فوت و فن کاشت و تکثیر اسپاتی فیلوم 

معرفی اسپاتی فیلوم

اسپاتی فیلوم بومی مناطق گرمسیری آمریکا و جنوب شرقی آسیا و در حدود ۴۰ گونه دارد که معروفترین آنان Spathiphyllum wallisii است که به عنوان گیاهی گلدانی و آپارتمانی طرفداران بیشماری دارد. گیاهی چند ساله و علفی با برگساری همیشه سبز است که گل‌های سفید رنگی زینت بخش آن می‌شود. برگ‌های اسپاتی فیلوم سبز براق و نوک تیز است. گیاه به ارتفاع کل ۶۰-۴۵ سانتیمتر می‌رسد.

انواع واریته های اسپاتی فیلوم

دومینو (domino): یک واریته با رشد متوسط است و به صورت بوته‌ای رشد می‌کند.

واریته ی Mauna Loa: این واریته می‌تواند تا ۶۰ سانتی متر رشد کند و تمام سال گل دهد و رنگ گل‌های آن از سفید به سبز تغییر می‌کند و چند ماه گل‌های آن عمر می‌کند.

گیاه شناسی اسپاتی فیلوم

اسپاتی فیلوم گیاهی چند ساله و علفی با برگساری همیشه سبز است که گل‌های سفید رنگی زینت بخش آن می‌شود. برگ‌های اسپاتی فیلوم سبز براق و نوک تیز است. گیاه به ارتفاع کل ۶۰-۴۵ سانتیمتر می‌رسد. توجه کنید که تمامی قسمت‌های این گیاه در صورت مصرف و خورده شدن سمی هستند. گل‌های این گیاه معمولا در اواخر زمستان و در طی فصل بهار و تابستان شکل می ‌گیرد و عمر نسبتا طولانی از چهار تا ده هفته دارد. حتی ممکن است که در طی سال دو مرتبه شاهد گلدهی این گیاه باشیم.

مشخصات ظاهری گیاه اسپاتی فیلوم

اسپاتی فیلوم گیاهی چند ساله، همیشه سبز و تقریبا بدون ساقه با ریزومهای زیرزمینی می باشند که برگهای نیزه ای شکل یا بیضی شکل به رنگ سبز تیره روی ساقه برگی از ریزوم ها خارج می شود.

این گیاه به دلیل داشتن برگهای براق و گلهای معطر در میان علاقه مندان به پرورش گل و گیاه بسیار پر طرفدار بوده، برگهایش به طول ۱۵ سانتی متر و پهنای ۸ سانتی متری دارای رگبرگهای برجسته می باشد که روی پایک های ۱۵سانتی متری که از پایه گیاه خارج می شوند، قرار دارد و گل اسپاتی فیلوم را به گلی جذاب، حتی زمانیکه گیاه گل ندارد، تبدیل میکند.

گلهای گیاه غالبا در فصل بهار و اواخر تابستان به گل می نشیند. جالب است بدانید عموما گلهای معطر گیاه، رنگ اصلی خود را فقط حدود یک هفته نگه می دارند و سپس از رنگ سفید به تدریج به سبز روشن تغییر رنگ می دهند و به مدت ۶-۵ هفته جذاب باقی می ماند؛ سپس جذابیت خود را از دست می دهند که بهتر است حذف شوند.

شرایط اکولوژیک رشد اسپاتی فیلوم

آبیاری:

در طی تابستان به آبیاری و غبارپاشی منظم نیاز دارد. خاک گلدان نباید خشک شود و همیشه باید مرطوب نگه داشته شود، اما این به معنی خیس و غرقاب شدن خاک نیست. محیط خیس و آبیاری بیش از اندازه موجب پژمردگی حاشیه برگ‌ها و سپس تمامی برگ و افتادن برگ‌ها و گاهی سوختن و سیاه شدن نوک و حاشیه برگ‌ها خواهد شد. توجه داشته باشید که اسپاتی فیلوم در محیط‌های پر نور به آبیاری بیشتر و در محیط‌هایی با نور کمتر به آبیاری کمتر نیاز دارند. بهترین راه بررسی سطح خاک گلدان است زمانی که سطح خاک تا عمق ۲٫۵ سانتیمتری در حال از دست دادن رطوبت است باید گیاه را آبیاری کرد.

