علت و علائم عفونت مفصل در کودکان کدام است؟

عفونت حاد مفصلی چیست؟

عفونت حاد مفصلی یکی از عفونت­های خطیر دوره کودکی است. این عفونت در نوزادان و کودکان سن کم (کمتر از 3 تا 6 ماهگی) از شیوع بیشتری نسبت به سایر سنین برخوردار است و همچنین عوارض ابتلا به این عفونت نیز نسبت به سنین دیگر بیشتر است.

در مجموع این نوع عفونت از شیوع زیادی برخوردار نیست ولی توجه به علائم آن خصوصا در نوزادان و کودکان دارای بیماریهای مزمن و دارای عوامل خطر ابتلا به آن (نقص ایمنی، نارسائی رشد، بیماران سرطانی) اهمیت دارد. چرا که ابتلا به آن باعث انتشار سریع عفونت در خون می­گردد و باعث ایجاد عوارض زیادی همراه است.

راه های رسیدن میکروب به مفصل چیست؟

هر گاه میکروب ها بتوانند خود را به طریقی به مفصل رسانده و در آنجا تکثیر یابند میتوانند ایجاد عفونت مفصل کنند. راه های رسیدن میکروب ها به مفصل عبارتند از :

وقتی نقطه ای از بدن عفونت فعال دارد مانند عفونت چرکی در گلو و یا عفونت پوستی، میکروب ها میتوانند از این مناطق به داخل جریان خون رفته و از آن طریق خود را به مفصل برسانند. گاهی حتی بدون وجود یک کانون عفونی میکروب ها میتوانند از راه روده و یا بینی به جریان خون راه پیدا کنند.

گاهی اوقات اجسام برنده و نافذ به مفصل میتوانند میکروب ها مستقیما با خود به درون مفصل ببرند و یا ممکن است پارگی بافت های روی مفصل موجب ورود مستقیم میکروب ها از فضای بیرون به داخل مفصل شود.

عفونت بافت های نزدیک مفصل و یا استئومیلیت نزدیک مفصل (عفونت استخوان نزدیک مفصل) میتواند موجب سرایت میکروب ها به درون آن شوداعمال جراحی مفصلی و یا آرتروسکوپی ممکن است موجب انتقال میکروب به درون مفصل و عفونت آن شوند.

مهمترین نشانه های عفونت حاد مفصلی در کودکان

علائم بیماری عفونت حاد مفصلی در کودکان چیست؟

در دوره نوزادی مانند سایر عفونتهای دوره نوزادی علائمی مانند بیقراری، شیرنخوردن، تب و بیحالی از علائم ابتلا به این بیماری نیز می ­باشد ولی علائم اختصاصی آن عبارتند از: بیحرکت نمودن یک عضو توسط نوزاد که ناشی از درد آن مفصل می­باشد، بیقراری هنگام حرکت دادن نوزاد و یا بیقراری هنگام لمس مفصل.

گاهی علائم موضعی مانند قرمزی و تورم مفصل نیز دیده می­شود که این علامت بیشتر در ابتلا مفاصل محیطی شامل زانوها، مچ دست و پا، ارنج­ها و انگشتان دست و پا دیده می ­شود.

در سایر سنین بروز بیماری بیشتر بصورت تب بالا و درد ناگهانی و شدید یک مفصل است. قرمزی و تورم مفصل نیز از علائم بارز بیماری است. سابقه ضربه و یا زخم و یا تزریق (واکسن یا دارو) در اندام مبتلا طی روزهای گذشته ممکن است وجود داشته باشد که می تواند منشاء ورود عفونت به بدن باشد.

در سنین بالاتر از سه ماهگی معمولا بیماری به صورت درگیری یک مفصل خود را نشان می دهد ولی در سنین پائین تر ممکن است چند مفصل هم زمان گرفتار شوند.

چه عواملی باعث ابتلا بیشتر نوزاد به این نوع عفونت می ­شود؟

از آنجائی که سیستم ایمنی نوزاد تکامل نیافته است ابتلا به هر نوع عفونت در نوزاد باعث انتشار آن به سایر سیستم­ها می­شود.بطور مثال ابتلا به عفونت تنفسی باعث عفونت مغز (مننژیت) و یا پوستی باعث انتشار عفونت به مفصل مجاور آن می­شود.

