداری خاص، مکمل های کلسیم و داروهای ضد رفلاکس اسید استفاده می شود.

لاکتوز منوهیدرات در تهیه شیر خشک، میان وعده های بسته بندی شده، وعده های غذایی منجمد، کوکی های فرآوری شده، کیک، شیرینی، سوپ و سس و همچنین چندین غذای دیگر نیز استفاده می شود.

هدف اصلی از کاربرد این ماده، اضافه کردن طعم شیرین به محصول نهایی و یا تثبیت کردن عناصر مخلوط شده در محصول مانند روغن و آب است. علاوه بر این خوراک دام نیز حاوی لاکتوز منوهیدرات است.

زیرا استفاده از این ماده یک روش ارزان برای افزایش وزن دام است.

انواع لاکتوز

دانشمندان قندها را به عنوان کربوهیدرات دسته بندی می کنند، زیرا آنها شامل مولکول های کربن، هیدروژن و اکسیژن هستند.

گالاکتوز و گلوکز هر یک مولکول شکل حلقه ای را تشکیل می دهند که به وسیله یک مولکول اکسیژن برای ایجاد آن تشکیل می شود.

جهت گیری کربن و هیدروژن می تواند باعث ایجاد دو نوع لاکتوز: آلفا و بتا شود. هنگامی که به شکل جامد تبدیل می شود، آلفا لاکتوز به مونوهیدرات لاکتوز تبدیل می شود.

این نامگذاری به این معنی است که هر مولکول با یک مولکول آب همراه است.

عوارض جانبی احتمالی

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از لاکتوز مونوهیدرات را به مقدار محدودی که امروزه در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارد؛ بی خطر می داند.

با این حال برخی از افراد در مورد ایمنی مواد افزودنی غذایی نگرانی دارند.

حتی اگر تحقیقات انجام شده در مورد عوارض جانبی این افزودنی ها نتایج متناقضی را نشان دهند، باز هم ممکن است برخی از افراد با مصرف آنها دچار عوارض شوند.

از این گذشته افرادی که به عدم تحمل لاکتوز آن هم از نوع شدید مبتلا هستند ممکن است لازم باشد که از مصرف لاکتوز منوهیدرات خودداری کنند یا مصرف آن را محدود کنند.

افراد مبتلا به این بیماری، آنزیمی که لاکتوز را در روده تجزیه می کند را در بدن تولید نمی کنند. این افراد ممکن است علائم زیر را پس از مصرف لاکتوز تجربه کنند:

1. 
   نفخ
2. 
   آروغ زدن زیاد
3. 
   تجمع گاز در معده
4. 
   درد معده و گرفتگی شکم
5. 
   اسهال

در حالی که برخی معتقدند که داروهای حاوی لاکتوز می توانند علائم ناخوشایندی ایجاد کنند؛ اما تحقیقات نشان داده اند که افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، می توانند مقدار اندکی لاکتوز مونوهیدرات موجود در قرص ها را تحمل کنند.

با این حال اگر به این بیماری مبتلا هستید و مجبورید داروی خاصی را استفاده کنید؛ در مورد وجود یا عدم وجود لاکتوز مونوهیدرات در آن دارو با پزشک مشورت کنید و از او بخواهید که داروی بدون لاکتوز برایتان تجویز کند.

سرانجام برخی از افراد ممکن است به پروتئین های موجود در شیر حساسیت داشته باشند. این افراد معمولا می توانند با خیال راحت لاکتوز و مشتقات آن را مصرف کنند.

در این حالت هم ممکن است مشورت با متخصص در مورد این که آیا مصرف محصولات دارای لاکتوز مونوهیدرات برای این افراد بی خطر است یا خیر؛ لازم باشد.

اگر نگران لاکتوز منوهیدرات موجود در مواد غذایی هستید؛ حتما برچسب مواد غذایی را با دقت بخوانید.

خصوصاً در مورد دسرهای بسته بندی شده و بستنی هایی که ممکن است از این ماده به عنوان شیرین کننده در آنها استفاده شده باشد.

نکته آخر

لاکتوز مونوهیدرات یک شکل متبلور شده از قند شیر است. این ماده معمولاً به عنوان ماده اولیه در تهیه کپسول های دارویی کاربرد درد.

در روند تولید غذاهای بسته بندی شده، تنقلات کارخانه ای و شیر خشک نیز از لاکتوز مونوهیدرات به عنوان شیرین کننده یا تثبیت کننده استفاده می شود.

این ماده افزودنی به طور گسترده بی خطر تلقی می شود ولی ممکن است در بدن افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند؛ علائمی را ایجاد کند.

با این حال برای کسانی که عدم تحمل شدید دارند اجتناب از مصرف محصولاتی که با این افزودنی تهیه می شود؛ لازم و ضروری است.

بیشتر بخوانید :

چه مواد غذایی دارای لاکتوز هستند؟

موارد مصرف شربت لاکتولوز و فواید آن در درمان یبوست