با رسیدن زمستان و کاهش نیاز گیاه به آب باید آبیاری را کاهش داد. در طی فصول گرم فراهم کردن رطوبت محیط به رشد و شادابی این گیاه کمک می‌کند. کمبود رطوبت محیط از جمله دلایل قهوه‌ای شدن برگ‌های این گیاه است بنابراین علاوه بر غبارپاشی روزانه گیاه می‌توان یک عدد زیرگلدانی را از سنگریزه پر کرد سپس تا نیمه دیواره زیرگلدانی در آن آب ریخت و گلدان حاوی گیاه را بر روی سنگریزه‌ها قرار داد توجه داشته باشید که کف گلدان گیاه به هیچ عنوان با سنگریزه‌ها در تماس نباشد. آب داخل زیرگلدانی به تدریج تخلیه شده و رطوبت بیشتری در هوا شکل خواهد گرفت.

دما:

دمای محیط نگهداری باید همیشه بالای ۱۳ درجه سانتیگراد باشد. دمای ۲۳-۱۵ درجه سانتیگراد برای این گیاه بهترین است و دما را تا ۳۲ درجه سانتیگراد البته به شرط آبیاری و غبارپاشی منظم تحمل می‌کند. دمای بیش از اندازه محیط از جمله دلایل پیچش و سوختگی برگ‌ها است.

نور:

اسپاتی فیلوم گیاهی سایه دوست است. محیط باید از نوری میانه و معتدل برخوردار باشد و باید آن را از اشعه مستقیم آفتاب دور نگهداشت، زیرا نور مستقیم منجر به سوختن قسمت‌هایی از پهنه برگ و همچنین گلدهی اندک و پراکنده گیاه وخواهد شد. نور کم محیط موجب پیچش، رنگ پریدگی و نازکی برگ‌ها بخصوص برگ‌های جوان و کاهش گلدهی و همچنین ریز شدن گل‌ها می‌شود. پنجره‌های رو به شمال و یا غرب در خانه مکان‌های مناسبی برای نگهداری این گیاه است.

خاک:

اسپاتی فیلوم به خاکی با زهکش سبک و مناسب نیاز و می‌توان از ترکیب پیت ماس+ خاک برگ+ پرلیت استفاده کرد و یا آنکه ترکیب کوکوپیت+پرلیت+ خاک برگ را بکار برد. عدم وجود عناصر کافی در بستر کاشت از جمله دلایل کاهش رشد، پریدگی رنگ و کوچک ماندن برگ‌ها بخصوص برگ‌های جوان و عدم شکل گیری گل‌ها است. بهتر است که کود را در طی فصل رشد یعنی بهار و تابستان بکار برد. استفاده از کود‌های کامل که حاوی آهن و منیزیم است برای این گیاه بسیار مناسب است، زیرا اسپاتی فیلوم به کمبود آهن و منیزیم نیز حساس است و در اثر کمبود این دو عنصر حاشیه برگ‌های آن زرد خواهد شد.

