واژه آسم از زبان یونانی گرفته شده و به معنی تنگی نفس است که طی این بیماری مزمن، لوله های تنفسی ما دچار تورم می شود که در نهایت منجر به این می شود که ما نتوانیم راحت نفس بکشیم و بگوییم تنگی نفس داریم.
آسم بیماری ای است که تاثیر مستقیمی روی ریه ها دارد به این معنی که روی مسیر جریان هوا که وظیفه حمل هوا به داخل ریه ها را دارد تاثیر می گذارد و باعث می شود این مسیر متورم و نازک شود. اینجاست که فرد دچار تنگی نفس می شود.
آسم یکی از بیماری های شایع است. با خوشبینانه ترین آمار ما در کشورمان 7 تا 8 درصد افراد مبتلا به آسم داریم که بیشتر آن ها کودک و نوجوان هستند، اما این بیماری ممکن است در هر سنی پیش بیاید.
اگر یکم واقع بینانه به آمار جهانی آسم فکر کنیم حدود 12 درصد از مردم دنیا مبتلا به آسم هستند، در دنیا اکنون 300 میلیون نفر بیمار مبتلا به آسم وجود دارند.
نشانه های آسم چیست؟
-
فردی که دچار آسم است سرفه می کند، وقتی فعالیت بدنی دارد زودتر از دیگران خسته می شود، وقتی ماده محرکی مثل بوی رنگ، شوینده، حشره کش، دود سیگار، اسپند یا آلودگی هوا به مشامش می رسد دچار تنگی نفس می شود. -
فرد مبتلا به آسم غالبا هنگام شب و نیمه شب، علائمی به سراغش می آید. تقریبا اکثر بیماران آسمی می گویند که هنگام نیمه شب با سرفه از خواب برمی خیزند. -
فرد آسمی با خش خش یا صدای زوزه سینه مواجه است. -
فرد آسمی دچار حس سنگینی روی سینه است و این حس سنگینی زمانی که دچار سرما خوردگی های ویروسی می شود یا در معرض دود و بو های مختلف قرار می گیرد بیشتر می شود. قرار گرفتن در معرض استرس های روحی هم می تواند سنگینی سینه را بیشتر کند. -
گاهی فرد آسمی یکی از این علائم، گاه دو تا گاه سه تا و گاه همه را دارد. -
متاسفانه بیماران گاهی، از این که برایشان اسپری تجویز شوند می ترسند و بیشتر می ترسند که اسپری های کورتون دار برایشان تجویز شود. -
وقتی اسپری با تجویز پزشک با تجربه، با آگاهی از این که این بیماری قطعا آسم است مصرف شود، می تواند به بهبود و درمان بیماری کمک کند. -
ممکن است این بیماری درمان نشود، اما آسم با یک زندگی طبیعی هیچ منافاتی ندارد. -
طبیعتا اگر فردی مبتلا به آسم است نباید خودش سیگار بکشد و نه اطرافیان او سیگار بکشند. بیمار آسمی نباید در منزل نقش یک سیگاری دسته دوم را داشته باشد. اگر فردی در خانه شما مبتلا به آسم است، حتما از کشیدن سیگار اجتناب کنید.
بیماری‌های مرتبط با آسم
برخی از بیماری‌های دیگر که در افراد مبتلا به آسم بیشتر رخ می‌دهد از جمله:
سابقه ژنتیک در بیماری آسم
سابقه خانوادگی یکی از عوامل خطرآفرین جهت آسم است زیرا ژن‌های مختلفی در آن دخیل هستند.اگر یکی از افراد دوقلوی همسان به این بیماری مبتلا شود، احتمال ابتلای بیماری در فرد دیگر حدود ۲۵٪ است. تا پایان سال ۲۰۰۵، ۲۵ ژن مربوط به آسم در شش جمعیت مجزا یا بیشتر شناسایی شد، از جمله: GSTM1، IL10، CTLA-4، SPINK5 ، LTC4S، IL4R و ADAM33. بسیاری از این ژن‌ها به سیستم ایمنی یا کاهش التهاب مربوط هستند.
حتی در همین فهرست از ژن‌ها که مطالعات بسیار زیادی در مورد آن‌ها انجام شده‌است نیز در میان تمام جمعیت‌های مورد بررسی نتایج یکسانی به‌دست نیامده است.در سال ۲۰۰۶ و در یک مطالعه ارتباط ژنتیکی بیش از ۱۰۰ ژن دخیل در ابتلا به آسم شناسایی شد؛ و همچنان این تعداد رو به افزایش است.
تشخیص بیماری آسم
گرچه آسم بیماری به‌خوبی شناخته شده‌ای است، اما توافق عمومی بر سر تعریف آن وجود ندارد. تعریف آن توسط ابتکار جهانی برای آسم عبارت است از: “یک اختلال التهابی مزمن مجاری هوایی که در آن سلول‌ها و عناصر سلولی بسیاری نقش ایفا می‌کنند. التهاب مزمن با واکنش بیش از حد راه هوایی همراه است که منجر به حملات مکرر خس خس، تنگی نفس، تنگی قفسه سینه و سرفه به خصوص در شب یا صبح زود می‌شود.
این دوره‌ها معمولاً با انسداد گسترده اما متغیر جریان هوا در داخل ریه همراه است که اغلب به صورت خود به خودی یا با درمان قابل برگشت است.
در حال حاضر هیچ تست دقیقی برای این کار وجود ندارد و تشخیص به‌طور معمول بر اساس الگوی علایم و پاسخ به درمان در طول زمان صورت می‌گیرد.در صورت وجود سابقه مربوط به موارد زیر امکان وجود آسم باید مشکوک تلقی شود: خس خس مکرر، سرفه یا دشواری در تنفس و در صورتی که این علائم به دلیل به ورزش، عفونت‌های ویروسی، آلرژی‌زاها یا آلودگی هوا رخ داده یا بدتر شود.