به هر حال این انتشار از طریق خون صورت می­گیرد و بنابراین احتمال ابتلا همه اجزاء بدن نوزاد به عفونت وجود دارد. ولی برخی عوامل ابتلا عفونت مفصل را بیشتر می­کند این عوامل عبارتند از:

• 
  وجود عفونت پوستی در نواحی حوالی مفصل
• 
  خونگیری­ و یا تزریقات داخل وریدی مکرر از نوزاد بدون رعایت اصول استریلیزاسیون
• 
  بستری بودن مدت طولانی نوزاد که هم موجب تزریقات و خونگیری­های مکرر می­شود و هم وضعیت ایمنی نوزاد را به دلیل عدم تغذیه مداوم از شیر مادر مختل می­نماید
• 
  وزن بسیار پائین تولد (که استعداد نوزاد را به ابتلا عفونتهای مختلف بیشتر می­کند)

عفونت حاد مفصلی در کدام قسمت از بدن کودکان بیشتر اتفاق می افتد؟

در عفونت حاد مفصلی کدام مفاصل بیشتر گرفتار می ­شود؟

هیچ مفصلی در بدن انسان از ابتلا به عفونت در دوره نوزادی در امان نیست ولی مفاصل بزرگ بیشتر مبتلا می­شوند. در میان مفاصل بزرگ مفصل لگن و در حد کمتری شانه به دلیل آنکه علائم آن بیشتر مخفی می­ماند و علائم موضعی نیز کمتر از خود نشان می­دهند از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

ولی امکان ابتلا مفاصلی مانند زانو، مچ دست و پا و آرنج نیز وجود دارد و دارای اهمیت هستند.

در برخورد با نوزاد مشکوک به عفونت مفصل چه باید کرد؟

بدون درنگ و پرهیز از هرگونه دستکاری توسط والدین، اطرافیان و یا افرا غیر متخصص باید نوزاد را برای بستری و انجام درمانهای لازم به یک مرکز کودکان رساند. تاخیر در درمان و یا دستکاری­های غیر ضروری باعث انتشار عفونت به استخوان اطراف (استئومیلیت)، مفاصل مجاور و انتشار به اعضاء دیگر از طریق خون می­شود که امکان درمان بدون عارضه را کم می­کند.

اگر عفونت حاد مفصلی در کودکان درمان نشود چه خطراتی دارد؟

در صورت عدم درمان مناسب چه عوارضی پیش می ­آید؟

بدترین عارضه محتمل انتشارعفونت در خون وسایر سیستم­ها (سپتی سمی) و مرگ است و در صورت نجات نوزاد از مرگ احتمال عوارض مختلف (مانند کری، کوری و …..) قابل انتظار است ولی در صورت عدم انتشار عفونت در خون عوارض موضعی هفونت

مفصل شامل انتشار عفونت به بافت­ها همجوار از جمله استخوان کنار مفصل قابل پیش بینی است که این عارضه می­تواند باعث گرفتاری صفحه رشد استخوانی شده و در دراز مدت باعث اختلال رشد موضعی عضو شود که اگر مفصل گرفتار اندام تحتانی باشد اختلاف طول دو عضو باعث لنگیدن دائمی می­باشد.

همچنین به علت مایع چرکی داخل مفصل و همچنین بی­حرکتی طولانی ممکن است مفصل بی­حرکت (فیکس) شده که به دست آوردن حرکت طبیعی مفصل نیازمند تلاش زیاد توانبخشی و فیزیوتراپی است و گاهی نیز حرکت طبیعی برگشت ناپذیر می­شود.

پزشک چه اقدامات درمانی انجام می­دهد؟

اولین و مهمترین اقدام پزشک کنترل عفونت و پیشگیری از سرایت آن به سایر اعضاء است. این هدف از دو طریق حاصل می­شود اولی درمان آنتی بیوتیکی تزریقی (و نه خوراکی) با دوزکافی و دوم تخلیه چرک مفصل.

تخلیه چرک مفصل در مفاصلی مانند لگن، شانه و زانو برای پیشگیری از خشک شدن مفصل لازم است و این اقدام معمولا با مشاوره جراح ارتوپد انجام می­گیرد.

طول دوره درمان آنتی بیوتیکی عفونت مفصلی در نوزادان حداقل دو هفته است ولی پیگیری بیماری برای پیشگیری از عوارض بعدی لازم است.

عفونت مفصل چگونه درمان می شود؟

توصیه ­های مهم:

1. 
   دستکاری ضایعات پوستی یکی از دلایل عمده ابتلا می­باشد. لذا توصیه می­شود در صورت وجود ضایعه پوستی (بدون دستکاری آن) با پزشک مشورت شود.
2. 
   هرگونه بیحرکتی دست یا پا را در نوزاد جدی بگیرید چرا که این می­تواند تنها علامت عفونت فصل باشد.
3. 
   عوامل مانند قنداق کردن نوزاد، پوشش زیاد یا کم در بروز این عفونت تاثیر ندارد.
4. 
   نوزاد مبتلا به عفونت مفصل که با موفقیت درمان شده است نیاز به پیگیری پساز ترخیص دارد لذا توصیه­های پزشک معالج و اقدامات پس از ترخیص را با جدیت دنبال کنید.

همچنین بخوانید:

علائم و درمان التهاب مفصل خاجی خاصره‌ای یا ساکروایلیاک

سینوویت گذرا التهاب مفصل هیپ یا سینوویت