دیدارنیوز ـ سرویس اقتصادی: هر اونس طلا در بازارهای جهانی ۱۷۶۲ دلار و و هر گرم طلای ۱۸ عیار یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است.
| هر انس طلا در بازارهای جهانی |
۱ هزار و ۷۶۳ دلار
|
|
هر گرم طلای ۱۸ عیار
|
۱ میلیون و ۷۴ هزار تومان
|
نحوه تعیین قیمت طلا
اگرچه طلا هم مانند هر کالایی تابع عرضه و تقاضا است، اما به دلیل وجود بانک‌های بزرگ طلا و بانک‌های مرکزی در سرتاسر دنیا، معاملات طلا به گونه‌ای انجام می‌شود که در نهایت قیمت این کالا در بازارهای جهانی یک قیمت واحد است. هر روز کاری قیمت جهانی طلا به صورت توافقی و در دو نوبت از طریق بانک‌های بزرگی که صاحبان شمش طلا هستند به صورت تلفنی تعیین می‌شود. در واقع صبح و بعد از ظهر به وقت لندن (صبح نیویورک) ۵ بانک بزرگ شمش طلا در تماس‌های تلفنی با یکدیگر تعیین قیمت می‌کنند. در این تماس‌های تلفنی رییس گروه، قیمتی را اعلام می‌کند و این پنج بانک با تماسی که با مشتریان خود می‌گیرند نهایتاً در زمان محدودی که شاید به ده دقیقه نرسد به یک قیمت توافقی برای خرید و فروش طلا دست پیدا می‌کنند و قیمت توافق شده به دنیا اعلام می‌شود و مبنای باز شدن بازار قرار می‌گیرد. در این معاملات، واحد معامله ۱۰ شمش طلا است. وزن شمش‌های طلا حدود ۴۰۰ اونس است. این شمش‌ها در یکی از بانک‌های شمش طلا در لندن تحویل می‌شود. قیمت توافقی بین پنج بانک بزرگ مبنایی قرار می‌گیرد تا دیگر بانک‌ها و مشتریان عمده برا مبنای آن اقدام به خرید و فروش کنند.
در سراسر روز نیز طلا در بورس‌های کالایی به قیمت لحظه‌ای خرید و فروش می‌شود. این قیمت‌ها در حول و حوش قیمت توافق شده ۵ بانک مرکزی که به وقت صبح لندن تعیین شده تغییر می‌کند تا مجدداً در بعد از ظهر قیمت توافقی بین پنج بانک بزرگ اعلام شود. به این ترتیب قیمت‌های لحظه‌ای طلا در بورس‌های کالا انحراف کمی از قیمت‌های توافقی در لندن را خواهند داشت. البته خریداران کوچک و خرد امکان دسترسی به اونس طلا با این قیمت در بورس‌های کالایی را ندارند و این قیمت مخصوص خریداران عمده است.
قیمت آتی طلا
منظور از قیمت آتی طلا قیمتی است که خریداران و فروشندگان بر سر تحویل طلا در زمان آینده به توافق می‌رسند. این قرارداد‌ها می‌تواند بین دو طرف به طور خصوصی بسته شود یا از طریق بورس‌های کالا، بین خریداران و فروشندگان به طور محرمانه تنظیم شود. در عرف بازار‌ها به خصوص بورس‌های کالایی بزرگ جهان برای هشت ماه از سال تحویل طلا دارند. ماه‌های دسامبر، ژانویه، فوریه، مارس، آوریل، ژوئن، اوت و اکتبر ماه‌هایی هستند که به صورت روتین تحویل طلا انجام می‌شود. طبق استانداردی که در بورس‌های کالایی رعایت می‌شود طلا‌های تحویلی به مشتریان باید دارای درجه خالصی ۹۹.۵ باشد. هر قرارداد آتی نیز برابر ۱۰۰ اونس (حدود ۳۱۵ گرم است.)
اونس طلا
اونس یک واحد سنجش است. در گذشته و در روم باستان یک دوازدهم لیور بوده است. این میزان درفرانسه یک شانزدهم لیور است که وزنی قریب به ۳٠ گرم برآورد می‌شود. در مجموع واحد اونس در دو قالب انگلیسی و آمریکایی است در قالب انگلیسی هر اونس حدود ۲۸ گرم است و در واحد آمریکایی هر اونس معادل ۳۱.۱ گرم است. در بازار جهانی طلا هر اونس بر مبنای واحد آمریکایی محاسبه می‌شود.