روش تکثیر گیاه اسپاتی فیلوم

این گیاه به تدریج انبوه و گسترده می‌شود بنابراین در زمان تکثیر گیاه می‌توان گیاه مادری را به دو یا سه دسته تقسیم کرد و هر قسمت را در گلدانی جداگانه کشت نمود. هنگام قرار دادن گیاه جوان در گلدان مستقل مراقب باشید که آنرا در همان سطحی که قبلا در خاک قرار داشته است بکارید. عمیق‌تر کاشتن گیاه کمکی به رشد بهتر آن نخواهد کرد. این گیاه در صورت شرایط مساعد محیطی بذر نیز تولید می‌کند که برای تکثیر می‌توان از آنان استفاده کرد. بعد از قهوه‌ای شدن گل‌ها و پوشش بذر، پوشش ذر‌ها را باید با چاقویی تیز شکافت و بذر‌ها را در بستری سبک و مرطوب به شکل سطحی کاشت و لایه نازکی از بستر کاشت را بر روی انان قرار داد و دمای محیط را حدود ۲۲-۲۰ درجه سانتیگراد تنظیم کرد. وجود نور جوانه زنی بذر‌ها را تسریع می‌کند بنابراین ظرف محتوی جوانه‌ها را در محیطی روشن، اما به دور از نور آفتاب قرار می‌دهیم. افزایش رطوبت نسبی محیط و یا کشیدن پلاستیک شفاف بر روی بستر کاشت بذر‌ها به جوانه زنی آنان کمک خواهد کرد. اگر تمامی شرایط مناسب باشد در طی ۱۰ روز شاهد جوانه زنی بذر‌ها خواهیم بود.

تعویض گلدان گیاه اسپاتی فیلوم

به منظور تعویض گلدان گل اسپاتی فیلوم، لازم است در هر بهار گیاه را به گلدانی با اندازه بزرگتر جابجا کنید تا زمانیکه سایز گلدان به اندازه حداکثر (حدود ۲۰-۱۵ سانتیمتر) برسد. پس از آن، هر سال سطح بالایی خاک را با ترکیب گلدانی تازه جایگزین کنید. ریشه های این گیاه اگر بمدت دراز مدت در گلدان باقی بماند به صورت متراکم درآمده و مجموعه ریشه ها با خاک، شکل گلدان را به خود می گیرد (گلدان فشرده). در چنین شرایطی لازمست آن را به طور میانگین هر ۵ سال یا زمانیکه ضروری است تقسیم کنید.
هرس گیاه اسپاتی فیلوم

بعد از خشک شدن گل‌ها می‌توان ساقه آنان را از نزدیکی سطح خاک قطع کرد همچنین برگ‌های خشکیده و ضعیف را نیز بهتر است که از نزدیکی سطح خاک قطع کنیم.

آفات و بیماری گیاه اسپاتی فیلوم

شته و کنه تارعنکبوتی آفت این گیاه است، حشرات سپردار نیز گاهی مشکلاتی را ایجاد می‌کنند. این حشرات بر روی برگ دمبرگ و یا ساقه تجمع می‌کنند و از شیره گیاهی تغذیه کرده و موجب زردی برگ‌ها ضعیف شدن گیاهان می‌شوند. تریپس نیز از دیگر آفات است که می‌تواند از شیره گیاه تغذیه کند که در نتیجه فعالیت آنان برگ‌ها در هم پیچیده و بدشکل می‌شوند و لکه‌هایی نقره‌ای – خاکستری بر روی برگ‌ها ایجاد می‌شود. بلایت فیتوفترا از جمله بیماری‌های قارچی است که لکه‌های مرده سیاه یا قهوه‌ای رنگ در حاشیه یا مرکز پهنه برگ ایجاد می‌کند. پوسیدگی ریشه قارچی که با دو قارچ Pythium و Cylindrocladium شکل می ‌گیرد بیماری دیگری است که موجب زرد شدن برگ‌ها بخصوص برگ‌های پایین گیاه نزدیک به ریشه می‌شود و گاهی با پژمردگی گیاه نیز همراه است.

ممکن است لکه‌های بیضی شکل قهوه‌ای تیره بر روی پهنه و دمبرگ شکل گیرد بخصوص در نواحی نزدیک سطح خاک بوجود آید که در این مرحله نشانه از بین رفتن اکثر ریشه‌های گیاه و مرگ حتمی گیاه است. لکه برگی بیماری دیگری است که که بر اثر آن لکه‌هایی حلقوی به رنگ سیاه تا قهوه‌ای بر روی حاشیه و پهنه برگ مشاهده می‌شود. در لکه‌ها ممکن است حلقه‌های متحد المرکز وجود داشته باشند.

