فرق امتحان ، ارزیابی و ارزشیابی چیست ؟
امتحان ، ارزیابی و ارزشیابی هر سه واژگانی آشنا و پرکاربرد هستند. احتمالا همگی شما بر این باورید که هر سه یک معنی را میدهند. اما اینطور نیست و امتحان ، ارزیابی و ارزشیابی دارای تفاوت هایی میباشد که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد .
امتحان چیست؟
در روش‌هاى سنتى آموزش و پرورش، امتحان به عملى گفته مى‌شود که در پایان هر یک از سه ماهه یا نیم‌سال تحصیلى براى اندازه‌گیرى میزان آموخته‌هاى شاگردان و تعیین قبول‌شدگان و مردودان به منظور ارتقاى شاگردان از کلاسى به کلاس دیگر یا از واحدى به واحد دیگر انجام مى‌گرفت. در روش‌هاى جدید آموزشی، مفهوم امتحان داراى نقش و اهمیتى بمراتب بالاتر از مفاهیم فوق است و براى هدف‌هاى مهم‌تر و گسترد‌ە‌ترى بکار مى‌رود.
در اصطلاح جدید، مفهوم امتحان با ارزشیابى یکى است؛ زیرا هر دو به اندازه‌گیرى آموخته‌هاى شاگردان مربوط هستند؛ بنابراین، امتحان نیز همچون ارزشیابى احتیاج به اطلاعات دارد. اطلاعات از طریق اندازه‌گیرى به دست مى‌آید و اندازه‌گیرى هر چیزى احتیاج به یک وسیله دارد؛ مثلاً براى اندازه‌گیرى طول از خط‌کش و براى اندازه‌گیرى وزن از ترازو استفاده مى‌شود. بنابراین، ممکن است پرسیده شود که اندازه‌گیرى (measurement) در فرایند آموزش بویژه در پیشرفت تحصیلى شاگردان چگونه است و با چه وسایلى سنجیده مى‌شود.
فرق ارزیابی و ارزشیابی
ارزیابی چیست ؟
معنی کلمه “ارزیابی کردن” این است که در مورد چیزی یا شخصی قضاوت کنیم تا در مورد توانایی ها یا مهارت ها یا خصوصیات آنها بیاموزیم. کلمه ارزیابی از کلمه لاتین “valere” گرفته شده است که معنی آن “خیلی قوی ، ارزشمند بودن ” است.
خروجی فرآیند ارزیابی نتیجه است. در امتحان ، توانایی فرد در به کارگیری دانش خود ارزیابی می شود و براساس خروجی. نتیجه گیری می شود.
فرایند ارزیابی برای مقایسه مهارتها و کیفیتهای دو یا چند نفر انجام می شود. شخصی که مورد ارزیابی قرار می گیرد باید معیارهای تعیین شده توسط ارزیاب را رعایت کند. بر خلاف ارزشیابی ، نتیجه بازخورد سازنده ایجاد نمی کند ، اما منظور قبول شدن قضاوت است.
این اصطلاح می تواند برای سنجش اثربخشی یک سیستم آموزشی ، یک دوره ، برنامه درسی ، معلم و غیره مورد استفاده قرار گیرد. ارزیابی یک فرایند کامل برای دستیابی به عملکرد شخص یا چیزی است که می تواند تفاوت بین نتایج واقعی و مورد نظر را تعیین کند.
اندازه‌گیرى چیست؟
اگر معلمى توانایى یا یکى دیگر از ویژگى‌هاى شاگردان را به وسیلهٔ آزمونى به کمیت تبدیل کند و آنها را بصورت اعداد نشان دهد، گفته مى‌شود که عمل اندازه‌گیرى انجام داده است؛ به عبارت دیگر، اندازه‌گیرى در آموزش و پرورش عبارت است از به دست آوردن اندازه‌ها و اطلاعات مربوط به یک رفتار یا ویژگى خاص بصورت کمیت. در واقع، اندازه‌گیرى نشان مى‌دهد که چه مقدار از یک صفت در یک شیء یا شخص مورد نظر وجود دارد.
فرق بین امتحان و ارزیابی چیست ؟
آزمون چیست و چه فرقى با اندازه‌گیرى دارد؟
آزمون یکى از وسایل اندازه‌گیرى فعالیت‌هاى آموزشى و پیشرفت تحصیلى شاگردان است. اگر چه آزمون یکى از وسایل اندازه‌گیرى آموخته‌هاى شاگردان در جریان فعالیت‌هاى آموزشى است، نمى‌توان مفهوم آن را کاملاً با مفهوم اندازه‌گیرى یکى دانست؛ زیرا آزمون ویژگى یا صفتى را مستقیماً اندازه‌گیرى نمى‌کند، بلکه فقط نمونه‌اى از تغییرات بالفعل را اندازه مى‌گیرد؛ بنابراین، مفهوم آزمون از مفهوم اندازه‌گیرى محدودتر است و معمولاً به سؤالاتى اطلاق مى‌شود که در اختیار شاگردان قرار مى‌گیرد تا بدان پاسخ گویند.