رکورد‌های تاریخی اونس طلا
اونس طلا در ۲۰ سال گذشته سه رکورد قیمتی را جابجا کرده است. بالاترین سطح قیمتی که طلا لمس کرده است ۱۹۲۱ دلار بوده است. این اتفاق در سال ۱۳۹۰ اتفاق افتاده است. اما رکورد بالاترین قیمت بسته شده که به معنای پایان کار بازار‌ها با آن قیمت است یک روز قبل از این تاریخ زده شده است. طلا در در ۱۴ شهریور همان سال با قیمت ۱۹۲۰ بسته شد تا بالاترین رکورد اسمی تاریخ قیمتی را ثبت کند. پایین تریخ سطح قیمتی طلا نیز در ۲۰ سال گذشته ۲۵۵ دلار بوده است.
رکورد بالاترین قیمت باز شده برای اونس طلای جهانی مربوط به شهریور سال ۱۳۹۰ است. قیمت باز شده قیمتی است که بازار‌ها کار خود را با آن آغاز می‌کنند. در تاریخ ۱۵ شهریور ۹۰ بازار جهانی طلا با قیمت ۱۹۰۳ دلار باز شده است. پایین‌ترین قیمت باز شده نیز در ۲۰ سال گذشته روز ۱۴ فروردین ۱۳۸۰ است. در آن روز هر اونس طلا با قیمت ۲۵۵ دلار آغاز به کار کرد. در ماه‌های آغازین سال ۱۴۰۰، قیمت جهانی طلا با صعودی چشم‌گیر به رکورد تاریخی خود نزدیک شد.
تفاوت طلا ۱۸ عیار و ۲۴ عیار
عیار واحد اندازه گیری خالصی فلزات است که معولا از ۲۴ به معنای خلوص کامل شروع می‌شود. برای خالص بودن طلا نیز از عیار استفاده می‌شود که وجه لاتین آن قیراط است. در کشور‌های مختلف مبنای عیار متفاوت است. برای مثال در کشور‌های عربی و چین مبنای عیار ۲۴ است. در روسیه نیز عیار مرسوم از ۹ تا عیار متفاوت است.
طلای ۲۴ عیار طلایی است که درجه خلوص آن ۱۰۰ درصدی است. اگر به حافظه خود مراجعه کنید در برخی فلیم‌ها و کارتون‌ها سکه را گاز می‌گفتند. این کار با هدف مشخص شدن عیار طلا بود. اگر جای دندان روی سکه می‌ماند عیار سکه ۲۴ بود. هر چه عیار طلا بالاتر باشد مقاومت آن در برابر فشار خارجی کمتر است. مبنای طلا در ایران ۱۸ عیار است. طلای ۱۸ عیار طلایی است که درجه خالصی طلای آن ۷۵ درصد است. یعنی طلای‌های تولید شده در ایران از چنین ترکیبی برخودار است: ۷۵ درصد طلای خالص و ۲۵ درصد باقی مانده نیکل، روی، آهن، مس و.. است. در یک جمع بندی می‌توان گفت چهار عیار پرکاربرد طلا به این شرح است:
• طلای ۲۴ عیار با ۱۰۰ درصد خلوص
• طلای ۱۸ عیار با ۷۵ درصد خلوص
• طلای ۱۴ عیار با ۵۸ درصد خلوص
• و سرانجام طلای ۱۰ عیار با حدود ۴۲ درصد خلوص
مثقال طلا
از قدیم در جوامع اسلامی واحد‌های برای محاسبه وزن بوده که به واحد توزین معروف است. برخی از این واحد‌ها در بازارهای دیگر نیز کاربرد پیدا کرده است. مثقال از جمله واحد‌های توزین است که از روزگار قدیم در بازار طلا کاربرد دارد. هر مثقال معادل ۴.۶ گرم است و کاربرد مثقال در بازار طلای ایران بیشتر برای طلای آب شده است. عمده فروشندگان و خریداران طلای آب شده را مبنای مثقال خرید و فروش می‌کنند.
گرم طلا
گرم نیز یکی از واحد‌های وزن کشی در بازار طلا است معمولاً گرم در معاملا خرد کاربرد دارد و طلا فروشان از این واحد برای داد و ستد با مشتریان عادی استفاده می‌کنند.
معادن طلا
چین دارای بزرگ‌ترین ذخیره طبیعی و غیرطبیعی طلا در دنیا است. در واقع چین بزرگ‌ترین معادن طلای دنیا را دارد.