سپس از اسپیرومتری برای تأیید تشخیص استفاده می‌شود.در کودکان زیر سن شش سالگی تشخیص دشوارتر است زیرا هنوز امکان انجام اسپیرومتری برای آن‌ها وجود ندارد.
محرک های آسم کدامند؟
محرک های دیگر، مانند شوینده، اسید، وایتکس و … باید از زندگی او حذف شود. ورزش و تغذیه مناسب می تواند به فرد کمک کند برای این که ضمن درمان و همراه با درمان های اساسی آسم بتواند یک زندگی بهتر را برای فرد ایجاد کند.
یکی از مهم ترین عواملی که می تواند بر تنگی نفس ، تاثیر گذار باشد بیماری آسم است. برای همین است که هر موقع دچار تنگی نفس می شویم یا می گوییم نفس کم آوردیم باید از خود بپرسیم که آیا مبتلا به آسم هستیم؟
اگر مبتلا به آسم هستید یا یک مریض آسمی در خانه دارید نگران نباشید، با مراجعه به پزشک و بررسی دقیق و تعیین این که این فرد آیا واقعا آسم دارد یا بیماری دیگری سبب سرفه، خس خس و تنگی نفس او می شود، می توانید با تجویز او درمان کافی و کنترل کننده بیماری را انجام دهید.
آسم یک بیماری قابل کنترل است ولی درمان کامل ندارد، اما آسم منافاتی با یک زندگی عادی ندارد. فراموش نکنید که آسم یک تنگی نفس ساده نیست و یک بیماری مزمن است
پیشگیری از آسم
شواهد مربوط به اثربخشی اقدام‌های لازم برای جلوگیری از پیشرفت آسم اندک است. برخی از این اقدامات نویدبخش هستند از جمله: محدود کردن قرار گرفتن در معرض دود سیگار چه در رحم و چه پس از زایمان، تغذیه با شیر مادر و افزایش مدت زمان قرار گرفتن در مهد کودک یا زندگی در خانواده‌های بزرگ؛ اما برای هیچ‌کدام شواهد کافی به‌دست نیامده است تا بتوان آن‌ها را برای این منظور توصیه کرد. قرار گرفتن در معرض حیوانات خانگی در سنین پایین ممکن است مفید باشد.
قرار گرفتن در معرض حیوانات خانگی در دوره‌های دیگر زندگی بی‌نتیجه بوده‌است و تنها توصیه می‌شود اگر فرد دارای علائم آلرژیک به حیوانات خانگی است، حیوانات خانگی در خانه نگهداری نشوند. محدودیت‌های رژیم غذایی در دوران بارداری یا در هنگام تغذیه با شیر مادر مؤثر نبوده‌اند و در نتیجه توصیه نمی‌شوند. ممکن است کاهش یا حذف ترکیباتی در محل کار که افراد به آن‌ها حساس هستند، مؤثر باشد
راه های در مان آسم
داروهای مورد استفاده برای درمان آسم به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
-
داروهای با قدرت تسکین سریع که برای درمان علائم حاد استفاده می‌شوند -
داروهای کنترل دراز مدت که برای جلوگیری از تشدید بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند
داروهای کوتاه اثر گیرنده‌های آدرنرژیک آگونیست بتا ۲ نظیر سالبوتامول ( آلبوترول USAN)
داروهای آنتی‌کلی‌نرژیک مانند ایپراتروپیوم بروماید هنگام استفاده به همراه داروهای SABA در کسانی که علایم متوسط یا شدید دارند،
آگونیست‌های آدرنرژیک که داروهایی قدیمی‌تر و با قدرت انتخابی کمتر هستند مانند اپی نفرین استنشاقی اثربخشی مشابهی با داروهای SABA دارند. با این حال استفاده از آن‌ها با توجه به نگرانی در مورد تحریک بیش از حد قلب توصیه نمی‌شود .
درمان آسم با رژیم غذایی
موز
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد کودکان مبتلا به آسم که هفته‌ای یک بار موز مصرف می‌کنند کمتر دچار خس خس سینه می‌شوند.
عسل
خوردن روزانه عسل طبیعی باعث کمک به سینه و نرمی آن می‌شود.
شلغم
شلغم سینه را نرم می‌کند و برای آسم و سرماخوردگی سودمند است.
موسیر
موسیر مجاری تنفسی را ضد عفونی می‌کند. میتوانید آن را با ماست میل کنید.
زنجبیل
گیاه زنجبیل برای آسم بسیار سودمند است و درد سینه را کاهش می‌دهد یا کاملاً از بین میبرد.
برنامه‌ریزی غذایی
مبتلایان آسم در تأمین اکسیژن مورد نیاز بدن مشکل دارند و در آن‌سو بدن نیز در سوزاندن هیدروکربنهای انرژی زا با مشکل روبروست و در نهایت هیدروکربنهای نسوخته در بدن انباشت و تبدیل به چاقی می‌شود چاقی نیز بیماری آسم را تشدید می‌کند.
مبتلایان به آسم می باید کالری دریافتی خود را محدود کنند تا از چاقی پیشگیری شود در کنار آن از مواد غذایی مغذی بیشتر استفاده کنند تا دچار فقر تغذیه نشوند. غذاهایی مغذی مانند: عسل طبیعی، تخم مرغ، شیر و ماست، میوها و سبزیجات، پیاز، سیر و موسیر، حبوبات، نان سبوس دار و غیره .
تهیه شده مجله اینترنتی دلگرم
مرضیه ملایری