سالها قبل از کمپین‌های بازاریابی جهانی، تبلیغات تلویزیونی و رسانه‌های اجتماعی، بسیاری از محصولات و شرکت‌های ایرانی تنها با کیفیت و تولید منحصربه‌فرد قدرت فراگیری و ماندگاری قابل توجهی داشته و سالها دوام آوردند یا حتی با پیشرفتی مطابق سلیقه مصرف‌کننده و استفاده از تکنولوژی روز تا امروز زنده مانده‌اند و محصولات خود را به سراسر دنیا عرضه می‌کنند. نام‌های آشنایی چون صابون داروگر، کفش ملی، شامپو گلرنگ، ارج، بوتان و … که بعضی از آنها هنوز فعالیت دارند، برخی به وسعت گذشته نیستند و برخی نابود شده‌اند. در این مطلب درباره نمونه‌هایی از قدیمی‌ترین برندهای ایرانی اطلاعاتی ارائه دادهایم.
داروگر
شرکت سهامی عام داروگر به عنوان اولین واحد تولید محصولات بهداشتی ایران، توسط غلامرضا داروگر بنیان‌گذاری شد. او در سال ۱۳۰۷ اولین کارخانه خود را در شهر اصفهان تاسیس و صابون سوبلمه را به عنوان اولین محصول تولید و روانه بازار کرد. برند داروگر در واقع یک هلدینگ است که شامل مجموع ۱۲ شرکت زیرمجموعه از جمله تولی‌پرس می‌باشد و در حوزه‌های غذایی، دارویی، بهداشتی و شوینده فعالیت می‌کند. داروگر پس از ۱۳ سال فعالیت در سال ۱۳۲۰ برای گسترش تولیدات به تهران انتقال یافت و محصولاتی چون شامپو و سایر مواد شوینده را نیز به تولیدات خود افزود. این شرکت سال ۱۳۳۶ به ثبت رسید و سال ۱۳۵۲ نام آن به سهامی عام کف تغییر یافت. داروگر پایه‌گذار تولید صنعتی صابون و نیز ساختار پودر لباسشویی در ایران یکی از قدیمی‌ترین برندهای ایرانی است.
حلوای عقاب
یکی دیگر از قدیمی‌ترین برندهای ایرانی شرکت حلوای عقاب است که در سال ۱۳۲۳ توسط سید جلیل ناصری تاسیس شد. حلوای عقاب در واقع یک هلدینگ ایرانی است که فعالیت اصلی‌اش تولید محصولات غذایی بر پایه کنجد است که در این زمینه قدیمی‌ترین و بزرگترین محسوب می‌شود. موسس این برند فعالیت‌های ابتدایی خود را در کارگاهی کوچک واقع در شهر ری آغاز و پس از توسعه قابل توجه به شهریار و محل جدید خود که وسعتی بیش از ۲۰۰۰۰ هکتار داشت منتقل شد. پس از آن با پیشرفت‌های همه جانبه در زمینه تکنولوژی، توسعه فیزیکی و کسب استاندارهای بین‌المللی تاکنون به فعالیت خود ادامه داده و امروز محصولات سنتی حاصل از دانه کنجد خود را با بسته‌بندی‌های مناسب به سراسر جهان صادر می‌کند.
کبریت توکلی
اولین کبریت ایرانی در سال ۱۲۹۷ توسط تقی توکلی در تبریز تولید شد و با بیش از یک قرن سابقه از جمله قدیمی‌ترین برندهای ایرانی است. او در قفقاز تولید کبریت را شناخته و پس از مهاجرت و راه‌اندازی اولین کارگاه تولید کبریت در ایران به «تقی کبریت‌ساز» مشهور شد. تقی کبریت‌ساز ماشین‌آلات مورد نیاز خود را از آلمان وارد ایران کرد و در سال ۱۳۲۵ کارخانه جدید تولید کبریت خود را تاسیس کرد. تقی توکلی در سال ۱۳۳۷ فوت کرد و پسرش محمدتقی که در آمریکا تحصیل کرده بود به ادامه فعالیت‌های پدر پرداخت. محمدتقی در سال ۱۳۴۲ با ایده استفاده از دورریز چوب‌های کارخانه کبریت، اولین کارخانه نئوپان‌سازی و کابینت‌سازی را راه‌اندازی کرد. برند کبریت توکلی با تولید سالیانه ۱۰ میلیارد جعبه کبریت بزرگترین تولیدکننده کبریت در جهان است.