در رتبه‌های بعدی نیز کشور‌های استرالیا، روسیه، ایالات متحده، کانادا، پرو، اندونزی، آفریقای جنوبی، مکزیک و غنا قرار دارند.
در میان ایران دارنده رتبه چهل و شش در این جدول است و در میان کشور‌های آسیایی نیز دوازدهمین دارای دوازدهمین ذخایر بزرگ طلاست.
عوامل موثر بر قیمت طلا
در زمان حاکم شدن رکود بر اقتصاد کشورها، دولت‌ها تلاش می‌کنند از طریق برخی سیاست‌ها با رکود مقابله کنند. این اقدام که از کانال بانک مرکزی یا بودجه دولت انجام می‌شود در قالب سیاست‌های پولی و مالی شناخته می‌شود. هدف این اقدامات تثبیت اقتصادی است. اثر گذاری این سیاست‌ها علاوه بر بخش واقعی اقتصاد که بخش تولیدی است ارزش پول کشورها را نیز در بر می‌گیرد. برای مثال با افزایش تورم کاهش قدرت خرید پول ملی قیمت طلا به عنوان یک دارایی امن تغییر می‌کند. اگر این کشور در اقتصاد جهان سهم بالایی داشته باشد تورم آن اقتصاد جهانی را نیز متأثر می‌کند. در مجموع عوامل موثر بر قیمت طلا را می‌توان ذیل این عناوین دسته بندی کرد:
ارزش دلار در بازارهای جهانی
در بازارهای جهانی و بورس‌های کالایی قیمت طلا بر مبنای دلار انجام می‌شود به همین دلیل تغییرات ارزش دلار یکی از متغیر‌های کلیدی و تأثیرگذار بر قیمت طلا در بازار جهانی است. با توجه به سهم و اثر گذاری اقتصاد آمریکا بر اقتصاد و بازارهای جهانی، کـاهش ارزش دلار به معنی تضعیف اقتصاد جهان است. در این حالت با توجه به مقبولیت طلا که یک پناهگاه در تلاطمات اقتصادی به حساب می‌آید و می‌تواند ارزش دارایی‌ها را حفظ کند توجه‌ها به سوی این فلز گران بها جذب می‌شود. نکته دیگر آنکه کاهش ارزش دلار باعـث کـاهش ارزش دارایـی‌هـای دلاری می‌شود به همین خاطر سرمایه گذاران با هدف حفظ ارزش دارایی‌های خود به دنبال یک کالای مطمئن می‌گردند. قالبیت‌ها طلا موجب شده در کنار چند کالای دیگر یک دارایی امن به حساب آید. تنزل ارزش دلار به کاهش ذخیره ارزی بانک مرکزی کشور‌های مختلف منجر می‌شود و آن‌ها نیز جزء مشتریان بالقوه طلا باشند.
نرخ بهره در اقتصاد جهان
در اقتصاد جهان کشور‌هایی بزرگی مانند آمریکا با تغییر نرخ بهره به سرمایه گذاری در اقتصاد خود جهت می‌دهند. برای نونه وقتی نرخ بهره در اقتصاد آمریکا بالا می‌رود نشانه رونق است در این وضعیت به واسطه آنکه طلا به عنوان یک دارایی بدون بهره است و به ارزش خود متکی است با کاهش جذابیت روبرو می‌شود، زیرا در رونق اقتصادی بازدهی سایر بخش‌ها مانند بازار سرمایه و تولید افزایش می‌یابد. سرمایه‌گذاران در شرایط رونق ترجیح می‌دهند برای کسب سود بیشتر به سمت اوراق قرضه روند، زیرا علاوه بر ارزش اسمی دارای سود مازاد نیز هست. وقتی تمایل برای خرید طلا به عنوان یک دارایی بدون پرداخت بهره کمتر شود همین موضوع تقاضای طلا را کمتر می‌کند و باعث افت قیمت طلا خواهد شد. این وضعیت در شرایط کاهش نرخ بهره معکوس می‌شود. کاهش نرخ بهره به معنی کسادی و در ادامه رکود اقتصادی است. در این حالت سرمایه‌گذاران می‌دانند با کاهش نرخ بهره و احتمالاً افزایش تورم ممکن است ارزش دارایی‌های نقدی آنان کم شود و تورم جدید سود مورد انتظار آنان در اوراق قرضه محقق نکند؛ بنابراین با هدف مصون نگه داشتن دارایی‌های خود از تورم به سوی طلا هجوم می‌آورند و در این بازار پناه می‌گیرند.
