تاثیر قوزبند طبی در درمان قوز کمر
کیفوز که به عنوان قوز کمر نیز شناخته می‌شود باعث انحنای بیش از حد ستون فقرات می‌شود. این مشکل می‌تواند در هر سنی ایجاد شود اما در دوره نوجوانی شایع است. بعضی اوقات ممکن است بیماران برای بهبود پاسچر و تقویت ستون فقرات به یک قوزبند نیاز داشته باشند. قوزبند طبی می‌تواند یک درمان مؤثر برای کیفوز در کودکان و بزرگسالان باشد.
انواع کیفوز
ستون فقرات نرمال، وقتی از پشت به آن نگاه کنیم، صاف است. اما ستون فقراتی که تحت تأثیر کیفوز قرار دارد، در استخوان‌های کمر (مهره‌ها) در ناحیه پشتی دچار یک انحنا می‌شود و ظاهر غیر طبیعی گرد و یا “قوز کرده” را به آن می‌دهد.
کیفوز به عنوان انحنای ستون فقرات با اندازه 50 درجه یا بیشتر بر روی اشعه ایکس تعریف شده است (آزمایش تشخیصی که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویر از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها بر روی فیلم استفاده می‌کند). ستون فقرات طبیعی می‌تواند از 20 تا 45 درجه خمیدگی در ناحیه پشتی داشته باشد. کیفوز نوعی ناهنجاری ستون فقرات محسوب می‌شود. انواع مختلفی از کیفوز وجود دارد.
سه موردی که بیشتر در کودکان و نوجوانان تأثیر می‌گذارد عبارتند از:
1. کیفوز پوسچرال – از نظر بالینی شایع‌ترین مشکل پوسچر و خمیدگی محسوب می‌شود. در دختران بیشتر از پسران دیده می‌شود، به ندرت دردناک است و معمولاً منجر به بروز مشکلات در بزرگسالی نمی‌شود.
2. کیفوز شوئرمان – در دوران نوجوانی آشکار می‌شود که ناشی از ناهنجاری در ستون فقرات است. در پسران شایع‌تر از دختران است و پس از کامل شدن رشد، پیشرفت آن متوقف می‌شود. گاهی اوقات ممکن است با فعالیت یا ایستادن یا نشستن طولانی مدت دردناک شود.
3. کیفوز مادرزادی – نقصی است که وقتی ستون فقرات نتواند به طور طبیعی در رحم تشکیل شود، رخ می‌دهد. این نوع کیفوز به طور کلی با افزایش سن کودک بدتر می‌شود. غالباً برای جلوگیری از پیشرفت آن، در سنین بسیار کم به عمل جراحی نیاز خواهد بود.
چه عواملی باعث ایجاد کیفوز می‌شوند؟
کیفوز می‌تواند مادرزادی باشد (در بدو تولد) یا به دلیل شرایط اکتسابی ایجاد شود که موارد زیر را شامل می‌شود:
مشکلات متابولیک
بیماری‌های عصبی عضلانی
استئوژنز ایمپرفکتا : که به آن “بیماری استخوان شکننده” نیز گفته می‌شود. نوعی بیماری که باعث شکستگی استخوان‌ها با حداقل نیرو می‌شود.
اسپینا بیفیدا
بیماری شوئرمان : نوعی بیماری که باعث می‌شود مهره‌ها در قسمت فوقانی کمر منحنی شوند. علت بیماری شوئرمان ناشناخته است و معمولاً در مردان مشاهده می‌شود.
کیفوز پوسچرال : شایع‌ترین نوع کیفوز است. به طور کلی در بزرگسالی مشاهده می‌شود و می‌تواند با ناهنجاری‌های ستون فقرات همراه باشد. از ورزش برای کمک به تصحیح وضعیت استقرار بدن استفاده می‌شود. کیفوز در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.
علائم کیفوز چیست؟
در زیر به شایع‌ترین علائم کیفوز اشاره کرده‌ایم. اگر چه هر فردی ممکن است تجربه ی متفاوتی از علایم را داشته باشد اما به طور کلی علائم کیفوز شامل موارد زیر است:
تفاوت در ارتفاع شانه
سر در مقایسه با بقیه بدن به جلو خم می‌شود
تفاوت در ارتفاع یا موقعیت تیغه شانه
هنگام خم شدن به جلو ارتفاع قسمت پشتی بالاتر از حد طبیعی ظاهر می‌شود
عضلات همسترینگ سفت (پشت ران)
کمردرد، درد پایین پاها و تغییر در عادت‌های روده و مثانه معمولاً با کیفوز همراه نیست. فردی که این نوع علائم را تجربه می‌کند نیاز به ارزیابی بیشتر توسط پزشک متخصص دارد. علائم کیفوز ممکن است شبیه به سایر بیماری‌ها یا ناهنجاری‌های ستون فقرات، یا ممکن است نتیجه یک آسیب یا عفونت باشد. همیشه با پزشک خود برای تشخیص مشکل خود مشورت کنید.