زعفران سحرخیز
شرکت زعفران سحرخیز یک مجموعه خانوادگی است که در سال ۱۳۱۱ توسط حاج محمد سحرخیز بنیان‌گذاری و تا سال ۱۳۴۲ در قالب فروشگاه‌های زعفران سحرخیز فعالیت داشت. اما در سال ۱۳۸۱ این برند به دلیل محبوبیت و همراهی مشتریان اقدام به تولید شش محصول دیگر و گسترش نیروی انسانی خود کرد. از همان زمان صادرات زعفران و چای سحرخیز به پنج قاره جهان آغاز و گسترش و پیشرفت این شرکت روند صعودی گرفت. در سال ۱۳۹۳ شعبه آمریکای شمالی سحرخیز در تورنتو آغاز به کار نمود. اعتقاد بنیان‌گذار این شرکت که از قدیمی‌ترین برندهای ایرانی است، ارائه محصولات با کیفیت و اصل احترام به مشتری بود.
کفش ملی
شرکت کفش ملی از قدیمی‌ترین برندهای ایرانی تولید کفش است که توسط محمدرحیم متقی ایروانی در سال ۱۳۳۶ بنا نهاده شد. رحیم ایروانی پس از سفر خود به چکسلواکی، با خود دو کارشناس و یک عدد دستگاه اتوکلاو آورده و تنها با ۳۵ کارگر تولید کفش را شروع کرد. سپس زمینی به وسعت ۷۰۰ متر در مهرآباد خریداری و با خرید ماشین دوخت، پارچه‌های ایرانی را مورد استفاده قرار داد. در همین زمان شرکتی خارجی به نام ولکو حاضر به سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری‌اش به ایران شد. رحیم ایروانی در سال ۱۳۳۷ که هنوز در ایران کفش چرمی ساخته نمی‌شد، تولید کفش چرم را نیز در کفش ملی آغاز کرد. این شرکت تا سال ۱۳۵۷ سرمایه قابل توجه و صادراتی به کشورهای اروپای شرقی و شوروی داشت اما پس از انقلاب به سازمان صنایع ملی منتقل و سپس بابت رفع بدهی به سازمان بازنشستگی کشوری واگذار شد. اکنون پرسنل ۱۰۰۰۰ نفری کفش ملی به ۷۰۰ نفر رسیده‌اند و این برند به هیچ کشوری صادرات ندارد.
شرکت کبریت ممتاز
در سال 1300 شرکت کبریت ممتاز توسط محمد باقر خوئی و محمد رحیم خوئی در تبریز بنیان گذازی شد. این برند ایرانی برای رفع یکی از نیاز های اساسی جامعه آن زمان با خرید ماشین آلات نیمه اتوماتیک از آلمان اقدام به تولید انبوه کبریت کرد. در ابتدای فعالیت ، این شرکت هیچ نماد و لوگویی نداشت و گاهی از نماد ستاره یا تاج استفاده می کرد. اما بعدها شیر به نماد این برند ایرانی تبدیل شد. شرکت کبریت (ستاره) ممتاز با لوگوی منحصر به فرد خود که شیری در یک زمینه قرمز رنگ است سالها به فعالیت پرداخت. این روزا ها نیز این برند که عنوان قدیمی ترین برند ایرانی را یدک میکشد طرفداران خود را دارد و در خانه بسیاری از ایرانیان یافت می شود.
شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)
شیر و لبنیات بعنوان بخش مهمی از هرم تغذیه سالم باید در برنامه غذایی هر خانواده ای گنجانده شود. شرکت صنایع شیر ایران در سال 1333 با هدف بهبود بهداشت و تغذیه در ایران پایه گذاری شد. یکی از تولیدات این برند ایرانی که با استقبال بسیار خوبی مواجه شد پنیر گلپایگان بود. پنیر گلپایگان با شعار ” پنیر گلپایگان آرزوی همه” از موفق ترین محصولات این شرکت و آغازگر یکی از قدیمی ترین برند های ایرانی یعنی “پگاه” شد.
در ابتدا روی شیشه های شیر این شرکت لوگوی سردیس گاو با نوشته شرکت صنایع شیر ایران حک میشد. طی زمان لوگوی این شرکت چندبار تغییر کرد اما در لوگوی نهایی سردیس گاو که جزئی از هویت این برند ایرانی بود به روی پاکت های شیر بازگشت.
شرکت زمزم
نوشابه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی ها در کل جهان است. . با تاسیس شرکت زمزم در سال 1334 پایه نوشابه گازدار به ایران باز شد. همانند سایر کشور ها در ایران نیز استقبال خوبی از نوشابه شد و این باعث موفقیت این شرکت شد. زمزم از قدیمی ترین برند های ایرانی موفق در رقابت با برندهای خارجی است.
لوگوی این برند ایرانی در سال های متوالی چندین بار تغییر کرد تا به بلوغ و تناسب برسد. لوگوی این برند در ابتدا نوشته سیاه ساده ای با کاری سنتی بود و طی چند بار تغییر به لوگوی زمزم قرمز معروف این روزها تبدیل شد.
ایران خودرو
با پیشرفت تکنولوژی و بهبود کیفیت زندگی ، خودرو به یک نیاز جدی تبدیل شد. در سال 1341 محمود و احمد خیامی شرکت ایران ناسیونال را پایه گذاری کردند. نخستین تولید این گروه نوعی اتوبوس بود. اما موفق ترین تولید این شرکت پیکان بود که تولید انبوه آن از سال 1346 شروع شد. پیکان در چند مدل جوانان ،کار، لوکس، استیشن و وانت به بازارعرضه شد. توجه این برند ایرانی به نیاز جامعه و بهره بردن از تبلیغات ابتکاری، این شرکت را به یکی از موفق‌ترین برندهای ایرانی تبدیل کرد. بعدها نام این شرکت از ایران ناسیونال به ایران خودرو تغییر یافت. در پی این تغییر نام، لوگوی این شرکت نیز با حفظ نمادی از اسب (سمند)، چهره‌ای جدید برخود گرفت.
ارج
«ارج؛ نامی که می‌شناسید و به آن اطمینان دارید» تبلیغی بود که شاید هنوز در گوش خیلی‌ها مانده باشد. ارج یک سازنده بزرگ محصولات لوازم خانگی در کشور بود. این شرکت از سال ۱۳۱۶ با هشت کارگر ساده مشغول تولید شد و با قدمتی ۷۹ ساله، قدیمی‌ترین سازنده لوازم خانگی ایران لقب گرفت.
در آغاز، کارهای آهنگری، ریخته‌گری و جوشکاری انجام می‌داد و همچنین صندلی‌های تاشو نیز تولید می‌کرد. در دهه ۱۳۵۰ فعالیتش گسترش یافت و به تولید لوازم خانگی از جمله یخچال، بخاری، ماشین لباسشویی و کولر نیز روی آورد.
انتخاب نام ارج برای قدیمی‌ترین تولیدکننده لوازم خانگی ایران، علاوه بر اینکه از اول نام خانوادگی خلیل ارجمند، بنیان‌گذارش گرفته شده بود، اختصار سه واژه آهنگری، ریخته‌گری و جوشکاری است.