ارزشیابى چیست ؟
اگر معلمى پس از اندازه‌گیرى و به دست آوردن اطلاعات، کیفیت نتایج یا اطلاعات به دست آمده را مورد توجه قرار دهد و به تحلیل آن بپردازد، گفته مى‌شود که او عمل ارزشیابى انجام داده است؛ مثلاً هر گاه به توانایى کسى نمره بدهیم و این نمره را یادداشت کنیم، توانایى وى را اندازه‌گیرى کرده‌ایم، ولى هرگاه این نمرات را تفسیر کنیم، یعنى آنها را با معیارهاى ویژه یا ضوابط معینى مقایسه کنیم، دیگر تنها عمل اندازه‌گیرى انجام نداده‌ایم، بلکه توانایى پیشرفت شاگردان را ارزشیابى کرده‌ایم.
تفاوتهای ارزشیابی و ارزیابی
|
ارزشیابی (Assessment) |
ارزیابی (Evaluation) |
|
منظور از ارزشیابی ، مرور داده های مربوط به چیزی یا شخصی از منابع مختلف به منظور بهبود عملکرد فعلی است. |
معنای ارزیابی ، قضاوت در مورد عملکرد چیزی یا شخصی با اندازه گیری عملکرد بر اساس استانداردهای موجود است. |
|
ارزشیابی یک فرایند مداوم است. |
ارزیابی باعث بسته شدن روند موجود می شود. |
|
هدف از ارزشیابی ، افزایش کیفیت عملکرد است. |
هدف از ارزیابی ، قضاوت عملکرد است. |
|
ارزشیابی یک فرآیند جداگانه است و براساس استانداردهای از قبل تعیین شده انجام نمی شود. |
ارزیابی براساس استانداردهای تعیین شده اعمال می شود. |
|
ارزشیابی ، فرآیند محور است . |
ارزیابی ، فرآیند محصول محور است. |
|
نتیجه ارزشیابی بازخورد سازنده است. |
نتیجه ارزیابی نشان دادن کاستی ها است. |
|
ارزشیابی درجه بندی شده است. |
ارزیابی درجه بندی نشده است. |
|
ارزشیابی بازتابی از یک رابطه دو طرف دارد. |
ارزیابی دیدگاهی یک طرفه است. |
|
معیارهای ارزشیابی با درک متقابل هر دو طرف درگیر در روند تصمیم گیری ایجاد می گردد. |
معیارهای ارزیابی فقط توسط ارزیاب تصمیم گیری می شود. |
|
به عنوان مثال ، معلم ارزشیبای عملکرد دانش آموزان را انجام می دهد و بازخورد سازنده ای را ارائه می دهد. |
به عنوان مثال ، ارزیابی مهارتهای یک نامزد قبل از استخدام وی برای کار انجام می شود |
ارزشیابی و ارزیابی هر دو برای بررسی عملکرد یک فرد مورد استفاده قرار می گیرند. اما این دو اصطلاح در یک شرایط کاملاً متفاوت استفاده می شوند.
ارزشیابی برای ارائه بازخورد سازنده و انگیزه ارزشیابی برای بهبود انجام می شود ، در حالی که ، ارزیابی برای داوری توانایی فرد یا سیستم برای قضاوت انجام می شود.
فرق امتحان با ارزیابی
هر نوع آزمایش و امتحانی را بدان جهت به کار می بردند که تعیین کنند به چه کسانی می توان حق ارتقا به مرتبه بالاتر را داد. در این جا امتحان یا هر نوع ارزشیابی دیگر، به منظور اتخاذ تصمیم های مهم و غالباغیر قابل تغییر در مورد وضع آینده هر یک از دانش آموزان در دستگاه آموزش و پرورش به کار برده می شد. نتیجه حاصل از اجرای این نظام، اثر نامطلوب آن بر امر آموزش و بر رفاه دانش آموزان بود.
وقتی ارزیابی ای که برای کمک به فرآیند یاد دادن و یاد گرفتن انجام می شود در طول آموزش صورت بگیرد به آن ارزیابی سازنده می گویند و وقتی برای دادن گزارش نهایی ای است که در زمان خاص هر دانش آموزی به چه سطحی از یادگیری رسیده است به آن ارزیابی جامع می گویند. در کاری که ما خواهیم کرد، هر دوی این ارزیابی ها جایی دارد.