تشخیص کیفوز چگونه است؟
پزشک تشخیص کیفوز را با توجه به سابقه کامل پزشکی شما، معاینه جسمی و آزمایشات تشخیصی انجام می‌دهد. اگر بیمار کودک باشد، پزشک تاریخچه کاملی از دوران تولد وی را به دست می‌آورد و بررسی می‌کند که آیا سایر اعضای خانواده وی مبتلا به کیفوز هستند یا خیر. پزشک همچنین در مورد نقاط عطف رشد کودک سؤال خواهد کرد زیرا برخی از انواع کیفوز می‌توانند با سایر اختلالات عصبی و عضلانی در ارتباط باشند. تأخیر در رشد ممکن است به ارزیابی پزشکی بیشتر نیاز داشته باشد.
روش‌های تشخیصی ممکن است موارد زیر را شامل شود:
اشعه ایکس – آزمایش تشخیصی که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویر از بافت‌هایداخلی، استخوان‌ها و اندام‌های داخلی در فیلم استفاده می‌کند. این تست برای اندازه‌گیری و ارزیابی انحنای ستون فقرات استفاده می‌شود. با استفاده از اشعه ایکس کامل ستون فقرات، پزشک یا رادیولوژیست زاویه انحنای ستون فقرات را اندازه‌گیری می‌کند. غالباً براساس این اندازه‌گیری می‌توان روش درمان را تعیین کرد.
اسکن استخوان رادیونوکلئید – یک تکنیک تصویربرداری هسته‌ای که از مقدار بسیار کمی مواد رادیواکتیو استفاده می‌کند. مواد رادیواکتیو به جریان خون بیمار تزریق می‌شود تا توسط یک اسکنر تشخیص داده شود. این آزمایش جریان خون به استخوان و فعالیت سلول درون استخوان را نشان می‌دهد.
تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) – یک روش تشخیصی است که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، پرتوهای رادیویی و رایانه‌ای برای تولید تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای بدن استفاده می‌کند. این آزمایش برای رد هرگونه ناهنجاری مرتبط با نخاع و اعصاب انجام می‌شود.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی اسکن یا CAT نیز نامیده می‌شود) – یک روش تصویربرداری تشخیصی است که از ترکیبی از پرتوهای ایکس و فناوری رایانه‌ای برای تولید تصاویر مقطعی (که اغلب به آن اسلایس گفته می‌شود)، هم به صورت افقی و هم به صورت عمودی استفاده می‌کند. سی‌تی اسکن تصاویر مفصلی از هر قسمت از بدن از جمله استخوان‌ها، عضلات، چربی و اندام‌ها را نشان می‌دهد. سی‌تی اسکن نسبت به اشعه ایکس جزئیات بیشتری دارد.
آزمایش خون – تشخیص به موقع کیفوز برای درمان موفقیت‌آمیز مهم است. متخصصان اطفال یا پزشکان خانواده و حتی برخی از برنامه‌های مدرسه به طور معمول به دنبال علائمی هستند که ممکن است در اثر کیفوز ایجاد شده باشد.
استفاده از قوزبند طبی چه زمانی توصیه می‌شود؟
درمان اختصاصی کیفوز توسط پزشک شما بر اساس موارد زیر است:
سن، سلامت عمومی و تاریخچه پزشکی شما
شدت بیماری
تحمل شما در مورد داروهای خاص، جراحی و روش‌های درمانی
انتظار برای دوره بیماری
علاوه بر فیزیوتراپی، کودکان و نوجوانانی که دارای انحنای بین 25 تا 40 درجه هستند ممکن است نیاز به قوزبند داشته باشند. این روش غیر جراحی شامل پوشیدن یک بریس تخصصی در اطراف تنه است. قوزبند که به نام ارتوستیک نیز شناخته می‌شود، با ادامه رشد ستون فقرات به جلوگیری از بدتر شدن انحنا کمک می‌کند. علاوه بر جلوگیری از انحنای بیشتر، پوشیدن قوزبند می‌تواند به تأخیر در جراحی و هدایت رشد سالم ستون فقرات کمک کند.
انواع مختلفی از قوزبند موجود است. بیشتر قوزبندها از مواد سبک ساخته شده‌اند. نوع مناسب آن برای استفاده بر اساس کودک و همچنین محل و شدت انحنا تعیین می‌شود.
به عنوان مثال، پیشرفت کیفوس در کودکان مبتلا به کیفوز شوئرمان ممکن است با پوشیدن یک قوزبند (آرتز ساکروم کمری توراکو، TLSO) متوقف شود در حالی که استخوان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد است. در صورت مناسب بودن و پوشیدن قوزبند برای مدت زمان تعیین شده، بندهای TLSO می‌توانند در صاف کردن ستون فقرات مبتلا به کیفوز و جلوگیری از انحنای بیشتر و مشکلات مرتبط با آن مؤثر باشند. مطالعه مهاربندی با یک بریس مخصوص کیفوز نشان می‌دهد که در هنگام استفاده از آن، میزان اصلاح داخلی بریس بیش از 15 درجه است.
