علت ممنوعیت رانیتیدین موضوع مورد بحث ماست. داروی رانیتیدین، با نام تجاری زانتاک، برای کاهش ترشح اسید معده، جلوگیری از زخم آن و درمان بیماری رفلاکس استفاده می شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اعلام کرده است همه اشکال دارویی رانیتیدین به دلیل احتمال آلودگی به ماده سرطان زای NDMA باید از بازار جمع شود.
طبق اعلام سازمان غذا و دارو آمریکا در حال حاضر میزان آلودگی در بسیاری از فرآوردههای رانیتیدین ممکن است پایین باشد، ولی باتوجه به این‌که مشخص نیست این داروها تا چه وقت ممکن است نگهداری شود، تصمیم گرفته شد همه انواع آن جمع آوری شود.
چرا رانیتیدین ممنوع شد ؟
عوارض جبران ناپذیر رانیتیدین علت ممنوعیت آن
داروی رانیتیدین، جزو دسته دارویی H2 بلاکرها بوده که گیرنده‌‌های هیستامین را غیرفعال و مانع ترشح اسید از سلول‌‌های معده میشود؛ این دارو با کاهش اسید معده در درمان مشکلات گوارشی ناشی از افزایش اسید معده از حدود 40 سال قبل در بازار دارویی دنیا استفاده میشود.
مطابق بررسی‌‌های آزمایشگاهی انجام‌شده توسط مراجع معتبر بین المللی در اواخر سپتامبر سال 2019 (معادل مهرماه سال 1398)، سطوح پایین نوعی از ناخالصی نیتروزآمینی به نام NDMA در فرآوردههای رانیتیدین شناسایی شد، ولی با توجه به عدم وجود شواهد علمی کافی برای توصیه عدم استفاده از این دارو در آن زمان، تحقیقات لازم ادامه یافت.
بر اساس نتایج اخیر به دست آمده از بررسی های آزمایشگاهی، در تاریخ اول آوریل 2020 (معادل 13 فروردین 1399) FDA خبر حذف و جمعآوری کلیه فرآوردههای رانیتیدین را از بازار دارویی خود اعلام کرد.
بررسی های آزمایشگاهی نشان داده‌‌اند، حتی اگر در زمان تولید رانیتیدین، میزان NDMA در فرآورده تولیدشده صفر یا در حد مجاز باشد، با گذشت زمان این ناخالصی در فرآورده ایجاد و افزایش یافته و ممکن است به حدود بالاتر از سطوح مجاز برسد.
شرایط نگهداری دارو مانند مجاورت با دمای بالا و یا مدت زمان طولانی نگهداری حتی در دمای معمولی اتاق می‌‌تواند این فرآیند را تسهیل کند.
نکته قابل توجه آن است که انواع نیتروزآمین ها که در بسیاری از گونه‌‌های حیوانات و انسان به عنوان عامل سرطان زا شناخته شده‌‌اند، در بسیاری از گوشتهای فرآوری‌شده مثل ماهی دودی، گوشتهای نمک سود، گوشتهای گریل شده، سوسیس، کالباس و سایر مواد غذایی فرآوری شده، به‌میزان کم وجود دارند.
سازمان غذا و داروی کشور همزمان با صدور اطلاعیه FDA مبنی بر شناسایی NDMA در فرآورده های رانیتیدین در مهرماه سال گذشته، مبادرت به انجام آزمایشات لازم بر روی مواد اولیه و فرآوردههای نهایی رانیتیدین موجود در بازار دارویی کشور کرد.
با توجه به نتایج آزمایش‌‌های انجام شده و اعلامیه اخیر FDA و همچنین در راستای حصول ایمنی دارویی، با عنایت به وجود انواع داروهای مناسب جایگزین برای فرآوردههای رانیتیدین که دارای اثربخشی و ایمنی بالاتر هستند، سازمان غذا و دارو، تصمیم توقف تولید، توزیع و جمعآوری کلیه فرآوردههای رانیتیدین از بازار دارویی کشور را اتخاذ کرد.
به همکاران محترم جامعه پزشکی توصیه میشود از سایر دسته‌‌های دارویی H2 بلاکرها و مهارکننده‌‌های پمپ پروتون (PPI) مانند فاموتیدین، سایمتیدین، امپرازول، اس امپرازول، لانزوپرازول، رابپرازول و پنتوپرازول که تاکنون طبق مطالعات صورت‌گرفته، هیچ‌گونه آلودگی NDMA را نشان نداده‌‌اند، به عنوان گزینه‌‌های درمانی جایگزین استفاده کنند.