عدم آبیاری بیش از اندازه، تهویه مناسب هوای محل نگهداری گیاه، استفاده از بستر‌های کاشت ضدعفونی شده از جمله راهکار‌های جلوگیری از شیوع بیماری‌های قارچی است. اما اگر بیماری شروع شد و پیشرفت داشت باید از سموم مناسب قارچکش استفاده کرد. بیماری‌های ویروسی موزاییک موجب ظهور لکه‌های زرد رنگ بر روی پهنه برگ، بد شکلی برگ‌ها و کوچک ماندن قامت گیاه می‌شود. بیماری ویروسی راه حل ندارد و تنها باید گیاه آلوده را از بین برد.

عوارض و درمان گیاه اسپاتی فیلوم

علت قهوه‌ای شدن نوک برگ‌های گل اسپاتی فیلوم: چند علت می‌تواند باعث این مشکل شود یک از دلایل آن ممکن است آبدهی بیش از حد و یا نور آفتاب مستقیم باشد (آبیاری را کاهش دهید و مکان گلدان را عوض کنید). یکی دیگر از علت‌های آن می‌تواند کمبود رطوبت باشد و یا آبیاری با آبی که املاح بالایی دارد.

لک‌های قهوه‌ای بر روی برگ‌ها و نوک لوله شده به سمت بالا: کود دهی زیاد باعث این مشکل می‌شود. (کوددهی را کاهش دهید و برای شستشوی رسوبات ته نشین شده بر روی ریشه خاک را آبیاری کنید به صورتی که آب اضافی از زیر گلدان خارج شود).

دلیل زرد شدن برگ‌های پایین گل اسپاتی فیلوم: دلیل این مشکل آبیاری زیاد می‌باشد. آب اضافه اگر از گلدان خارج نشود باعث بی حال و زرد شدن برگ‌ها می‌شود. این مشکل در صورت سرد شدن هوا و یا خشک شدن خاک هم قابل مشاهده است.

علت سیاه شدن برگ‌های گل اسپاتی فیلوم: آبیاری بیش از حد و سرمای هوا عامل سیاه شدن برگ‌ها است. (بیماری‌های قارچی عامل اصلی این مشکل هستند).

دلیل گل ندادن اسپاتی فیلوم: نداشتن نور مناسب و تغذیه نشدن گیاه باعث می‌شود تمایلی به گل دادن نداشته باشد. اسپاتی فیلوم زمانی که بالغ می‌شود اگر چند سال تقسیم نشود گلدهی آن نیز متوقف می‌شود (در فصل بهار آن را تقسیم کنید زیرا باعث بهتر گل دادن آن می‌شود.)

علت چروک و خشک شدن برگ‌های گل اسپاتی فیلوم: کم بودن رطوبت محیط اطراف اسپاتی فیلوم باعث خشک شدن برگ‌هایش می‌شود. در صورتی که رطوبت هوای اطراف کم بود و برگ‌های گیاه شما دچار این مشکل شد روزی دو مرتبه برگ‌های آن را با آب اسپری کنید.

دلیل قهوه‌ای شدن برگ‌های گل اسپاتی فیلوم: آبیاری بیش از حد، کم بودن رطوبت، نور مستقیم آفتاب باعث سوختن برگ‌های این گیاه می‌شود. اگر رطوبت هوا کم باشد کنه قرمز به قسمت پایینی برگ‌های این گیاه حمله می‌کند اسپری آب حداقل هفته‌ای یکبار ضروری است.

بیشتر بخوانید:

راهنمای کاشت و پرورش گل ختمی

راهنمای کاشت و تکثیر گل گرزی

روش های کاشت و نگهداری گل همیشه بهار