تورم
مقایسه روند تاریخی قیمت طلا و تورم جهانی (شامل قیمت نفت) نشان، دهنده وجود ارتبـاط مسـتقیم میـان ایـن دو اسـت. بایـد گفـت کـه نفـت و طـلا هـر دو از کالاهـای کمیـاب و استراتژیک محسوب می‌شوند و رابطه نزدیکی با تورم جهانی دارند. اگر تورم در اقتصاد جهان بالا رود قیمت طلا نیز بالا خواهد رفت و در زمان کاهش نرخ تورم قیمت طلا نیز کاهش می‌یابد.
قیمت جهانی نفت
ارتباط تنگاتنگی میان نفت و طلا وجـود دارد؛ زیرا هم طلا و نفت استراتژیکی هستند که از تحولات اقتصادی اثر می‌پذیرند. نکته دیگر آنکه طلا و نفـت جزء کالا‌هایی محسوب می‌شوند که تجدید ناپذیر هستند که در واقـع عرضـه آن‌ها محدود به مقدار موجودی آن‌ها در طبیعت است، در مقابل طلا همچون پول دارای ویژگی ذخیـره ارزش است و از نقدپذیری بالایی برخوردار است و افراد به عنوان ذخیره یا سرمایه از آن بهره می‌جویند. زمانی که قیمت نفت در بازارهای جهانی صعودی می‌شود برای چرخش جریان نفت نیاز به دلار بیشتری است. معمولاً آمریکا این افزایش قیمت را با چاپ دلار تأمین مالی می‌کند. افـزایش حجـم دلار و عرضه آن در بازار بین‌المللی موجب کاهش ارزش و قدرت خرید دلار می‌شود. تمامی این تحولات موجب می‌شود گرایش دولت‌های دیگر به طلا افزایش یابد.
ذخایر طلا چقدر است؟
برآورد می‌شود ذخایر کشف طلا در طول تاریخ ۲۴۴ هزار تن باشد که از این رقم ۱۹۴ هزار تن استخراج شده است و ۵۴ هزار تن هنوز در زیر زمین قرار دارد. با توجه به توان تکنولوژی کنونی پیش‌بینی می‌شود مقدار باقی مانده تا ۲۰ سال آینده استخراج شود. البته ذخایر طلا دو دسته هستند: ذخایر (طلای معدن اقتصادی با قیمت غالب طلا)؛ و منابع طلایی که به طور بالقوه برای معدن اقتصادی خواهد بود، اما بهره برداری نیازمند بررسی بیشتر و در نظر گرفتن سطوح قیمت‌های مختلف است.
رابطه قیمت طلا و دلار
در حال حاضر نسبت طلا و دلار واگرا هستند. تغییر سیاست‌های پولی آمریکا می‌تواند این نسبت را تغییر دهد.
نسبت تأثیرگذاری دلار بر طلا در ایران با بقیه دنیا فرق دارد. در ایران وقتی دلار بالا می‌رود طلا هم بالا می‌رود، تورم داخلی و ناامنی اقتصادی باعث شده به دلیل کالای سرمایه‌ای بودن طلا برای مردم، رابطه قیمت طلا با تورم تنظیم شود. به تازگی و در سال جدید رمزارز‌ها برای جلوگیری از نقدینگی به کمک دلار آمده. بورس نیز از دیگر بازارهای سرمایه‌ای است.
در ایران استخراج کننده‌های طلا به طور مستقیم در بازار حضور ندارند و یکی از عوامل اصلی تعیین قیمت طلا دلال‌ها و نقدینگی سرگشته مردم هستند.
بانک‌های مرکزی همیشه از نرخ پایین طلا استقبال می‌کنند چرا که همیشه خریدار طلا هستند نه فروشنده و آن را ابزاری برای مقابله با دلار می‌دانند.
طلا پشتوانه پولی کشورها
از نظر اقتصادی، هر دولت سیستم پول خود را دارد. کشورها برای انتشار پول بر مبنای واحد پول خود سبدی درست می‌کنند که این سبد برگرفته از کالا‌های مختلف است. یکی از خاصیت مهم این سبد قدرتمند بودن کالا‌های انتخابی است که در همه شرایط اعتبار و مشروعیت دارند. طلا یکی از این کالا‌ها است.
با وجود برچیده شدن نظام پایه پولی طلا، اما هنوز بسیاری از کشورها هستند که سهمی از ذخایر خود را به طلا می‌دهند و ایران یکی از این کشورهاست.