همچنین به تمامی مصرفکنندگان فرآوردههای رانیتیدین توصیه میشود ضمن قطع دارو، با پزشک معالج خود در مورد سایر گزینه‌‌های درمانی جایگزین مشورت کنند.
لازم به ذکر است؛ با وجود تمامی آزمایشات معتبر صورت گرفته بر روی داروها، قبل از ورود آن ها به بازار مصرف، پرونده ایمنی یک فرآورده دارویی، هرگز بسته نخواهد شد.
همچون موارد حذف دارو در تاریخ صنعت دارویی، با پیدایش روش‌‌های آزمایشگاهی جدید و شناسایی انواع فاکتورهای خطرآفرین یک دارو، در صورت وجود جایگزین داروی مناسب و کم‌خطرتر، حذف فرآورده‌هایی دارویی از بازارهای جهانی صورت خواهد گرفت.
لذا، جمع آوری فرآورده های رانیتیدین، یک اقدام محافظتی قابل انجام و یکی از راه های پیشگیرانه از اثرات تجمعی سایر ناخالصی‌‌ها و آلودگی‌‌های غیر قابل اجتناب محیطی و خوراکی موجود در زندگی انسان‌‌ها بوده است.
طبق منابع معتبر علمی، جای نگرانی برای بیماران و مصرفکنندگان این دارو که پیش از این، از رژیم دارویی رانیتیدین استفاده می‌کردند، وجود ندارد.
به جای رانیتیدین چه بخوریم ؟
جایگزین های دارویی رانیتیدین
هیچ یک از انواع رانیتیدین موجود در بازار بی خطر نیست و به همه بیماران توصیه میشود از مصرف این دارو به هر شکل اکیدا خودداری کنند.
در این شرایط بیمارانی که مبتلا به رفلاکس و ترشح اسید معده هستند باید از جایگزین های دارویی رانیتیدین که طبق گفته FDA خطری از نظر NDMA ندارند، استفاده کنند.
فاموتیدین (پپسید)، سایمتیدین (تاگامت)، اسومپرازول (Nexium)، لانسوپرازول (Prevacid) یا امپرازول (Prilosec) جایگزین های دارویی رانیتیدین هستند.
برای آگاهی بیشتر از جایگزین های دارویی رانیتیدین به لینک روبرو مراجعه کنید : داروهای جایگزین رانیتیدین : 7 جایگزین فوق العاده برای قرص رانیتیدین
جایگزین طبیعی رانیتیدین
پیشگیری از سوزش معده بدون مصرف دارو
-
وعده های غذایی تان را کوچکتر کنید تا کمتر گرفتار ترشح اسید معده زیاد و رفلاکس شوید. -
تا دو ساعت بعد از خوردن غذا دراز نکشید تا دچار رفلاکس و عوارض ترشح زیاد معده نشوید. -
اگر اضافه وزن دارید، وزنتان را کم کنید؛ چرا که این کار در بهبود عملکرد دستگاه گوارش شما موثر است. -
هنگام خواب سرتان را بالاتر از بدنتان قرار دهید تا اسید معده به مری برنگردد و دچار رفلاکس در خواب و بدخوابی نشوید. -
لباس های تنگ و چسبان نپوشید؛ چرا که هر گونه فشار زیاد به معده می تواند اسید آن را به داخل مری بازگرداند و دچار رفلاکس شوید. -
یکی از جایگزین های طبیعی رانیتیدین این است که از مصرف غذاهایی تند و پرادویه، سیر و پیاز خام، لیمو و پرتقال، غذاهای چرب و سرخ کرده و گوجه فرنگی و سس آن پرهیز کنید؛ زیرا این غذاها سوزش معده را تشدید می کنند. -
از مصرف موادغذایی و نوشیدنی های حاوی کافئین و نوشابه ها و نوشیدنی های گازدار، شکلات، قهوه و نوشیدنی های کافئین دار تا حد امکان پرهیز کنید.
موارد مصرف قرص رانیتیدین و عوارض جانبی این دارو
آیا شربت رانیتیدین (زانتاک) برای نوزادان بی خطر است؟