قوزبند چند ساعت در روز پوشیده شود؟
پزشک تعیین می‌کند که چند ساعت در روز باید قوزبند را بپوشید.بسیاری از قوزبندها به مدت 18 ساعت در روز یا بیشتر پوشیده می‌شوند. قوزبندهای تخصصی‌تر معمولاً فقط در شب پوشیده می‌شوند. برای کودکان و نوجوانان غیرمعمول نیست که از پوشیدن قوزبند در مدرسه یا در کنار دوستان خود احساس ناراحتی کنند. والدین باید نقش فعال و حمایتی داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که قوزبندها مطابق دستور پزشک پوشیده می‌شوند.
اهمیت پوشیدن قوزبند طبی
عدم درمان کیفوز یا مدیریت ضعیف آن می‌تواند منجر به مشکلات قلب و ریه شود. انحناهای ستون فقرات که در بزرگسالی ایجاد می‌شوند ممکن است به عمل جراحی فیوژن ستون فقرات احتیاج داشته باشند که اغلب به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می‌شود. پوشیدن قوزبند می‌تواند حدود 60 تا 70 درصد از نیاز به جراحی جلوگیری کند.
قوزبند تنها راه درمان است؟
هدف از درمان، جلوگیری از پیشرفت انحنای ستون فقرات و جلوگیری از تغییر شکل آن است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
مشاهده و معاینات مکرر :
کودک نیاز به مشاهده و معاینات مکرر دارد. پیشرفت انحنا بستگی به میزان رشد اسکلت و یا رشد بلوغ اسکلتی کودک دارد. پیشرفت انحنا پس از رسیدن به بلوغ کاهش می‌یابد یا متوقف می‌شود.
فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان کیفوز دارد. این پشتیبانی از ستون فقرات، حرکت صحیح و تسکین درد را فراهم می‌کند. قبل از شروع فیزیوتراپی، پزشک وضعیت کودک شما را برای تعیین مناسب‌ترین درمان و مراقبت ارزیابی می‌کند. هر طرح درمانی برای رفع نیازهای منحصر به فرد فرزند شما تنظیم می‌شود. فیزیوتراپی شامل ترکیبی از درمان دستی، روش‌های درمانی و دستورالعمل‌های ورزشی است.
ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر در برنامه درمانی فرزند شما گنجانده شود:
تمرینات دامنه حرکت: اگر اسکولیوز حرکت بیمار را محدود کرده باشد، ورزش برای بهبود دامنه حرکت مفید خواهد بود.
تمرینات قدرتی: انحنای ستون فقرات می‌تواند عضلات را تضعیف کند. تمرین‌های قدرتی برای افزایش حمایت و ثبات، عضلات خاصی را در اطراف ستون فقرات یا سایر قسمت‌های بدن هدف قرار می‌دهد. هدف اصلی تمرین‌های قدرتی اغلب افزایش قدرت عضلات هسته‌ای است. هسته شامل عضلات شکمی، لگن، کمر و دیافراگم است. یک هسته قوی می‌تواند به خوبی از ستون فقرات حمایت کند و همچنین می‌تواند به تسکین فشار عضلات کمر کمک کند.
درمان دستی: اسکولیوز می‌تواند مفاصل و حرکت عضلات را محدود کند. فیزیوتراپی می‌تواند به بازگرداندن تحرک و بازآفرینی الگوهای حرکتی بیمار کمک کند.
تصحیح پاسچر: وضعیت نامناسب ناشی از انحنای ستون فقرات سایر قسمت‌های بدن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. فیزیوتراپی به فرزند شما کمک می‌کند تا پاسچر خود را اصلاح و حفظ کند.
مدالیته‌ها: اسکولیوز و کیفوز می‌توانند باعث کشش عضلات یا درد در مفاصل شوند. یخ، گرما، تحریک الکتریکی ستون فقرات یا اولتراسوند می‌توانند باعث تسکین عضلات و تسکین درد شوند.
تمرین و آموزش: متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند به کودک شما تمرینات ویژه‌ای را ارائه دهند که برای بهبود وضعیت آن‌ها طراحی شده است. این تمرینات به تنظیم مجدد بدن و جلوگیری از بدتر شدن انحنای ستون فقرات کمک می‌کند. حفظ انعطاف‌پذیر و قدرت بدن برای سلامت کلی و کیفیت زندگی بسیار مهم است.
ورزش : یکی از بهترین روش‌ها برای درمان کیفوز و درد ناشی از آن است. متخصصان فیزیوتراپی یک برنامه شخصی برای فرزند شما ایجاد می‌کنند. برای مؤثر بودن درمان، باید تمرینات هرروز انجام شود. والدین نقش مهمی در ترغیب کودکان به انجام منظم تمرینات خود دارند.
جراحی : در موارد نادر، جراحی هنگامی توصیه می‌شود که انحنای ستون فقرات که توسط اشعه ایکس اندازه‌گیری شده است 75 درجه یا بیشتر باشد و استفاده از قوزبند در کند کردن سرعت پیشرفت آن موفق نباشد.
همچنین بخوانید:
درمان عارضه کیفوز از نظر طب سنتی ایران
علت عارضه کیفوز و درمان قوز پشتی