علل ،پیشگیری و درمان کزاز (تتانوس) در اسب

در مورد بیماری کزاز چه می دانید ؟

کزاز ( تتانوس ) از بیماری های حاد و عفونی انسان و دام می باشد و با عامل بیماری با ترشح زهر به جریان خون وارد شده وبه اعصاب محیطی و از انجام به اعصلاب مرکزی حیوان مهاجرت می کندو به این ترتیب با فلج کردن اعصاب مرکزی باعث گرفتگی عضلانی و بی حسی شدن اندام ها و نهایتا مرگ حیوان خواهد شد.

باکتری عامل بیماری (کلستریدیوم تتانی) از راه خراش و زخمهای جلدی وارد بدن می شود و در بافت های مجروح رشد کرده و تولید زهرابه می نماید. تمام حیوانات به بیماری کزاز مبتلا می شوند ولی تک سمیها بیشتر از سایر حیوانات به بیماری حساس هستند.

علایم بیماری با سفت شدن عضلات شروع و درجه حرارت بدن به سرعت بالا می رود و گاهی به 42 تا 43 درجه می رسد. حیوان در اثر انقباض عضلات گردن از خوراک می افتد. گوشهاراست و تمام بدن خشک و حالت صلابت به خود می گیرد. بزاق زیادی از دهان حیوان جاری می شود و ادرار و مدفوع حبس می گردد.

پلک سوم بیرون آمده و روی قسمتی از چشم را می پوشاند. در شکل حاد بیماری حیوان در مدت کوتاهی دچار انقباضات شدید و عضلانی و قطع حرکات تنفسی شده و به زودی تلف می گردد. حیوانات بیمار میکروب را به وسیله مدفوع خود به خارج پراکنده و به راحتی بستر و لوازم خود را آلوده می سازند. انسان هایی که در تماس با حیوان بیمار و ابزار و وسایل او هستند از راه خراش های جلدی و یا در اثر زمین خوردن در معرض آلودگی قرار می گیرند.

عامل بیماری با تشکیل محافظ به سخت و غیر قابل نفوذ به دور خود بنام هاگ می تواند در محیط خاک، پهن اسب ،بقایای کودو بدن حیوانات تلف شده از بیماری و حتی شرایط که اکسیِِِِِرن وجود ندارد در سالیان سال زنده مانده و به محض شروع شرایط لازم فعالیت خود را شروع خواهد کرد.

شرایط شیوع ابتلاء به بیماری تتانوس :

1. 
   جراحات ناحیه سم
2. 
   زخم های بعد از عمل جراحی
3. 
   عفونت های بند ناف و زخم های اطراف آنها
4. 
   زخم های بانفوذ عمیق
5. 
   زخم های جلدی
6. 
   عفونت های رحم و متریت های و یا جفت ماندگی ها
7. 
   عفونت بعد از اخته در نریان

نشانه های بیماری کزاز (تتانوس) در اسب:

دوره کمون بیماری متغیر است ولی نشانه های بیماری معمولا 2 هفته بعد از جراحت در حیوان مشاهده می شود:

1. 
   شامل کوتاه قدم برداشتن و سنگینی در حرکت
2. 
   افتادگی پلک سوم
3. 
   گوشهای برافراشته
4. 
   دم برافراشته
5. 
   عدم توانایی حیوان در باز کردن دهان (قفل شدن فک ها )
6. 
   تحریک پذیری زیاد نسبت به صدا و نور
7. 
   منقبض شدن عضلات گردن
8. 
   تنفس سریع و کوتاه
9. 
   زمین گیر شدن حیوانات
10. 
    تکرار دفع ادرار و دفع مدفوع

درمان بیماری کزاز در اسب :

درمان حیواناتی که در مراحل پیشرفته بیماری هستند مقدور نمی باشد و بهترین حالت از بین بردن این حیوانات با روشهای مناسب جهت خلاص کردن آ نها از درد و آزردگی است ولی حیواناتی که در مراحل اولیه بیماری هستند با انجام اقدامات ذیل 30درصد احتمال درمان آنها وجود خواهد داشت

1. 
   تمیز کردن سریع محل جراحت از هرگونه آلودگی
2. 
   تجویز خوراکی آنتی توکسین کزاز
3. 
   استفاده از پنی سیلین با دز بالا
4. 
   استفاده از دارو های آرامبخش
5. 
   تخلیه مثانه با استفاده از سوند اداری
6. 
   استفتده از سرم های قندی و نمکی
7. 
   نگه داری حیوانات در باکس های تاریک و بدون صدا

درمان بیماری کزاز با واکسن :

شکل و نوع واکسن:

توکسویید به صورت مایع ، تزریقی

ترکیب واکسن :

1. 
   توکسویید تصفیه وجذب شده حاصل از کلستریدیوم تتانی به مقدار Lf/ml 16
2. 
   فسفات آلومینیوم به عنوان یاور
3. 
   تیومرسال به عنوان نگهدارنده

موارد مصرف :

به منظور ایجاد ایمنی فعال علیه بیماری کزاز در اسب

دز و راه تجویز :

2 میلی لیتر از راه داخل عضلانی

برنامه و زمان مناسب واکسیناسیون:

در کره اسب هایی که از مادر ایمن متولد شده اند 3 تزریق به شرح زیر:

1. 
   تزریق اول در 3 ماهگی
2. 
   تزریق دوم 4 هفته بعد از تزریق اول
3. 
   تزریق سوم یک سال بعد از تزریق دوم
4. 
   در کره اسب هایی که از مادر غیر ایمن متولد شده اند3 تزریق به شرح زیر:
5. 
   تزریق اول در 4-1 ماهگی و 2 تزریق دیگر به فاصله هر 4 هفته

در مادیان ها و اسب هایی که قبلا واکسینه شده اند:

در صورت آبستنی، تزریق یک دز واکسن در ماه آخر آبستنی (6-4 هفته قبل از زایمان) در غیر این صورت تزریق یادآور هر 5-2 سال یک بار

در مادیان ها و اسب هایی که قبلا واکسینه نشده اند:

2 تزریق به فاصله 6-4 هفته و تزریق سوم یک سال بعد از تزریق دوم (در صورت آبستنی، 6-4 هفته مانده به زایمان ، دز سوم تزریق شود) و سپس تزریق یادآور هر 5-2 سال یک بار

توجه : استفاده از آنتی توکسین کزاز هم زمان با این واکسن بلامانع است به شرطی که در عضله ای دیگر و با فاصله دورتر تزریق شود( حداقل IU 1500 بسته به میزان آسیب بافتی، میزان عفونت و زمان سپری شده از ایجاد زخم).

در صورت ایجاد جراحت در پوست یا انجام جراحی ، در صورتی که در 6 ماه گذشته دام واکسن کزاز دریافت نکرده باشد، می بایست بلافاصله واکسینه شود.

موارد منع مصرف:

1. 
   از واکسیناسیون دام های بیمار و ضعیف خودداری شود.
2. 
   پس از انقضای تاریخ مصرف، از مصرف واکسن خودداری شود.

عوارض جانبی واکسن کزاز :

ممکن است در ناحیه تزریق، عوارض موضعی شامل حساسیت ، تورم و یا ندول سفت ایجاد شود که گاهی برای چند هفته تا چند ماه باقی مانده، سپس جذب شده از بین خواهد رفت . همچنین ممکن است در موارد نادر فلجی (شلی) موقت عضلات رخ دهد .

توصیه ها و احتیاط های لازم:

1. 
   ضدعفونی جایگاه نگهداری طبق برنامه به طور مرتب و کنترل زخم های احتمالی زیر نظر دامپزشک توصیه می شود.
2. 
   واکسن از شبکه توزیع رسمی تهیه شود .
3. 
   واکسن طبق برنامه سازمان دامپزشکی کشور تجویز شود.
4. 
   حداقل 2 ساعت قبل و یک روز پس از مایه کوبی، به دام ها استراحت داده و از جا به جایی آن ها خودداری شود.
5. 
   به هنگام مصرف واکسن، زنجیره سرد و شرایط آسپتیک رعایت شود.
6. 
   از یخ زدن واکسن جلوگیری شود.
7. 
   تمامی دام های سالم موجود در گله، به طور هم زمان واکسینه شوند.
8. 
   به منظور حفظ یکنواختی ، قبل و حین مصرف ، بطری حاوی واکسن به آرامی هم زده شود.
9. 
   تمام محتوای ویال واکسن در روز واکسیناسیون استفاده و از مصرف باقی مانده آن خودداری شود.
10. 
    به هنگام کشیدن واکسن به داخل سرنگ ، همچنین در حین تزریقات، احتیاط کامل به عمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود. در غیر این صورت ، محل آلودگی بلافاصله با آب وصابون شستشو داده شود.
11. 
    در صورت تزریق به دست، به پزشک مراجعه شود.
12. 
    وسایل یک بار مصرف مورد استفاده و ویال های خالی واکسن به طور صحیح ضدعفونی (اتوکلاو، سوزاندن ، استفاده از مواد شیمیایی مناسب) و سپس دفن بهداشتی شوند.

شرایط حمل و نقل و نحوه نگهداری :

دور از نور خورشید و در دمای 8-2 درجه سانتی گراد حمل و نگهداری شود. در این شرایط، واکسن تا 3 سال پس از تاریخ تولید(بر اساس تاریخ مندرج بر روی برچسب) قابل مصرف خواهد بود.

بسته بندی :

این واکسن در ویال های تک دزی عرضه می شود .

پیش گیری بیماری کزاز :

تزریق به موقع واکسن کزاز- ضد عفونی سریع محل زخم و تزریق آنتی توکسین ،تزریق آنتی تو کسین کزاز قبل از اعمال جراحی نظیر اخته کردن .

بیشتر بخوانید :

علائم ،پیشگیری و درمان بیماری انگلی در اسب

همه چیز در مورد مشمشه بیماری مشترک اسب و انسان

کاربر گرامی چنانچه این مطلب برای شما مفید بوده لایک کنید ، یا راهکاری دیگری دارید با دیگر کاربران مجله دلگرم به اشتراک بگذارید.

تهیه و گردآوری مجله دلگرم

جهان باورصاد