«ارج؛ نامی که می‌شناسید و به آن اطمینان دارید» تبلیغی بود که شاید هنوز در گوش خیلی‌ها مانده باشد. ارج یک سازنده بزرگ محصولات لوازم خانگی در کشور بود. این شرکت از سال ۱۳۱۶ با هشت کارگر ساده مشغول تولید شد و با قدمتی ۷۹ ساله، قدیمی‌ترین سازنده لوازم خانگی ایران لقب گرفت.
در آغاز، کارهای آهنگری، ریخته‌گری و جوشکاری انجام می‌داد و همچنین صندلی‌های تاشو نیز تولید می‌کرد. در دهه ۱۳۵۰ فعالیتش گسترش یافت و به تولید لوازم خانگی از جمله یخچال، بخاری، ماشین لباسشویی و کولر نیز روی آورد.
انتخاب نام ارج برای قدیمی‌ترین تولیدکننده لوازم خانگی ایران، علاوه بر اینکه از اول نام خانوادگی خلیل ارجمند، بنیان‌گذارش گرفته شده بود، اختصار سه واژه آهنگری، ریخته‌گری و جوشکاری است.
آزمایش
کارخانه آزمایش در سال ۱۳۳۷ بنا شد. هنوز هم در خانه بسیاری از ایرانی‌ها حداقل یک محصول از کارخانه آزمایش وجود دارد، محصولات کارخانه‌ای که روزگاری به واسطه تولید وسایل گرمایشی و سرمایشی و به دلیل ایرانی بودن و تولید داخل کشور، با استقبال زیادی همراه بودند.
آزمایش که توسط محسن آزمایش بنیان گذاشته شد، در ابتدا کارگاهی برای ساختن صندلی، مبل و آبکاری فلزات بود. روزگاری که گازکشی‌ها در تهران و چند شهر دیگر پا گرفته بود و بخاری‌های کپسولی در بورس بودند، آزمایش نیز به سرعت مدل‌های متنوع خود را به بازار عرضه می‌کرد. بخاری، کولر و یخچال که از عمده تولیدات آزمایش به شمار می‌رفتند در آن روزها حرف اول را در هر خانه‌ای می‌زدند و فروش قابل توجهی داشتند.
بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت لوازم خانگی بر این باورند که یکی از دلایل افول آزمایش، نبود مدیریت مناسب این شرکت بود، چرا که نه تنها آمار بلکه سرمایه این شرکت نیز گویای توانایی تولید محصولات ایرانی است. سرمایه این شرکت که در روزهای ابتدای کارش ۳۰ میلیون ریال بود پس از ۱۰ سال به ۲۰۰ میلیون تومان افزایش یافت و روزهای شکوفایی آزمایش رقم خورد.
هنگامی که مدیریت این شرکت، رشد و توسعه آزمایش را به چشم دید، با پیش‌بینی تولید سالانه یک میلیارد ریال، زمینی به مساحت ۱۸۵ هزار متر در کیلومتر ۱۰ جاده آبعلی، سه راه آزمایش خریداری و کارخانه‌ای دیگر بنا کرد. این بار محصولات نسبت به گذشته با تنوع بیشتری همراه بود، چندین نوع یخچال، کولر، آب‌گرمکن، تختخواب فلزی، بخاری و اجاق گاز نیز در کنار محصولات قبلی افزوده شد، اما فروش دیگر مانند گذشته نبود. فعالیت‌های تولیدی شرکت تا اوایل سال ۱۳۸۰ تا حدی رونق داشت و کالاهای جدیدی مانند یخچال سایدبای‌ساید و فریزر بدون برفک به محصولات شرکت اضافه شد، اما بازار محصولات خارجی با این برند ایرانی یار نبود و آزمایش را به تعطیلی کشاند.